Loading AI tools
polski duchowny katolicki, jezuita, biskup, historyk i poeta Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jan Chrzciciel Albertrandi, inna forma nazwiska: Albetrandy[2], pseud. i krypt.: Antykiewicz; Jeden z tegoż Towarzystwa; Nieukolubski; Ten, który pierwotne tłumaczenie przed 40 laty wykonał; X. A. S. J.; X. A. Soc. Jesu; X. I. A. N. K. K. W.; X. J. A.; X. J. A. S. J., (ur. 7 grudnia 1731[2] w Warszawie[2], zm. 10 sierpnia 1808[2] tamże) – polski biskup rzymskokatolicki, jezuita[2] (do 1771 r.), biskup pomocniczy poznański w latach 1796–1798, biskup pomocniczy warszawski w latach 1798–1808, dziekan płocki, wikariusz generalny w archidiakonacie warszawskim w latach 1796–1797, prepozyt kapituły kolegiackiej św. Jana Chrzciciela w Warszawie w 1779 roku[3], kanonik kapituły katedralnej gnieźnieńskiej fundi Wiewiec w 1786 roku[4], historyk[2], tłumacz[2], poeta, publicysta i bibliotekarz, główny cenzor mianowany przez rosyjskiego komendanta Warszawy gen. Friedricha von Buxhoevedena po stłumieniu insurekcji kościuszkowskiej[5].
| Biskup tytularny Zenopolis | ||
 | ||
| ||
| Data i miejsce urodzenia | ||
|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
10 sierpnia 1808 | |
| Miejsce pochówku | ||
| Biskup pomocniczy warszawski | ||
| Okres sprawowania |
1798–1808 | |
| Biskup pomocniczy poznański | ||
| Okres sprawowania |
1796–1798 | |
| Wyznanie | ||
| Kościół | ||
| Nominacja biskupia |
18 grudnia 1795 | |
| Sakra biskupia |
31 stycznia 1796[1] | |
| Data konsekracji |
31 stycznia 1796 | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Konsekrator | |||||||||
| Współkonsekratorzy |
Ludwik Stanisław Górski | ||||||||
| |||||||||
Był synem pochodzącego z Włoch malarza Franciszka i Marii Antoniny Czechowicz. W dzieciństwie pobierał nauki u jezuitów, którzy, zauważywszy jego zdolności naukowe, namówili go do zostania zakonnikiem. W wieku 19 lat został nauczycielem w kolegium jezuickim w Płońsku, a później w Płocku, Nieświeżu i Wilnie.
W 1764 prymas Władysław Aleksander Łubieński powierzył mu wychowanie swojego wnuka stryjecznego Feliksa Łubieńskiego. Był poliglotą, oddany pracy również poza zakonem. W 1765 był jednym z założycieli „Monitora”, w latach 1769–1777 był redaktorem „Zabaw Przyjemnych i Pożytecznych”[2]. Pracował w Bibliotece Załuskich. Wielokrotnie wyjeżdżał do Włoch. Twórca tzw. Tek Albertrandiego, będących wypisami źródeł do historii Polski z archiwów Watykanu, Neapolu i Szwecji. W okresie nagonki na Towarzystwo Jezusowe przez Burbonów, kiedy był jeszcze guwernantem Feliksa Łubieńskiego, we Włoszech w 1767 wystąpił z zakonu i został księdzem świeckim. W 1773 powrócił do kraju. Został lektorem króla Polski Stanisława Augusta Poniatowskiego. W latach 1775–77 uczestniczył w pracach Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych[2], był bibliotekarzem królewskim, współzałożycielem i pierwszym prezesem Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Warszawie. W 1776 w uznaniu swoich zasług został nobilitowany i uzyskał polski indygenat[6]. Otrzymał herb własny Albertrandi.
Przez jakiś czas był proboszczem w parafii św. Katarzyny na Służewie. W 1779 został kanonikiem gnieźnieńskim i warszawskim, a w 1795 oficjałem i archidiakonem warszawskim. Po upadku powstania kościuszkowskiego wygłaszał na mszach żałobnych za biskupów Józefa Kazimierza Kossakowskiego i Ignacego Jakuba Massalskiego kazania pełne obelg w stosunku do patriotów, zaś nuncjusz apostolski Laurentius Litta obiecywał uczestnikom tych nabożeństw odpust zupełny[7].
18 grudnia 1795 papież Pius VI mianował go biskupem pomocniczym diecezji warszawskiej (do 1798 w diecezji poznańskiej) i biskupem tytularnym Zenopolis. Sakrę biskupią przyjął 26 stycznia 1796.Od roku 1799 pełnił funkcję biskupa sufragana warszawskiego[2].
W roku 1800 był współzałożycielem oraz dwukrotnie – w latach 1800–08 – prezesem Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Był także wikariuszem generalnym i wizytatorem szkół warszawskich. Bronił seminariów duchownych przed ingerencjami władz pruskich.
Zgodnie z życzeniem został pochowany w katakumbach na warszawskim cmentarzu Powązkowskim, bez żadnego napisu.
Bratem stryjecznym Jana Chrzciciela Albertrandiego był nadworny malarz króla Stanisława Augusta Poniatowskiego – Antoni.
Ponadto Albertrandi pisał listy pasterskie i pisma w sprawie Kościoła (według Estreichera autorstwa Albertrandiego miał być także t. 3 dzieła: Gabinet medalów polskich, wydanego w całości przez E. Raczyńskiego pod nazwiskiem Ł. Gołębiowskiego).
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
