Ctenolophonaceae

Ctenolophonaceae – monotypowa rodzina roślin okrytonasiennych z rzędu malpigiowców. Obejmuje rodzaj Ctenolophon w obrębie którego wyróżnia się dwa gatunki^[5]. Ctenolophon englerianus występuje w nizinnych lasach środkowo-zachodniej Afryki, a Ctenolophon parvifolius na półwyspie Malajskim i archipelagu Malajskim^[6].

Ctenolophonaceae

Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	malpigiowce
Rodzina	Ctenolophonaceae
Nazwa systematyczna
Ctenolophonaceae Exell & Mendonça Consp. Fl. Angol. 1: 248, 392. 20 Aug 1951[3]
Typ nomenklatoryczny
Ctenolophon Oliv. (1873)[3] C. parvifolius D. Oliver[4]

Morfologia

Okazałe drzewa osiągające do 40 m wysokości z pniami do 1,2 m średnicy. Liście są naprzeciwległe, pojedyncze i krótkoogonkowe (ogonek liściowy ma poniżej 1 cm długości). Blaszki liściowe są owalne do eliptycznych, na końcu zaostrzone i osiągają 10 cm długości (rzadko do 15 cm) oraz 6 cm szerokości (rzadko do 9 cm). Promieniste, pięciokrotne i obupłciowe kwiaty zebrane są w szczytowe wiechy, rzadziej wyrastające w kątach liści. Działki kielicha w liczbie 5 są szerokoeliptyczne. Płatki korony także w liczbie 5 są wąskie, osiągają do 12 mm długości. Pręciki w liczbie 10 wyrastają z kubeczkowatego dysku i mają nierówną długość. Górna zalążnia składa się z dwóch owocolistków i pokryta jest długimi, prostymi włoskami. W 2 komorach znajdują się po 2 zalążki. Prosty słupek zakończony jest dwoma główkowatymi znamionami. Owocem jest drewniejąca, zwykle jednonasienna torebka pękająca wzdłuż swej osi. Nasiono jest elipsoidalne i osiąga 2 cm długości^[6].

Systematyka

Przynależność zaliczanych tu gatunków długi czas budziła kontrowersje wśród taksonomów. Opisywane były zwykle jako spokrewnione lub bezpośrednio włączane do lnowatych (Linaceae)^[6]. Z badań molekularnych wynika, że rośliny te stanowią grupę siostrzaną dla kladu obejmującego krasnodrzewowate (Erythroxylaceae) i korzeniarowate (Rhizophoraceae) w obrębie malpigiowców (Malpighiales)^[2]. Taką też pozycję rodzina ta zajmuje w systemie APG III z 2009, APG IV z 2016 i według APweb.

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

←	Ctenolophonaceae Erythroxylaceae – krasnodrzewowate Rhizophoraceae – korzeniarowate Irvingiaceae – irwingiowate Pandaceae Ochnaceae – ochnowate Clusiaceae – kluzjowate Bonnetiaceae Calophyllaceae – gumiakowate Hypericaceae – dziurawcowate Podostemaceae – zasennikowate

Podział^[5]

• rodzaj: Ctenolophon D. Oliver, Trans. Linn. Soc. London 28: 516. post 3 Jul 1873^[4]
  • Ctenolophon englerianus Mildbr.
  • Ctenolophon parvifolius Oliv.

Przypisy

1. Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-03] (ang.).
2. Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-03] (ang.).
3. James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. [dostęp 2011-06-06]. (ang.).
4. Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian National Museum of Natural History. [dostęp 2011-06-06]. (ang.).
5. Ctenolophon. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2011-06-06]. (ang.).
6. Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 115. ISBN 1-55407-206-9.

Identyfikatory zewnętrzne (takson monotypowy):

• GBIF: 3644239
• identyfikator iNaturalist: 71486
• IPNI: 77126605-1
• ITIS: 896777
• NCBI: 125020
• Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:77126605-1
• identyfikator Tropicos: 100352709
• identyfikator taksonu Fossilworks: 183010
• CoL: 8RT