Bonawentura Lenart

Bonawentura Lenart (ur. 8 lipca 1881 w Oświęcimiu, zm. 9 kwietnia 1973 w Warszawie) – polski grafik, introligator, liternik, konserwator, profesor warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych.

Bonawentura Lenart

Bonawentura Lenart w latach 60.
Data i miejsce urodzenia	8 lipca 1881 Oświęcim
Data i miejsce śmierci	9 kwietnia 1973 Warszawa
Profesor
Specjalność: konserwacja zabytków
Uczelnia	Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie
Odznaczenia

Grób Bonawentury Lenarta na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Życiorys

Był synem Marianny z domu Lenart^[1]. Ukończył studia przemysłowo-artystyczne w Zurychu i Londynie. W latach 1908–1914 pracował jako kierownik wzorcowej pracowni konserwatorskiej przy Muzeum Przemysłowym w Krakowie^[2]. W 1913 był współzałożycielem z grupą innych artystów pracowni artystycznej Warsztaty Krakowskie zajmującej się projektowaniem, ale także wykonywaniem wzornictwa przemysłowego. Pracownia ta wzorowała się na Wiener Werkstätte.

W 1914 wstąpił do Legionów Polskich (ps. Wyklejka), zaszeregowany do intendentury 1 pułku piechoty Legionów I Brygady Legionów, a następnie przeniesiony do grupy prowiantowej tego pułku. Po kryzysie przysięgowym w sierpniu lub wrześniu 1917 wcielony do armii austro-węgierskiej. Później w POW i Wojsku Polskim. W 1919 przeniesiony do rezerwy w stopniu podporucznika^[2].

Później zajmował się introligatorstwem i konserwacją książek, a także rękopisów. W latach 1919–1929 kierował pracownią doświadczalną liternictwa, druku i oprawy książki przy Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Następnie mieszkał w Warszawie. W 1929 założył w Bibliotece Narodowej Pracownię Konserwatorską. W latach 1929–1939 konserwator Biblioteki Narodowej. W 1936 utworzył Biuro Introligatorskie^[2].

Po II wojnie światowej, zorganizował w Warszawie Pracownię Konserwacji Zabytków Grafiki i od 1951 wykładał w Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych. W latach 1945–1955 jednocześnie był kierownikiem pracowni konserwatorskiej Naczelnej Dyrekcji Muzeów i Ochrony Zabytków. W 1950 otrzymał Państwową Nagrodę Artystyczną III stopnia w dziale plastyki za prace artystyczne nad liternictwem, w dziedzinie introligatorstwa artystycznego i konserwacji sztychów^[3].

Sławę zyskał jako wynalazca szeregu ulepszeń w technice oprawy książki i stemplowych wyklejanek. Wykonał oprawy: Teka od Narodu Polskiego dla Ameryki (1926) i Połączenie Krakowa z Pogórzem (Magistrat krakowski Marchott, Muzeum techniczno-przemysłowe w Krakowie). Autor szeregu rozpraw z dziedziny drukarstwa i grafiki. Wydał: Konserwacja książki zabytkowej i jej oprawy (1926), Liternictwo (1928), Piękna książka (1928).

Pochowany wraz z żoną Pauliną z Dederków (1888–1955), obok kwater żołnierzy batalionu „Zośka”, na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A 20-2-30)^[4]. Tuż przy nich pochowani są ich synowie: phm. ppor. Jan i ppor. Wojciech, żołnierze baonu „Zośka”, którzy zginęli w powstaniu warszawskim.

Ordery i odznaczenia

• Order Sztandaru Pracy II klasy (22 lipca 1949)^[5]
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (11 lipca 1955)^[6]
• Krzyż Niepodległości (16 marca 1933)^[7]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (29 października 1947)^[8]
• Złoty Krzyż Zasługi (11 listopada 1934)^[9]
• Srebrny Wawrzyn Akademicki (7 listopada 1936)^[10]
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)^[11]

Przypisy

1. AdamA. Leśniak AdamA., Czy Bonawentura Lenart rzeczywiście pochodził z Oświęcimia? [online], Archiwum Adama Leśniaka, 23 listopada 2019 [dostęp 2024-08-12] (pol.).
2. Bonawentura Lenart | Fundacja 100 [online], fundacja100.pl [dostęp 2024-08-12].
3. Przyznanie Państwowych Nagród Naukowych i Artystycznych. „Nowa Kultura”. Rok I, Nr 19, s. 1, 6 sierpnia 1950. Warszawa: Związek Literatów Polskich. [dostęp 2024-08-12].
4. Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2020-06-07].
5. M.P. z 1950 r. nr 6, poz. 58 „za zasługi położone dla Narodu i Państwa w dziedzinie (...), oświaty, nauki, kultury i sztuki”
6. M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
7. M.P. z 1933 r. nr 63, poz. 81 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
8. M.P. z 1947 r. nr 149, poz. 894 „za zasługi położone w zabezpieczeniu arcydzieł kultury polskiej”.
9. M.P. z 1934 r. nr 259, poz. 338 „za zasługi na polu pracy artystycznej”.
10. M.P. z 1936 r. nr 261, poz. 461 „za wybitną działalność wydawniczą w dziedzinie literatury pięknej i zasługi na polu księgarstwa”.
11. M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.

Bibliografia

• M. Wallis, 1974: Secesja. Wydanie II. Wydawnictwo Arkady, Warszawa.
• Wielka Encyklopedia Powszechna PWN (1962–1969).
• Grażyna i Przemysław Witekowie, Artyści w strzeleckim zbrojnym ruchu niepodległościowym I wojny światowej, Oleandry nr. 16 (maj 2005). jozwa22.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-11-25)].

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000077783956
• VIAF: 89161669
• LCCN: nb2013019855
• GND: 1047590549
• PLWABN: 9810617364005606
• NUKAT: n93090149
• J9U: 987007603678605171
• LIH: LNB:/UG;=BD

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3931527
• VLE: bonawentura-lenart