Dachstein (lodowiec)

Lodowiec Dachstein – lodowiec w południowej części masywu Dachstein w Austrii. Jest najdalej na wschód wysuniętym lodowcem Alp, na granicy między krajami związkowymi Górną Austrią i Styrią. Zajmuje powierzchnię ok. 560 ha.

Południowa ściana masywu Dachstein

Po raz pierwszy został zdobyty w XIX wieku, jednak jego rozwój jako centrum sportów zimowych nastąpił pod koniec lat 60. XX wieku wraz z budową na południowej ścianie masywu kolejki gondolowej. Na terenie lodowca znajduje się szereg atrakcji dla narciarzy i snowboardzistów. Poza systemem wyciągów i tras zjazdowych do dyspozycji są jeszcze trasy biegowe (jesienią trenuje tutaj wiele reprezentacji narodowych), w tym Narodowa Austriacka Trasa Narciarska biegnąca od górnej stacji kolejki do miejscowości Obertraun po drugiej stronie masywu Dachstein^[1]. Dla snowboardzistów przygotowany jest Atomic Superpark.

Lodowiec Dachstein zajmuje powierzchnię około 500 ha i składa się z 8 mniejszych lodowców:

• Lodowiec Hallstätter (Hallstätter Gletscher) (300 ha)
• Lodowiec Großer Gosauer (Großer Gosauer Gletscher) (120 ha)
• Lodowiec Schladminger (Schladminger Gletscher) (95 ha)
• Lodowiec Schneeloch (Schneeloch Gletscher)
• Lodowiec Kleiner Gosau (Kleiner Gosau Gletscher)
• Lodowiec Nördlicher Torstein (Nördlicher Torsteingletscher)
• Lodowiec Smiedstock (Smiedstockgletscher)
• Lodowiec Edelgrieß (Edelgrießgletscher)

Lodowiec znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO^[2] jako część obszaru „Hallstatt-Dachstein Salzkammergut”.

Kolej linowa na południowej ścianie (Dachstein Südwandbahn)

Kolejka i szczyt Dachstein (2995 m n.p.m.)

Pierwsze plany budowy kolejki linowej na szczyt Hunerkogel pojawiły się już w latach 30. XX wieku, jednak powstałe problemy techniczne uniemożliwiały ich realizację. Przełom nastąpił dopiero w latach 60. XX wieku. Miało to związek z budową w latach 1960–1961 drogi Dachsteinstrasse prowadzącej z miejscowości Ramsau am Dachstein do obecnej dolnej stacji kolejki. Po rozważeniu wielu wariantów (według jednego z nich dolna stacja miała się znajdować aż w Schladmingu) w 1966 roku rozpoczęto budowę kolejki. Największe problemy napotkano podczas budowy górnej stacji. Aby mogła ona powstać konieczne było wykonanie w pokrywie lodowej szczytu Hunerkogel betonowych fundamentów 70-metrowej głębokości. Ostatecznie po 30 miesiącach budowy, 21 czerwca 1969 roku w obecności prezydenta Austrii Franza Jonasa nastąpiło oficjalne otwarcie. Początkowo dla narciarzy dostępne były tylko dwa wyciągi. Budowa kolejnych i rozbudowa już istniejących miała miejsce w latach 1974, 1980 oraz 2003. W 1992 r. rozbudowano górną stację, powiększając znajdującą się tam restaurację do 180 miejsc siedzących. W 2003 roku obiekty na lodowcu przejęła w administrowanie firma Planai Hochwurzen Bahnen GmbH. Jeszcze w tym samym roku do górnej stacji doprowadzono linię elektryczną (kabel o średnicy 70 mm o długości 2600 m i wadze 7,5 kg na metr) co umożliwiło m.in. przejście z ręcznego sterowania kolejką na automatyczne. Gondole kursujące co 20 minut służą nie tylko do wywożenia turystów, ale pełnią także funkcję transportową. W zbiornikach mocowanych pod wagonikami wywożona jest czysta woda (gondola nr 1), olej (gondola nr 2), a także zwożone są ścieki (drugi zbiornik pod gondolą nr 2).

Parametry kolejki^[3]

• kolejka pokonuje różnicę wysokości 998 m
• długość liny 2.174 m
• w najwyższym punkcie gondola znajduje się 210 m nad ziemią
• czas jazdy to ok. 7 minut przy prędkości 6–10 m/s
• 2 gondole o pojemności po 70 osób + jedna z obsługi

Punkt widokowy

Sky Walk

2 sierpnia 2005 roku oddano do użytku platformę widokową oplatającą górną stację kolejki. Jej najważniejszym punktem jest Sky Walk – częściowo przeszklona konstrukcja wychodząca poza 250 metrową, pionową ścianę góry Hunerkoge^[4].

