Blik (system płatności)

Blik – system płatności mobilnych w Polsce, uruchomiony 9 lutego 2015, umożliwiający użytkownikom smartfonów płatności bezgotówkowe w sklepach stacjonarnych lub internetowych, wypłacanie i wpłacanie gotówki w bankomatach oraz realizowanie przelewów na numer telefonu, a także generowanie czeków z cyfrowym kodem. Użytkownicy bankowych aplikacji mobilnych na urządzeniach z systemem operacyjnym Android, iOS lub Harmony OS mogą także płacić Blikiem zbliżeniowo w terminalach płatniczych akceptujących karty Mastercard. System jest zarządzany i rozwijany przez spółkę Polski Standard Płatności (PSP).

Ten artykuł dotyczy systemu płatności. Zobacz też: inne znaczenia.

Blik

Autor	Polski Standard Płatności
Pierwsze wydanie	9 lutego 2015
System operacyjny	Android, iOS[1], Harmony OS[2]
Rodzaj	usługa płatności mobilnych
Strona internetowa

Sposób działania

Z Blika mogą korzystać klienci banków, które udostępniają to rozwiązanie w swoich aplikacjach mobilnych. Płatności zbliżeniowe Blik – dostępne na urządzeniach z systemem Android lub jego pochodną Harmony OS (w niektórych bankach)^[3] – działają w trybie offline, tzn. do ich działania niepotrzebne jest połączenie z Internetem^[4].

Kody Blik są z kolei systemem działającym w trybie online, co wymaga działającego połączenia do Internetu. Wyjątkiem są wygenerowane uprzednio kody czeków, z których w okresie ich ważności można korzystać offline^[5][6]. Każdy kod jednorazowy jest unikalną kombinacją 6 cyfr i jest ważny przez 2 minuty, po tym czasie aplikacja bankowa wygeneruje nowy kod.

Model autoryzacji opartej na kodzie przebiega następująco:

1. płacący uruchamia aplikację bankową, wybiera Blika, wówczas generowany jest kod,
2. płacący wprowadza kod w punkcie akceptacji (terminal, bankomat, strona internetowa),
3. przekazanie kodu autoryzacji przez akceptanta za pośrednictwem agenta rozliczeniowego do PSP,
4. weryfikacja kodu przez PSP, rozpoznanie banku, który go zamówił i przekazanie autoryzacji do banku,
5. autoryzacja przez bank,
6. odesłanie autoryzacji banku do PSP, który dalej za pośrednictwem agenta rozliczeniowego przekazuje ją do akceptanta.
7. potwierdzenie przez płacącego transakcji w jego aplikacji bankowej.

W 2022 r. Blik był dostępny w aplikacjach bankowych dla systemów operacyjnych Android, jego pochodnym Harmony OS^[3] oraz iOS^[1]. Początkowo dostępny był także w aplikacjach banków dla zarzuconego systemu Windows Phone, a niektóre zintegrowane z nim banki wydawały także aplikacje na dawne systemy BlackBerry OS i Symbian^[7].

