Bolesław Mieszkowic

Bolesław Mieszkowic (kujawski) (ur. w 1159, zm. 13 września 1195 nad Mozgawą) – książę kujawski w latach 1186 lub 1194–1195.

Ten artykuł dotyczy kujawskiego księcia. Zobacz też: Bolesław Zapomniany (nazywany Bolesławem Mieszkowciem).

Bolesław Mieszkowic

książę kujawski
Okres	od 1194 (lub ok. 1186) do 1195
Następca	Mieszko III Stary
Dane biograficzne
Dynastia	Piastowie wielkopolscy
Data urodzenia	1159
Data i miejsce śmierci	13 września 1195 nad Mozgawą
Miejsce spoczynku	Kalisz
Ojciec	Mieszko III Stary
Matka	Eudoksja
Żona	Dobrosława
Dzieci	Wierzchosława?, Audacja Małgorzata, NN, córka

Wielkopolska za czasów Mieszka Starego

Okres młodości

Bolesław był trzecim pod względem starszeństwa synem Mieszka III Starego, najstarszym z jego drugiego małżeństwa z ruską księżniczką Eudoksją, prawdopodobnie córką wielkiego księcia kijowskiego Izasława II.

Bolesław od chwili swoich urodzin był kreowany na głównego następcę ojca w Wielkopolsce, działo się to zwłaszcza od momentu gdy Mieszko III został po śmierci Bolesława Kędzierzawego w 1173 księciem krakowskimi i zwierzchnim całej Polski.

Bunt możnych

W 1177 rządy silnej ręki Mieszka III doprowadziły do wybuchu buntu możnych krakowskich, którzy przywołali na tron Kazimierza Sprawiedliwego. Jednocześnie do spisku przyłączył się też najstarszy syn księcia wielkopolskiego z pierwszego małżeństwa - Odon poznański, który poczuł się zagrożony w związku z faworyzowaniem przez Mieszka III dzieci z małżeństwa z Eudoksją. Bunt wybuchły w Wielkopolsce w 1177 lub 1179 całkowicie zaskoczył Mieszka, który był zmuszony ratować się ucieczką z Bolesławem i jego młodszym rodzeństwem Mieszkiem i Władysławem z kraju. Książę przez Racibórz, Czechy i Niemcy znalazł wówczas schronienie u swojego zięcia Bogusława I.

Małżeństwo z Dobrosławą

Władzę nad Wielkopolską Mieszko III Stary, dzięki pomocy pomorskiej odzyskał w 1181. Książę nie wydzielił wówczas swoim dorosłym już synom dzielnic usiłując ich wciągnąć do własnych planów politycznych skupionych wokół kwestii odzyskania Krakowa. W tym też zapewne celu Bolesław został zeswatany z Dobrosławą córką księcia dymińskiego Kazimierza I (rodowód księżniczki nie jest zupełnie pewny, według innych była to córka księcia pomorskiego Racibora I).

Objęcie władzy nad Kujawami

W 1186 zmarł nie pozostawiając następcy książę mazowiecki Leszek. Jego dzielnicę przejął wówczas najmłodszy brat Mieszka Starego Kazimierz Sprawiedliwy. Część historyków przypuszcza, że już w tym momencie część jego władztwa - Kujawy opanował Mieszko III Stary przekazując nowy nabytek w ręce syna Bolesława (drugim alternatywnym wyjściem jest opanowanie Kujaw dopiero w 1194 po śmierci Kazimierza Sprawiedliwego).

Namiestnictwo krakowskie

Kolejną ważną datą w życiu Bolesława był rok 1191, kiedy ojciec księcia korzystając z zaangażowania Kazimierza Sprawiedliwego na Rusi zagarnął Kraków. Wtedy też z nieznanych przyczyn Mieszko Stary nie objął osobiście rządów w stolicy, tylko powierzył je Bolesławowi. Rządy Mieszkowica, jako namiestnika w Krakowie nie trwały zbyt długo, gdyż jeszcze w 1191 władzę nad stolicą Małopolski odzyskał Kazimierz Sprawiedliwy biorąc przy okazji bratanka do niewoli. Zwycięski władca postąpił jednak wtedy wspaniałomyślnie szybko wypuszczając Bolesława na wolność (źródła jednoznacznie nie informują, który z synów Mieszka III uczestniczył w tych wydarzeniach - równie dobrze mogło chodzić o Mieszka Młodszego).

