Biblioteka Watykańska
biblioteka znajdująca się na terenie państwa Watykan Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Biblioteka Watykańska (Bibliotheca Apostolica Vaticana) – biblioteka znajdująca się na terenie państwa Watykan. Jedna z najstarszych i najbardziej znanych bibliotek.
 Sykstus IV mianuje Bartolomea Platinę prefektem Biblioteki Watykańskiej, fresk Melozzo da Forlì, około 1477 (Pinakoteka Watykańska) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Data założenia | |
| Rodzaje zbiorów |
75 000 manuskryptów, 1,1 miliona drukowanych książek, w tym 8500 inkunabuły |
Położenie na mapie Włoch  | |
Położenie na mapie Lacjum  | |
Położenie na mapie Rzymu  | |
Położenie na mapie Watykanu  | |
| 41°54′17″N 12°27′16″E | |
| Strona internetowa | |
.jpg)
.jpg)
Założona w 1448 przez papieża Mikołaja V jako publiczna biblioteka miasta Rzymu i początkowo zbiory zawierały 350 greckich, łacińskich i hebrajskich woluminów. Zbiory rosły w szybkim tempie – 1455 – 1200 woluminów, 1481 – 3500 woluminów, 1990 – 1,3 mln woluminów
Dzisiaj biblioteka przechowuje 75 000 manuskryptów i ponad 1,1 miliona drukowanych książek, w tym 8500 inkunabułów. Ponadto w Apostolskim Archiwum Watykańskim przechowywane jest 150 000 pozycji.
Biblioteka Watykańska jest biblioteką naukową w zakresie historii, prawa, filozofii, nauki i teologii, otwarta dla każdego kto potwierdzi swoje kwalifikacje i uzasadni cel ubiegania się o dostęp do zasobów biblioteki. Fotokopie stron książek z okresu 1801-1990 można zamówić osobiście lub poprzez pocztę elektroniczną.
Biblioteka Watykańska udostępniła też w Internecie kilkaset tysięcy historycznych wolumenów. System komputerowy, stworzony przez firmę Hewlett-Packard, od 2000 jest wykorzystywany do digitalizacji i katalogowania zbiorów – opisów książek, periodyków, druków, ilustracji, rysunków, fotografii, monet, medali, nut, nagrań i płyt CD-ROM – łącznie około 700 tysięcy wpisów bibliograficznych.
Kierownictwo
Na czele Biblioteki Watykańskiej stoi Bibliotekarz Świętego Kościoła Rzymskiego. Urząd ten łączony jest tradycyjnie z funkcją Archiwisty Świętego Kościoła Rzymskiego. Obecnie urzędy te pełni arcybiskup Angelo Vincenzo Zani. W pracy pomaga mu prefekt biblioteki, którym obecnie jest ks. Mauro Mantovani.
