Loading AI tools
brak dostatecznych środków materialnych dla zaspokojenia potrzeb jednostki Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bieda, ubóstwo – pojęcie ekonomiczne i socjologiczne opisujące stały brak dostatecznych środków materialnych dla zaspokojenia potrzeb jednostki, w szczególności w zakresie jedzenia, schronienia, ubrania, transportu oraz podstawowych potrzeb kulturalnych i społecznych. Ubóstwo stanowi zagrożenie dla realizacji celów lub zadań życiowych[2].
Wyróżnia się kilka kategorii ubóstwa:
Ze względu na brak jednolitej definicji biedy zarówno w Polsce, jak i na świecie, oraz często trudno wymierną, subiektywną ocenę biedy, różni autorzy starają się tę wieloaspektową kwestię ująć jak najpełniej:
Ubóstwo można podzielić na:
Socjolog Władysław Misiak wyróżnił w 1999 dwa rodzaje ubóstwa: jawne i ukryte. Jawne jest rejestrowane przez oficjalne statystyki, a ukryte polega na nieujawnianiu nierejestrowanych źródeł dochodu. W obu przypadkach ograniczeniom podlega konsumpcja[3].
Ubóstwo jest powszechnie występującym zjawiskiem społecznym. Problem ten dotyczy wszystkich państw na całym świecie, bez względu na ustrój polityczny państwa, położenie geograficzne czy poziom rozwoju danego społeczeństwa. Nie istnieją żadne rozwiązania prawne czy faktyczne, które sprawiłyby, żeby problem całkowicie zniknął, jednak zwalczanie ubóstwa weszło na stałe do programów władzy na wszystkich szczeblach[4]. Jest to obecnie ogólny cel polityczny. Są podejmowane działania międzynarodowe, a nawet globalne na rzecz ograniczenia sfery ubóstwa.
Został zapoczątkowany przez ogólnoświatowy program rozwoju ludzkiego zwanego Milenijne Cele Rozwoju. Jednym z głównych celów programu było zwalczanie skrajnego ubóstwa i głodu na świecie. Skupiał się na dwóch zadaniach:
Zadania te miały zostać zrealizowane w okresie 2001-2015. Program skonstruowany został na podstawie programów przygotowanych na przestrzeni lat, między innymi przez ONZ w latach 90. Zostały w nim zawarte poprawki i nowe idee dotyczące między innymi zmierzenia się z globalizacją, rewolucją informatyczną i nowymi technologiami[5]. Zakres programu był w pełni globalny. Postępy rozwoju były monitorowane przez coroczne raporty[6].
W Raporcie o Milenijnych Celach Rozwoju na rok 2015 wykazano, że wysiłki podejmowane od 15 lat w celu osiągnięcia ośmiu ambitnych celów[7] (między innymi ograniczenie umieralności dzieci, wyeliminowanie skrajnego ubóstwa i głód, zapewnienie powszechnego nauczania na poziomie podstawowym) wyznaczonych w Deklaracji Milenijnej w 2001 r. przyniosły w dużej mierze pozytywne rezultaty na całym świecie. Przedstawione w raporcie[8] dane wraz z analizą dowodzą, że dzięki celowym interwencjom, solidnym strategiom, odpowiednim zasobom i woli politycznej można poczynić postępy nawet w najuboższych regionach. Zaledwie dwadzieścia lat temu prawie połowa krajów rozwijających się doświadczała skrajnego ubóstwa. Liczba osób, które obecnie żyją w skrajnym ubóstwie, zmniejszyła się o ponad połowę z poziomu 1,9 miliarda w 1990 r. do 836 milionów w 2015 r. Wskazuje się na to, że na całym świecie 2,1 miliarda ludzi uzyskało dostęp do odpowiednich urządzeń sanitarnych. Od 2000 do 2014 r. kraje rozwinięte zwiększyły skalę oficjalnej pomocy rozwojowej o 66 procent w ujęciu realnym, osiągając wysokość 135,2 miliarda USD[9].
Większości celów nie udało się w pełni osiągnąć, międzynarodowa mobilizacja na rzecz ich realizacji pozwoliła poprawić warunki życia setek milionów ludzi na całym świecie. Dane dotyczące wykonania założeń z 2001 roku przedstawia dokument z realizacji celów[10].
Milenijne Cele Rozwoju stanowiły dobry punkt wyjścia dla stworzenia nowej agendy rozwojowej ONZ i Celów Zrównoważonego Rozwoju, które zostały ogłoszone we wrześniu 2015 r. podczas specjalnej konferencji ONZ[11].
Światowi przywódcy przyjęli dokument “Przekształcanie naszego świata: Agenda na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju – 2030” na szczycie Agendy Zrównoważonego Rozwoju 2030 w dniu 25 września 2015 r., w siedzibie głównej ONZ (Nowy Jork). Wzięło w nim udział ponad 100 głów państw, szefów rządów, przedstawicieli biznesu, społeczeństwa obywatelskiego i religijnego. Polska została reprezentowana przez prezydenta Andrzeja Dudę. Koordynacyjną rolę w realizacji założeń globalnej agendy rozwojowej przez Polskę objęło Ministerstwo Rozwoju.
Agenda 2030 to uniwersalne ramy przeznaczone dla wszystkich krajów, których celem jest pomoc w eliminacji ubóstwa i osiągnięciu zrównoważonego rozwoju do 2030 r. Nowe Cele Zrównoważonego Rozwoju wychodzą poza obszary Milenijnych Celów Rozwoju i obejmują również między innymi kwestie dostępu do energii, dobrego rządzenia, jak również zrównoważonej produkcji i konsumpcji. Agenda zawiera zestaw 17 celów obejmujących szeroki zakres wyzwań, takich jak ubóstwo, głód, zdrowie, edukacja, równość płci, zmiany klimatu, zrównoważony rozwój, pokój, sprawiedliwość społeczna.
Wizja rozwoju świata nakreślona w Agendzie 2030 skoncentrowana jest na pięciu wielkich zmianach transformacyjnych, określonych jako zasada 5P:
Początkowo Unia Europejska nie uwzględniała wymiaru społecznego, który był zawarty w zapisie Traktatu Rzymskiego. Unia Gospodarcza i Walutowa w szybszym tempie rozwijały politykę gospodarczą pomijając fakt zwiększania się integracji społecznej. W ten sposób powstały rozbieżności między polityką gospodarczą a społeczną. Polityka społeczna została wyrazie podporządkowana celom polityki gospodarczej, a zwłaszcza temu jak funkcjonował rynek pracy. Unijna polityka społeczna obejmuje głównie zagadnienia zatrudnienia. Punktem zwrotnym w działaniach zwalczającym ubóstwo oraz wykluczenie społeczne była tzw. Strategia Lizbońska – realizowana w latach 2000–2010. Po upływie tego czasu została zastąpiona przez program – Europa 2020.
Jest nowym, długookresowym programem rozwoju społeczno-gospodarczego Unii Europejskiej na lata 2010–2020. Został zatwierdzony przez Radę Europejską 17 czerwca 2010 r.
Program zawiera trzy wzajemnie ze sobą powiązane priorytety:
Unia Europejska określiła nadrzędne cele, które mają zostać osiągnięte do 2020 roku:
Powyżej wymienione cele są ze sobą wzajemnie powiązane i to właśnie od ich osiągnięcia zależeć będzie sukces Programu Europa 2020. Każde państwo członkowskie może dopasować strategię Europa 2020 do swojej szczególnej sytuacji, przekładając na krajowe cele i metody działania[13].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