Wyprawa przeciw wojewodzie

5 maja 1194 zmarł książę krakowski Kazimierz II Sprawiedliwy zostawiając jako swoich następców dwójkę nieletnich synów. Nadarzającą się okazję do odzyskania władzy zwierzchniej próbował wykorzystać Mieszko Stary wyruszając w roku następnym wraz z synem Bolesławem, na czele oddziałów wielkopolskich i kujawskich przeciwko rządzącemu Małopolską w imieniu Leszka Białego i Konrada mazowieckiego, wojewodzie Mikołajowi.

Śmierć księcia

Bolesław Mieszkowic zginął 13 września 1195 w bitwie nad Mozgawą "przeszyty dzidą". Został pochowany zapewne w kolegiacie św. Pawła Apostoła w Kaliszu^[1].

Rodzina

Małżeństwo i potomstwo

Bolesław Mieszkowic z Dobrosławą miał prawdopodobnie dwoje lub troje dzieci^[2]:

• Wierzchosławę ? (ur. przed 1195, zm. 2 stycznia po 1212) – mniszkę w klasztorze norbertanek w Strzelnie, uważaną niekiedy za córkę Bolesława Kędzierzawego.
• Audację Małgorzatę (Eudoksję) (ur. najp. 1196, zm. 1270) – żonę Henryka I, hrabiego zwierzyńskiego,
• NN, córkę (ur. najp. 1196, zm. po 18 grudnia 1256) – żonę Jaksy I, pana na Choćkowie^[3][4].

Genealogia

Bolesław III Krzywousty ur. 20 VIII 1086 zm. 28 X 1138

Salomea z Bergu ur. zap. 1099 zm. 27 VII 1144

Izasław II ur. 1096 zm. 13 XI 1154

NN ur. ? zm. 1151[5]

Mieszko III Stary ur. w okr. 1122–1125 zm. 13 lub 14 III 1202

Eudoksja ur. ok. 1140 zm. po 1181

		Dobrosława ur. przed 1177 zm. zap. po 1226 OO   w okr. 1187–1189		Bolesław Mieszkowic (kujawski) (ur. 1159, zm. 13 IX 1195)
NN, córka ur. najp. 1196 zm. po 18 XII 1256		Audacja Małgorzata  ur. najp. 1196  zm. 1270		Wierzchosława?  ur. przed 1195  zm. 2 I po 1212

Zobacz też

• Piastowie wielkopolscy

Przypisy

1. Adam Bujak, Nekropolie królów i książąt polskich. Warszawa 1988, s.11.
2. W dawnej literaturze przedmiotu uważano, że z małżeństwa Dobrosławy i Bolesława pochodziła tylko Wierzchosława. Za: O. Balzer, Genealogia Piastów, Kraków 2005, ss. 394–395. E. Rymar uznał za córki Bolesława – Audację Małgorzatę i NN, córkę – żonę Jaksy z Salzwedel, które były uważane dawniej za przedstawicielki dynastii sławieńskiej?. E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, s. 127.
3. E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, ss. 137–142.
4. J.W. Szymański czyni NN, córkę, żonę Jaksy I – Dobrosławą, córką Bogusława II i Mirosławy i matką Jaksy II i Audacji. Zob. [w]: J.W. Szymański, Książęcy ród Gryfitów, s. 147.
5. Córka Konrada III Hohenstaufa.

Bibliografia

• Balzer O., Genealogia Piastów, wyd. II, Wydawnictwo Avalon, Kraków 2005, ISBN 83-918497-0-8.
• EdwardE. Rymar EdwardE., Rodowód książąt pomorskich, Szczecin: Książnica Pomorska, 2005, ISBN 83-87879-50-9, OCLC 69296056. Brak numerów stron w książce
• Szymański J.W., Książęcy ród Gryfitów, Goleniów – Kielce 2006, ISBN 83-7273-224-8.

Literatura dodatkowa

• Zofja Kozłowska-Budkowa: Bolesław. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 2: Beyzym Jan – Brownsford Marja. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1936, s. 262. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03291-0

Kontrola autorytatywna (osoba):

• VIAF: 47151776826718012769
• GND: 1064903800
• PLWABN: 9810618296505606