Bibliotekarze Świętego Kościoła Rzymskiego
| Bibliotekarz | Lata życia | Tytuł | Czas urzędowania[1][2] |
|---|---|---|---|
| Marcello Cervini | 1501–1555 | Bibliothecarius I | 24 maja 1550(dts)–9 kwietnia 1555(dts) |
| Roberto de’ Nobili | 1541–1559 | Bibliothecarius II | 1555–18 stycznia 1559(dts) |
| Alfonso Carafa | 1540–1565 | Bibliothecarius III | 1559–29 sierpnia 1565(dts) |
| Marco Antonio Amulio | 1506–1572 | Bibliothecarius IV | 1565–17 marca 1572(dts)[3] |
| Guglielmo Sirleto | 1514–1585 | Bibliothecarius V | 18 marca 1572(dts)–16 października 1585(dts) |
| Antonio Carafa | 1538–1591 | Bibliothecarius VI | 16 października 1585(dts)–13 stycznia 1591(dts) |
| Marcantonio Colonna | 1523 ok.–1597 | Bibliothecarius VII | 1591–13 marca 1597(dts) |
| Cesare Baronio | 1538–1607 | Bibliothecarius VIII | 1597–30 czerwca 1607(dts)[4] |
| Ludovico de Torres | 1552–1609 | Bibliothecarius IX | 4 lipca 1607(dts)–8 lipca 1609(dts) |
| Scipione Borghese Caffarelli | 1576–1633 | Bibliothecarius X | 11 lipca 1609(dts)–17 lutego 1618(dts)[5] |
| Scipione Cobelluzzi | 1564–1626 | Bibliothecarius XI | 17 lutego 1618(dts)–29 czerwca 1626(dts) |
| Francesco Barberini | 1597–1679 | Bibliothecarius XII | 1 lipca 1626(dts)–13 grudnia 1633(dts) |
| Antonio Marcello Barberini | 1569–1646 | Bibliothecarius XIII | 13 grudnia 1633(dts)–11 września 1646(dts) |
| Orazio Giustiniani | 1580–1649 | Bibliothecarius XIV | 25 września 1646(dts)–25 lipca 1649(dts) |
| Luigi Capponi | 1583–1659 | Bibliothecarius XV | 4 sierpnia 1649(dts)–6 kwietnia 1659(dts) |
| Flavio Chigi | 1631–1693 | Bibliothecarius XVI | 21 czerwca 1659(dts)–19 września 1681(dts)[6] |
| Lorenzo Brancati | 1612–1693 | Bibliothecarius XVII | 19 września 1681(dts)–30 listopada 1693(dts) |
| Girolamo Casanate | 1620–1700 | Bibliothecarius XVIII | 2 grudnia 1693(dts)–3 marca 1700(dts) |
| Enrico Noris | 1631–1704 | Bibliothecarius XIX | 26 marca 1700(dts)–23 lutego 1704(dts) |
| Benedetto Pamphilj | 1653–1730 | Bibliothecarius XX | 26 lutego 1704(dts)–22 marca 1730(dts) |
| Angelo Maria Quirini | 1680–1755 | Bibliothecarius XXI | 4 września 1730(dts)–6 stycznia 1755(dts) |
| Domenico Passionei | 1682–1761 | Bibliothecarius XXII | probibliotekarz od 10 lipca 1741(dts); bibliotekarz od 22 stycznia 1755(dts); do 5 lipca 1761(dts) |
| Alessandro Albani | 1692–1779 | Bibliothecarius XXIII | 12 sierpnia 1761(dts)–11 grudnia 1779(dts) |
| Francesco Saverio de Zelada | 1717–1801 | Bibliothecarius XXIV | 15 grudnia 1779(dts)–29 grudnia 1801(dts) |
| Luigi Valenti Gonzaga | 1725–1808 | Bibliothecarius XXV | 12 stycznia 1802(dts)–29 grudnia 1808(dts) |
| Giulio Maria della Somaglia | 1744–1830 | Bibliothecarius XXVI | 1 października 1826(dts)–2 kwietnia 1830(dts) |
| Giuseppe Albani | 1750–1834 | Bibliothecarius XXVII | 23 kwietnia 1830(dts)–3 grudnia 1834(dts) |
| Luigi Lambruschini | 1776–1854 | Bibliothecarius XXVIII | 11 grudnia 1834(dts)–27 czerwca 1853(dts) |
| Angelo Mai | 1782–1854 | Bibliothecarius XXIX | 27 czerwca 1853(dts)–9 września 1854(dts) |
