Bieździadka
wieś w województwie podkarpackim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bieździadka (daw. Bieździatka) – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie jasielskim, w gminie Kołaczyce[3][5].
| wieś | |
.jpg) Ruiny dworu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
1428[1] |
| Strefa numeracyjna |
13 |
| Kod pocztowy |
38-214[2] |
| Tablice rejestracyjne |
RJS |
| SIMC |
0353891[3] |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu jasielskiego  | |
Położenie na mapie gminy Kołaczyce  | |
 49°48′02″N 21°29′31″E[4] | |
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Bieździadka. W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.
Od wschodu sąsiaduje z Lublicą, od zachodu z Bieździedzą, od północy z Sowiną. Przez miejscowość przebiega droga powiatowa Kołaczyce – Lubla
Jan Długosz w „Liber beneficiorum” odnotował: „Wieś oddal. na płn.-wsch. od Jasła 6 km. Dawna nazwa Besdziadka. W XV w. dziedzicem B. Helvigus z Bieździedzy, h. Grzymała”[6].
Historia
Według jednej z wersji Bieździadka i sąsiadująca z nią Bieździedza zostały założone przez ojca i syna[7].
Od końca XVI wieku obie wsie należały do rodziny Romerów. Rodzina ta w przeszłości osiadła na ziemiach polskich przybywając z Saksonii i uległa spolszczeniu. Nobilitowana została w 1543 i otrzymała herb Jelita. Potomkowie tego zasłużonego dla Polski rodu zamieszkiwali zarówno w dworze w Bieździadce, jak i we dworze w Bieździedzy do 1944[8].
Aleksander Romer odziedziczył po ojcu stary, drewniany alkierzowy dwór, który rozbudował, otynkował i wyposażył wnętrza. Po Aleksandrze dwór przejął jego syn Cyprian, który mieszkał w nim jeszcze w końcu XVIII w. Cyprian na przełomie XVIII i XIX wieku pobudował nowy dwór w innym miejscu (na piwnicach innego budynku), który przetrwał do 1990 roku kiedy to został zr.ównany z ziemią[8].
Wieś znana była z manufaktury tapiserii (szpalerów, ornatów) czynnej w II poł. XVIII w. Ówczesny właściciel wsi Aleksander Romer po dłuższym pobycie w Warszawie powrócił wraz z instruktorem-tkaczem Pawłem i założył tu warsztat tkacki. Wytworzone tutaj ornaty opisywali historycy sztuki, m.in. Stanisław Tomkowicz[9], Julian Pagaczewski, Tadeusz Mańkowski oraz Agnieszka Bender. W literaturze podaje się różne okresy w jakich działał zakład. Zdaniem Agnieszki Bender były to lata ok. 1760-1772[8], natomiast Andrzej Kozioł Lechowski twierdzi, że zakład produkował ornaty w latach 1760–1780[10]. Odnotowano ich istnienie (osiem sztuk) w kościele w Bieździedzy, w Krośnie w kościele u Kapucynów, Jarosławiu w kościele u Dominikanów, w kościele w Chlewiskach koło Radomia, w Muzeum Narodowym w Krakowie, w oddziale Muzeum Ziemi Tarnowskiej na zamku w Dębnie i w Muzeum Archidiecezjalnym w Przemyślu.
W 2. połowie XIX wieku właścicielem dóbr był Stanisław Romer[11][12][13][14].
W okresie II wojny światowej na terenie wsi (przysiółek Łazy), wyznaczono zasadnicze zrzutowisko „Jaskółka” dla samolotów alianckich (zapasowe k. Żmigrodu)[15][16]. Płk Łukasz Grzywacz-Świtalski, ówczesny komendant inspektoratu AK Krosno-Jasło w książce „Z walk na Podkarpaciu” szeroko opisuje działania placówki zrzutowiska „Jaskółka” oraz podejmowane próby zrzutów[17]. W Bieździadce, po kilku próbach, dopiero w nocy z 18 na 19 czerwca 1944 roku, udaje się przyjęcie części zrzutu wykonanego przez samolot „Halifax” z bryt. 148 Dywizjonu Specjalnego Przeznaczenia RAF[18]. Z uwagi na niebezpieczeństwo przejęcia zrzutu przez Wehrmacht (od kwietnia 1944 roku, Niemcy kwaterują we dworach Bieździedzy i Bieździadce[18]), samolot pozostałą część 12 tonowego zrzutu wykonuje na zrzutowisku zapasowym k. Żmigrodu.
Kapliczka z XIX w.
Pozostałości zabudowań dworskich
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Podczas prac wykopaliskowych prowadzonych w różnym okresie zidentyfikowano szereg „starożytności”, które zostały spisane i przekazane do przechowania w muzeach.
- Wykopaliska z grodziska zwanego „Basztą”: kafle średniowieczne polewane i terakotowe z figurkami ludzkimi, świętymi, zwierzętami, herbami; ostrogi i wędzidła żelazne; garnki i trawnice
- Pamiątki i osobliwości – Mandragora. Miniaturowe portreciki z XVIII w., srebra, sztambuchy, dokumenty i listy z XVII i XVIII w. rodziny Romerów i Marasse, inwentarz dóbr Bieździadka z 1741 roku, ornat gobelinowy z kościoła w Bieździedzy przechowywany na dworze
- cmentarz z okresu I wojny światowej; cmentarz wojenny nr 41 w Bieździadce na którym pochowani są żołnierzy niemieccy i rosyjscy, którzy polegli 7 i 8 maja 1915 r. zlokalizowany we wschodniej części wsi
- Inne – ogród dworski z pięknymi drzewami i aleją grabową; obelisk z piaskowca (wys. ok. 2,30 m) z napisami w czterech rzędach: I-tu cnota dobroć-jest uwińczona-przez wdzięczne-serca-niech będzie-czczona; II-dn. 22 czerwca-roku 1815-Cyprian-Romer-tu-uwieńczony-przez zonę-i dzieci swe-wielbiony-błogosław-Boże-świetne kroki-jego-a na wieczne wieki-złóż sławę-na niego; III-ten kolos jest-dla Ciebie-o mężu-kochany-ręką miłości-na wieczność-zdziałany; IV-1893 R. P. – december
Z miejscowością wiąże się także pewna miejscowa historia-przypowiastka, która głosi, że kiedy po przysłowiową babcię przyszła śmierć, babcia zaczęła wołać: –Bież dziadka bież dziadka.. i tak powstała Bieździadka.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
