Chinchilloidea

Chinchilloidea – nadrodzina ssaków z infrarzędu jeżozwierzokształtnych (Hystricognathi) w obrębie rzędu gryzoni (Rodentia).

Chinchilloidea
E.T. Bennett, 1833[1]
Przedstawiciel nadrodziny – szynszyla mała (Chinchilla lanigera)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Rząd	gryzonie
Podrząd	jeżozwierzowce
Infrarząd	jeżozwierzokształtne
Nadrodzina	Chinchilloidea
Rodziny
3 rodziny (w tym 1 wymarła) + 11 rodzajów wymarłych o statusie incertae sedis – zobacz opis w tekście

Zasięg występowania

Nadrodzina obejmuje gatunki występujące w Ameryce Południowej^[2].

Podział systematyczny

Do nadrodziny należą następujące występujące współcześnie rodziny^[3][2][4]:

• Chinchillidae E.T. Bennett, 1833 – szynszylowate
• Dinomyidae W. Peters, 1873 – pakaranowate

Opisano również rodzinę wymarłą^[5]:

• Neoepiblemidae Kraglievich, 1926

Rodzaje wymarłe o niepewnej pozycji systematycznej i nie zaliczane do żadnej z powyższych rodzin:

• Aenigmys Vucetich, Vieytes, Verzi, Noriega & Tonni, 2005^[6] – jedynym przedstawicielem był Aenigmys diamantensis Vucetich, Vieytes, Verzi, Noriega & Tonni, 2005
• Chambiramys Boivin, 2016^[7]
• Eoincamys Frailey & Campbell, 2004^[8]
• Eoviscaccia Vucetich, 1989^[9]
• Garridomys Kramarz, Vucetich & Arnal, 2013^[10] – jedynym przedstawicielem był Garridomys curunuquem Kramarz, Vucetich & Arnal, 2013
• Incamys Hoffstetter & Lavocat, 1970^[11]
• Loncolicu Vucetich, Dozo, Arnal & Pérez, 2015^[12] – jedynym przedstawicielem był Loncolicu tretos Vucetich, Dozo, Arnal & Pérez, 2015
• Microscleromys Boivin & Walton, 2021^[13]
• Niedemys Kerber, Mayer, Ribeiro & Vucetich, 2014^[14] – jedynym przedstawicielem był Niedemys piauiensis Kerber, Mayer, Ribeiro & Vucetich, 2014
• Saremmys Busker, Pérez & Dozo, 2019^[15] – jedynym przedstawicielem był Saremmys ligcura Busker, Pérez & Dozo, 2019
• Ucayalimys Boivin, 2016^[16]

Przypisy

1. E.T. Bennett. On the Family of Chinchillidæ, and on a New Genus referrible to it. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1, s. 58, 1833. (ang.).
2. C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 556–558. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
3. N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-16]. (ang.).
4. Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 288. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
5. J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Chinchilloidea Bennett, 1833, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-10-16] (ang.).
6. M.G. Vucetich, E.C. Vieytes, D.H. Verzi, J.I. Noriega & E.P. Tonni. Unexpected primitive rodents in the Quaternary of Argentina. „Journal of South American Earth Sciences”, s. 58, 2005. DOI: 10.1016/j.jsames.2005.07.006. (ang.).
7. Boivin 2016 ↓, s. 94.
8. C.D. Frailey & K.E. Campbell Jr.. Paleogene rodents from Amazonian Peru: the Santa Rosa local fauna. „Science Series, Natural History Museum of Los Angeles County”. 40, s. 77, 2004. (ang.).
9. M.G. Vucetich. Rodents (Mammalia) of the Lacayani fauna revisited (Deseadan, Bolivia). Comparison with new Chinchillidae and Cephalomyidae from Argentina. „Bulletin du Muséum national d’histoire naturelle”. Section C. Sciences de la terre, paléontologie, géologie, minéralogie. 11 (4), s. 234, 1989. (ang.).
10. A.G. Kramarz, M.G. Vucetich & M. Arnal. A new Early Miocene chinchilloid hystricognath rodent; an approach to the understanding of the early chinchillid dental evolution. „Journal of Mammalian Evolution”. 20 (3), s. 250, 2013. DOI: 10.1007/s10914-012-9215-0. (ang.).
11. R.J. Hoffstetter & R. Lavocat. Découverte dans le Déséadien de Bolivia de genres pentalophodontes appuyant les affinités africaines des Rongeurs Caviomorphes. „Comptes rendus hebdomadaires des séances de l’Académie des sciences”. Série D: Sciences naturelles. 271, s. 172, 1970. (fr.).
12. M.G. Vucetich, M.T. Dozo, M. Arnal & M.E. Pérez. New rodents (Mammalia) from the late Oligocene of Cabeza Blanca (Chubut) and the first rodent radiation in Patagonia. „Historical Biology”. 27 (2), s. 246, 2015. DOI: 10.1080/08912963.2014.883506. (ang.).
13. M. Boivin, L. Marivaux, W. Aguirre-Diaz, A. Benites-Palomino, G. Billet, F. Pujos, R.M. Salas-Gismondi, N.S. Stutz, J.V. Tejada-Lara, R.M. Varas-Malca, A.H. Walton & P. Antoine. Late middle Miocene caviomorph rodents from Tarapoto, Peruvian Amazonia. „PLoS ONE”. 16 (11), s. 40, 2021. DOI: 10.1371/journal.pone.0258455. (ang.).
14. L. Kerber, E.L. Mayer, A.M. Ribeiro & M.G. Vucetich. Late Quaternary caviomorph rodents (Rodentia: Hystricognathi) from the Serra da Capivara, northeastern Brazil, with description of a new taxon. „Historical Biology”. 28 (4), s. 452, 2014. DOI: 10.1080/08912963.2014.967766. (ang.).
15. F. Busker, M.E. Pérez & M.T. Dozo. A new chinchilloid (Rodentia, Hystricognathi) from the early Miocene of the localities of Bryn Gwyn and Gran Barranca (Patagonia, Argentina). „Comptes Rendus Palevol”. 18 (5), s. 528, 2019. DOI: 10.1016/j.crpv.2019.05.003. (fr.).
16. Boivin 2016 ↓, s. 93.

Bibliografia

• M. Boivin, L. Marivaux, A.M. Candela, M.J. Orliac, F. Pujos, R.M. Salas-Gismondi, J.V. Tejada-Lara & P. Antoine. Late Oligocene caviomorph rodents from Contamana, Peruvian Amazonia. „Papers in Palaeontology”. 3 (1), s. 69–109, 2016. DOI: 10.1002/spp2.1068. (ang.).