Historia

Początki Blika sięgają 2013 r., gdy 6 polskich banków – Alior Bank, Bank Millennium, Bank Zachodni WBK, ING Bank Śląski, mBank i PKO Bank Polski – zawarło porozumienie celem stworzenia wspólnego systemu płatności przenośnych^[8]. Stało się to za namową Zbigniewa Jagiełły, ówczesnego prezesa PKO Banku Polskiego, który jest pomysłodawcą i współtwórcą systemu płatności mobilnych Blik^[9][10]. 13 stycznia 2014 zarejestrowano w KRS spółkę Polski Standard Płatności, która miała zbudować usługi płatności mobilnych w oparciu o system płatności IKO stworzony przez PKO Bank Polski^[8]. W 2014 r. Narodowy Bank Polski wydał zgodę na prowadzenie systemu płatności przez PSP^[11], a usługę Blik udostępniono 9 lutego 2015^[12][11]. Operatorem infrastruktury systemu została Krajowa Izba Rozliczeniowa^[13][14]. Od kwietnia 2015 r. użytkownicy mogą generować i przekazywać innym osobom elektroniczne czeki identyfikowane 6-cyfrowym kodem. Czek można realizować zarówno w bankomatach, jak i płacąc nim w punktach akceptujących Blika^[15]. Wygenerowany czek może mieć termin ważności od kilkunastu minut do kilkudziesięciu godzin^[6]. Odbiorca czeku, aby go wykorzystać, nie musi mieć ani dostępu do Internetu, ani karty bankowej, ani konta bankowego^[5][6]. W październiku 2015 r. wprowadzono usługę płatności P2P – przelewów na numer telefonu^[16][17]. Ułatwia to szybkie przesłanie pieniędzy bez znajomości rachunku bankowego odbiorcy, wystarczy znać jego numer telefonu^[16][17]. W grudniu 2015 r. PSP wprowadził usługę mPOS Blik^[18]. Do dokonania transakcji niepotrzebny był terminal POS (popularnie zwany czytnikiem kart). Sprzedawcy wystarczyło oprogramowanie np. w telefonie pozwalające na przyjmowania płatności BLIK^[19]. W grudniu 2018 r. Mastercard i PSP ogłosiły, że podejmują współpracę w celu wprowadzenia usługi poza Polskę^[20]. Mastercard został formalnie siódmym udziałowcem PSP w kwietniu 2020^[21]. W marcu 2019 r. udostępniono możliwość realizowania płatności powtarzalnych^[22], wdrożoną początkowo w dwóch bankach: ING Banku Śląskim oraz Banku Pekao SA. Usługa pozwalała opłacać zobowiązania u ubezpieczyciela Link4 oraz operatora telekomunikacyjnego Play. Według Narodowego Banku Polskiego w 2019 r. liczba transakcji Blik przekroczyła liczbę transakcji wykonanych w polskim Internecie kartami płatniczymi. W III kwartale 2019 r. wykonano 40 mln transakcji Blikiem wobec 28 mln wykonanych kartami płatniczymi^[23]. W lipcu 2021 r. Bank Millennium udostępnił w swojej aplikacji płatności zbliżeniowe Blik^[24]. Do listopada 2021 r. usługę udostępniły pozostałe banki będące udziałowcami PSP^[25]. Płatności zbliżeniowe działają w oparciu o infrastrukturę Mastercard. Tym samym możliwe są na terminalach akceptujących płatności zbliżeniowe kartami Mastercard^[26]. Zbliżeniowy sposób płatności dostępny jest na urządzeniach z systemem Android oraz Harmony OS^[3]. Podczas fali uchodźczej wywołanej rosyjską inwazją na Ukrainę w 2022 r. czeki Blik były wykorzystywane do dystrybucji pomocy finansowej UNHCR wśród uchodźców wojennych^[27]. W lipcu 2022 r. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) zgodził się na prowadzenie przez PSP płatności odroczonych – Blik Płacę Później^[28]. 11 sierpnia 2022 PSP przejął 100 proc. udziałów Viamo, działającego od 2013 r. słowackiego operatora płatności P2P^[29], prowadzącego także płatności dla firm na bazie kodów QR i linków^[30].

Statystyki rozwoju w PLN

Rok	Liczba użytkowników (aktywnych)	Liczba transakcji	Wartość transakcji
2015[31][32]	1,4 mln	1,27 mln	346,9 mln
2016[33][34]	3,1 mln	7,8 mln	1,5 mld
2017[35]	6,1 mln	33 mln	4,5 mld[36]
2018[36]	8,8 mln[37]	91 mln	12 mld
2019[23]	13,1 (9[23]) mln[38]	218 mln	47 mld
2020[12]	16,9 (7[12]) mln[39]	424 mln	57 mld
2021[40]	21,6 (10[41]) mln	763 mln	103,3 mld
2022[42]	25,9 (13) mln	1 200 mln	163,9 mld
2023[43]	(15,8) mln	1 800 mln	250 mld

Banki uczestniczące

Usługa jest dostępna w następujących bankach (wytłuszczono banki będące udziałowcami PSP):

• Alior Bank^[44],
• Bank Millennium^[45],
• Bank Ochrony Środowiska^[46]
• Bank Pekao^[36][47],
• Bank Pocztowy^[45],
• BNP Paribas^[44],
• Citi Handlowy^[48]
• Crédit Agricole^[44][49],
• ING Bank Śląski^[44],
• mBank^[44],
• Nest Bank^[50],
• PKO Bank Polski^[44],
• Santander Bank Polska (d. Bank Zachodni WBK)^[44],
• VeloBank,
• banki spółdzielcze w Grupie Banku Polskiej Spółdzielczości^[51],
  • Bank Spółdzielczy Rzemiosła w Krakowie,
  • Bank Spółdzielczy w Brodnicy,
• banki spółdzielcze w Spółdzielczej Grupie Bankowej^[52].
• Revolut^[53]