Chemoatraktanty

Chemoatraktanty (chemotaksyny, hormony lokomocyjne)^[1] – związki organiczne lub nieorganiczne indukujące procesy chemotaksji dodatniej w komórkach posiadających zdolność do ruchu lub innej spolaryzowanej odpowiedzi na bodźce (na przykład tworzenie shmoo u drożdży^[2]). Proces przemieszczania się w określonym kierunku w odpowiedzi na sygnały środowiskowe zwany jest chemotaksją. Chemoatraktanty oddziałują na komórki docelowe poprzez receptory. Zwykle chemoatraktanty są komórkowo specyficzne, a ich wpływ jest zależny od stężenia. Polaryzację odpowiedzi na atraktant warunkuje zazwyczaj gradient jego stężenia w medium pozakomórkowym.

Bakterie wyczuwają gradient chemoatraktantów poprzez pomiary ich stężeń w czasie. Bakteria zaczyna się poruszać w przypadkowym kierunku i jeśli w tym czasie stężenie chmoatraktanta rośnie, to prawdopodobieństwo koziołkowania zmniejsza się i komórka porusza się dalej mniej więcej w tym samym kierunku. Jeśli stężenie w otoczeniu zmniejsza się, wówczas częstotliwość koziołkowania wzrasta i bakteria sprawdza inne przypadkowe kierunki^[3].

Przykładem organicznego chemoatraktanta dla komórek organizmów wyższych – fibroblastów, indukującego u nich odpowiedź ruchową, jest czynnik wzrostu fibroblastów 2 (fibroblast growth factor 2 (FGF2))^[4].

Związkami indukującymi ruch lub odpowiedź ruchową od ich źródła (chemotaksja ujemna) są chemorepelenty.

Zobacz też

• substancje semiochemiczne

Przypisy

1. Stefan Mackiewicz (red.): Immunologia. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1991, s. 228. ISBN 83-200-1575-8.
2. Moore SA. Comparison of dose-response curves for alpha factor-induced cell division arrest, agglutination, and projection formation of yeast cells. Implication for the mechanism of alpha factor action.. „J Biol Chem”. Nov 25;258. 22, s. 13849-56, 1984. PMID: 6358212.
3. Motory molekularne. W: Jeremy Mark Berg, John L Tymoczko, Lubert Stryer, Neil D Clarke, Zofia Szweykowska-Kulińska, Artur Jarmołowski, Halina Augustyniak: Biochemia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 951-974. ISBN 978-83-01-14379-4.
4. Barkefors I., Le Jan S., Jakobsson L., Hejll E., Carlson G., Johansson H., Jarvius J., Park JW., Jeon NL., Kreuger J. Endothelial cell migration in stable gradients of VEGFA and FGF2: Effects on chemotaxis and chemokinesis.. „J Biol Chem”. Mar 17;, 2008. DOI: 10.1074/jbc.M704917200. PMID: 18347025.