Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Chrobotek rozetkowy (Cladonia pocillum (Ach.) O.J. Rich.) – gatunek grzybów należący do rodziny chrobotkowatych (Cladoniaceae)[1]. Ze względu na współżycie z glonami zaliczany jest do porostów[2].
.JPG) | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
chrobotek rozetkowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Cladonia pocillum (Ach.) O.J. Rich. Methodus, Sectio post.: 236 (1803) | |
.JPG)
.JPG)
.JPG)
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cladonia, Cladoniaceae, Lecanorales, Lecanoromycetidae, Lecanoromycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1803 Erik Acharius zaliczając go do rodzaju Baeomyces (grzybinka), jako Baeomyces pocillum. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w tym samym roku Olivier Jules Richard, przenosząc go do rodzaju Cladonia[1].
Nazwa polska według Krytycznej listy porostów i grzybów naporostowych Polski[2].
Na podłożu tworzy plechę pierwotną złożoną z trwałych łuseczek przypominających listki. Są one płaskie, przylegają do podłoża, mają podwinięte do góry brzegi i tworzą rozetki o szerokości do 4 cm. Są stosunkowo grube – mają grubość do 0,1 mm, a szerokość odcinków wynosi 2–5 mm. Brzegi łusek są równe lub karbowane. Łuski często bywają popękane. Górna powierzchnia jest błyszcząca i ma barwę zielonawą, oliwkową, kasztanową lub miedzianą. Dolna strona łusek jest kosmato-włóknista, rdzeń jest biały, o strukturze podobnej do kredy[4].
Na plesze pierwotnej zazwyczaj wyrastają podecja, czasami jednak brak ich nawet na dobrze rozwiniętych rozetkach plechy. Mają wysokość 5–15 mm i tworzą lejkowate, stopniowo ku podstawie zwężające się kubki, górą osiągające szerokość 3–6 mm. Kora podecjów jest barwy ciemnobrązowej lub zielonkawo-brązowej i w całości pokryta jest łuskami o kształcie areolek, brodawek lub granulek, na starszych okazach tworzących fyllokladia. Łuski te występują również wewnątrz kubków[4].
Zazwyczaj na obrzeżu kubków podecjów licznie występują brązowe apotecja o średnicy do 3 mm. Ponadto na obrzeżach kubków licznie występują znacznie mniejsze, gruszkowate i również brązowe pyknidy zawierające w środku bezbarwną galaretkę. Powstają w nich konidiospory o rozmiarach 6–1 μm. Urwistków brak[4].
K- lub K + żółtawy, zmieniający się na brązowo, C, KC-, P + czerwony. Kwasy porostowe: kwas fumarprotocetrariowy[4].
Występuje na wszystkich kontynentach świata z wyjątkiem Antarktydy, ale jest na należących do Antarktyki wyspach Szetlandy Południowe, Orkady Południowe i inne. Występuje także na wielu wyspach na całym świecie. Na półkuli północnej północna granica zasięgu sięga po północne wybrzeża Grenlandii i archipelag Svalbard[5]. W Polsce występuje głównie w górach, na wyżynach i na pobrzeżu Bałtyku[2]. W Tatrach jest pospolity.
Rośnie najczęściej na glebie, na wapiennych skałach i na mchach, rzadziej na korze drzew i na innych podłożach[2].
Chrobotek rozetkowy charakteryzuje się grubymi i błyszczącymi łuskami plechy pierwotnej, które często upodobniają go do porostów listkowatych (zwłaszcza, gdy brak podecjów). Charakterystyczne dla tego gatunku jest również występowanie okrągławych łusek na wewnętrznej stronie kubków. Często jednak bardzo podobny jest chrobotek kubkowaty (Cladonia pyxidata), sytuację dodatkowo komplikuje fakt, że w górskich warunkach podobne morfologicznie są także chrobotek kieliszkowaty (Cladonia chlorophaea) i chrobotek strzępiasty (Cladonia fimbriata). Niektórzy lichenolodzy podają w wątpliwość odrębność gatunkową chrobotka rozetkowego, uważając go tylko za związany z wapiennym podłożem ekotyp chrobotka kubkowatego[4]. Przeprowadzone w USA badania genetyczne w obrębie form zaliczanych do C. pocillum i C. pyxidata wykazały jednak istnienie odrębności genetycznej między tymi gatunkami, oraz że C. pocillum wywodzi się z linii rozwojowej C. pyxidata (był on jego przodkiem). Na obecnym poziomie wiedzy należy uznać odrębność tych gatunków, tym bardziej że występują one w różnych siedliskach[6].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
