Collegium Nobilium jezuitów w Warszawie

Collegium Nobilium jezuitów w Warszawie – elitarne kolegium jezuickie przeznaczone dla młodzieży szlacheckiej i magnackiej, założone w Warszawie w 1752 roku z fundacji podskarbiego wielkiego koronnego Macieja Grabowskiego i Jana Ciecierskiego TJ.

Bernardo Bellotto 1770, Rynek w warszawskim Nowym Mieście na tle kościoła św. Kazimierza i Collegium Nobilium po pr.

Historia

Kamienica Winklerowska w Warszawie, pierwsza siedziba Collegium

Regens Karol Wyrwicz

Umieszczone najpierw w kamienicy Winklerowskiej, mieściło 24 kawalerów. W 1754 lub 1755 roku przeniesione do przebudowanego pałacu Kotowskich na Nowym Mieście^[1]. Regentami kolegium byli Jan Ciecierski (1752–1760) i Karol Wyrwicz (1762–1777). Pracowali tam jezuici Prowincji Litewskiej, oraz przyjezdni z Francji. Program nauczania oparty był na uczelniach i obejmował oprócz językoznawstwa, filozofię, fizykę, geografię, logikę, matematykę oraz nauki ścisłe. Wznowienie tego Collegium polegało na charakterze uroczystości, które się skupiały na egzaminach uczniów, a nie na wizytach dygnitarzy^[1].

Lektorzy

• Jan Chrzciciel Albertrandi,
• Franciszek Bessat,
• Franciszek Bieńkowski,
• Franciszek Bohomolec,
• Andrzej Bromirski,
• Jan Ciecierski,
• Józef Courriere,
• Franciszek Katenbring,
• Franciszek Kniażewicz,
• Stefan Łuskina,
• Ignacy Nagurczewski,
• Adam Naruszewicz,
• Kazimierz Naruszewicz,
• Józef Olędzki,
• Franciszek Paprocki,
• Aleksander Rostan,
• Stanisław Szadurski,
• Jan Szczepan Wulfers,
• Karol Wyrwicz.

Od 1760 do zamknięcia collegium regensem był Karol Wyrwicz TJ. Istniało jeszcze po kasacie zakonu jezuitów do 1777 roku przy poparciu króla Stanisława Augusta Poniatowskiego^[1].

Wychowankowie

Józef Maksymilian Ossoliński

Uczyło się w nim równocześnie około 60 konwiktorów. Była to młodzież z najbardziej wpływowych rodzin: Radziwiłłów, Łubieńskich, Ossolińskich, Tyszkiewiczów, Chłapowskich, Ożarowskich, Rzewuskich, Ogińskich. Wśród wychowanków byli:

• Józef Maksymilian Ossoliński
• Mikołaj Radziwiłł (generał major)
• Feliks Franciszek Łubieński
• Ignacy Józef Działyński (1754–1797)
• Tomasz Kajetan Węgierski
• Adam Wawrzyniec Rzewuski
• Ignacy Tański (1761–1805)

Epilog

Według Ludwika Piechnika: Zmiany wprowadzone przez Wyrwicza stawiają jego Collegium Nobilium na wyższym etapie rozwoju – już nie tylko w stosunku do Collegium teatynów i Konarskiego, ale nawet do pierwszego okresu tegoż jezuickiego Collegium Nobilium za rządów Ciecierskiego. Collegium Nobilium Wyrwicza w pełni swojego rozwoju zostało niespodziewanie podcięte i prawie zupełnie zapomniane^[1].

Zobacz też

• Szkoła Rycerska

Przypisy

1. Piechnik, Ludwik TJ: Jezuickie Collegium Nobilium w Warszawie (1752-1777). Wydawnictwo Instytutu Teologicznego Księży Misjonarzy, 1971. Brak numerów stron w książce

Bibliografia

• Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy, 1564-1995, opracował Ludwik Grzebień, Kraków 2004, s. 721.