Dane techniczne

• konstrukcja stalowa użyta do budowy platformy widokowej waży ok. 40 ton
• jednorazowo Sky Walk może odwiedzać 150 osób
• statycznie konstrukcja wytrzyma nacisk 8 m pokrywy śnieżnej na metr kwadratowy i wiatr o sile 210 km/h
• koszt budowy wyniósł ok. 500 000 euro

Pałac lodowy

Pałac lodowy – sala tronowa

Jedną z nowości jest położony niecałe 100 metrów od górnej stacji kolejki pałac lodowy Eispalast^[5]. Po trwającej ponad rok budowie, 14 lipca 2007 umożliwiono turystom wejście w głąb lodowca. W pałacu obok monumentalnej sali tronowej czy niebieskiego salonu można podziwiać lodowe rzeźby Scrata, Diega lub Sida – bohaterów filmu Epoka lodowcowa.

Dachstein:Cult

Dachstein:Cult – najwyżej na świecie położona pracownia artystyczna^[6]. Spotkania organizowane są od 2005 roku z inicjatywy stowarzyszenia Art:Network i Planai Hochwurzen Bahnen. W jego ramach dwa razy do roku międzynarodowi artyści z różnych dziedzin przez pewien czas mieszkają i tworzą na szczycie Hunerkogel (2700 m n.p.m.). Następnie ich dzieła prezentowane są w galeriach całego świata (w 2008 m.in. w Warszawie^[7]).

Infrastruktura narciarska

Lodowiec Dachstein

Górna stacja kolejki na szczycie Hunerkogel (2700 m n.p.m.)

Dolna stacja kolejki (1700 m n.p.m.)

Lodowiec, górna stacja i szczyt Dachstein (2995 m n.p.m.)

Kolejka linowa przy górnej stacji

Kolejka linowa

Pałac lodowy – Królowa lodu

Pałac lodowy – sala tronowa

Sky Walk

Sky Walk

Dachstein (2995 m n.p.m.)

Dachstein (2995 m n.p.m.)

Dachstein (2995 m n.p.m.)

Wyciągi

Mitterstein

• różnica wysokości 256–2264,5 m n.p.m. do 2520,5 m n.p.m.
• krzesełka dwuosobowe
• długość 828,7 m
• 133 krzesełka w odstępie 12,5 m
• czas jazdy – ok. 5 min.
• możliwość wywozu 1440 osób na godzinę

Schladminger I i II

• różnica wysokości od 2500 m n.p.m. do 2680 m n.p.m.
• długość 744 m
• prędkość 3 m/s
• liczba orczyków – 2x80
• możliwość wywozu 2 x po 1000 osób na godzinę

Wyciągi Hunerkogel i Austriascharten

Hunerkogel

• różnica wysokości od 2620 m n.p.m. do 2680 m n.p.m.
• długość 307 m
• możliwość wywozu 1400 osób na godzinę

Austriascharten

• różnica wysokości 50 m
• długość 228 m
• możliwość wywozu 720 osób na godzinę

Inne atrakcje

• lodowiec Dachstein to punkt startowy dla paralotniarzy
• 14 szlaków wspinaczkowych
• 18 kilometrów tras do uprawiania narciarstwa biegowego
• śniadania przy wschodzie słońca – od czerwca do września w restauracji „Panorama”
• zachody słońca z muzyką na żywo i regionalnymi specjalnościami kulinarnymi – od września do października restauracji „Panorama”
• w sezonie zimowym możliwe jest zwiedzanie lodowca w czasie pełni księżyca

Kalendarium

• 1969 – Budowa wyciągów Schladmingerlift I i Hunerkogellift
• 1974 – Budowa wyciągu Schladmingerlift II
• 1980 – Budowa wyciągu krzesełkowego Mitterstein
• 1983 – Budowa przejścia (Rosmariestollen) w górze Koppenkarstein, łączącego lodowiec Dachstein z lodowcem Edelgrieß
• 1992 – Rozbudowa górnej stacji na szczycie Hunerkogel
• Marzec 2003 – Przejęcie zespołu obiektów Dachstein z rąk Dachstein Tourismus AG przez Planai Hochwurzen Bahnen GmbH
• 2003 – Budowa linii elektrycznej do górnej stacji Hunerkogel (wcześniej agregaty olejowe)
• 2003 – Budowa wyciągu Austriaschartenlift
• 2003 – Przebudowa wyciągu Hunerkogellift
• 2004 – Przebudowa kolejki towarowej biegnącej równolegle do głównej kolejki
• 2004 – Przebudowa głównej kolejki i przejście na prowadzenie automatyczne
• 2004 – Zelektryfikowanie wyciągów Schladmingerlift I i II oraz wyciągu krzesełkowego Mitterstein
• 2004 – Wytyczenie szlaku wspinaczkowego Irg
• 2005 – Budowa i otwarcie platformy widokowej Sky Walk
• 2006 – Wytyczenie szlaku wspinaczkowego Sky Walk Klettersteig
• 14 lipca 2007 – Otwarcie pałacu lodowego Dachstein Eispalast

Ciekawostki

• najniższa zanotowana temperatura: –30 °C (6 lutego 1991 r.)
• najwyższa zanotowana temperatura: +20 °C (18 lipca 2007 r.)
• największa zanotowana prędkość wiatru: 200 km/h (16 listopada 2002 r.)
• największa zanotowana pokrywa śnieżna: 10,20 m (kwiecień 1979 r.)