Cmentarz prawosławny w Szczytach-Dzięciołowie

Cmentarz prawosławny w Szczytach-Dzięciołowie – zabytkowa nekropolia prawosławna w Szczytach-Dzięciołowie.

Cmentarz prawosławny
w Szczytach-Dzięciołowie

nr rej. A-83 z 14.11.1990[1].
Widok ogólny
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Miejscowość	Szczyty-Dzięciołowo
Typ cmentarza	wyznaniowy
Wyznanie	prawosławne
Stan cmentarza	czynny
Data otwarcia	II poł. XVIII w.[1]
Zarządca	Parafia Ścięcia Głowy św. Jana Chrzciciela w Szczytach-Dzięciołowie
Położenie na mapie Polski Cmentarz prawosławny w Szczytach-Dzięciołowie
Położenie na mapie województwa podlaskiego Cmentarz prawosławny w Szczytach-Dzięciołowie
Położenie na mapie powiatu bielskiego Cmentarz prawosławny w Szczytach-Dzięciołowie
Położenie na mapie gminy Orla Cmentarz prawosławny w Szczytach-Dzięciołowie
52°44′37″N 23°21′22″E

Cmentarz został wytyczony i utworzony przed powstaniem cerkwi parafialnej, która jest położona w jego obrębie. Oznaczałoby to, że powstał najpóźniej w XVIII w. Według badań B. Rudkowskiego najstarszy zachowany na jego terenie nagrobek pochodzi z 1800 i położony jest na miejscu pochówku kobiety o imieniu Jelena. Ewidencja konserwatorska wskazuje natomiast, że najstarszy datowany nagrobek pochodzi z 1878. W obrębie nekropolii przetrwała grupa nagrobków z II połowy XIX w. i początku wieku XX. Są to pomniki kamienne, z krzyżami z kutej stali. W 1986 na cmentarzu znajdowało się również siedem krzyży drewnianych o wartości zabytkowej, w tym jeden z datą 1889^[2].

Na cmentarzu zachowały się nagrobki zmarłych z rodziny Wiewiórowskich, właścicieli dworu w Szczytach^[2], którzy w 1864 przeszli na prawosławie^[3]. W najbliższym sąsiedztwie cerkwi chowano natomiast proboszczów parafii szczytowskiej. Znajdują się tam groby rodzinne Goworskich, Kulczyckich i Czystowskich, jak również kilka nagrobków, na których pierwotne inskrypcje nie są już czytelne. W pobliżu świątyni zachowały się również krzyże wotywne, z których najstarszy ufundowali w 1873 dwaj chłopi z Krzywej. W obrębie cmentarza rosną lipy; niektóre z nich posiadają status pomnika przyrody^[2].

Przypisy

1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024.
2. Sosna G., Fionik D.: Szczyty. Dzieje wsi i parafii. Bielsk Podlaski: Białoruskie Towarzystwo Historyczne, 2005, s. 301–302. ISBN 83-60456-01-1.
3. Sosna G., Fionik D.: Szczyty. Dzieje wsi i parafii. Bielsk Podlaski: Białoruskie Towarzystwo Historyczne, 2005, s. 102. ISBN 83-60456-01-1.