| Antonio Tosti | 1776–1866 | Bibliothecarius XXX | 13 stycznia 1860(dts)–20 marca 1866(dts) |
| Jean Baptiste François Pitra | 1812–1889 | Bibliothecarius XXXI | 19 stycznia 1869(dts)–9 lutego 1889(dts)[7] |
| Placido Maria Schiaffino | 1829–1889 | Bibliothecarius XXXII | 20 lutego 1889(dts)–23 września 1889(dts) |
| Alfonso Capecelatro | 1824–1912 | Bibliothecarius XXXIII | 29 sierpnia 1890(dts)–14 listopada 1912(dts)[8] |
| Mariano Rampolla del Tindaro | 1843–1913 | Bibliothecarius XXXIV | 26 listopada 1912(dts)–16 grudnia 1913(dts) |
| Francesco di Paola Cassetta | 1841–1919 | Bibliothecarius XXXV | 3 stycznia 1914(dts)–23 marca 1919(dts) |
| Aidan [Francis Neil] Gasquet | 1845–1929 | Bibliothecarius XXXVI | 9 maja 1919(dts)–5 kwietnia 1929(dts) |
| Franziskus Ehrle | 1845–1934 | Bibliothecarius XXXVII | 17 kwietnia 1929(dts)–31 marca 1934(dts) |
| Giovanni Mercati | 1866–1957 | Bibliothecarius XXXVIII | 18 czerwca 1936(dts)–23 sierpnia 1957(dts) |
| Eugène Tisserant | 1884–1972 | Bibliothecarius XXXIX | 14 września 1957(dts)–27 marca 1971(dts) |
| Antonio Samorè | 1905–1983 | Bibliothecarius XL | 25 stycznia 1974(dts)–3 lutego 1983(dts) |
| Alfons Maria Stickler | 1910–2007 | Bibliothecarius XLI | probibliotekarz od 7 września 1983(dts); bibliotekarz od 27 maja 1985(dts); do 1 lipca 1988(dts) |
| Antonio María Javierre Ortas | 1921–2007 | Bibliothecarius XLII | 1 lipca 1988(dts)–24 stycznia 1992(dts) |
| Luigi Poggi | 1917–2010[9] | Bibliothecarius XLIII | probibliotekarz od 9 kwietnia 1992(dts); bibliotekarz od 29 listopada 1994(dts); do 25 listopada 1997(dts) |
| Jorge María Mejía | 1923–2014 | Bibliothecarius XLIV | 7 marca 1998(dts)–24 listopada 2003(dts) |
| Jean-Louis Tauran | 1943–2018 | Bibliothecarius XLV | 24 listopada 2003(dts)–25 czerwca 2007(dts) |
| Raffaele Farina | 1933 | Bibliothecarius XLVI | 25 czerwca 2007(dts)–9 czerwca 2012(dts) |
| Jean-Louis Bruguès | 1943 | Bibliothecarius XLVII | 26 czerwca 2012(dts)–26 czerwca 2018(dts) |
| José Tolentino Mendonça | 1965 | Bibliothecarius XLVIII | 26 czerwca 2018(dts)–26 września 2022(dts) |
| Angelo Vincenzo Zani | 1950 | Bibliothecarius XLIX | od 26 września 2022(dts) |
Historia
- 1448 – papież Mikołaj V zakłada bibliotekę
- 1481 – Bartolomeo Platina sporządza pierwszy pełny spis zbiorów, biblioteka zawiera 3500 woluminów (największy zbiór w ówczesnej Europie)
- 1587 – papież Sykstus V zleca architektowi Domenico Fontanie budowę nowego budynku biblioteki w Watykanie. W tym budynku biblioteka mieści się do dnia dzisiejszego.
- początek XVII wieku – papież Paweł V decyduje o wydzieleniu Tajnych Archiwów Watykanu
- 1623 – Maksymilian I przekazuje zbiory biblioteki w Heidelbergu w podziękowaniu dla papieża Grzegorza XV za polityczne wsparcie w trakcie wojny trzydziestoletniej
- 1657 – włączenie manuskryptów księstwa Urbino
- 1661 – grecki uczony Leo Allatius zostaje bibliotekarzem biblioteki
- 1689 – królowa Szwecji Krystyna Wazówna przekazuje swoje obszerne zbiory manuskryptów Bibliotece Watykańskiej
- 1855 – kolekcja Cicognara zostaje włączona do Biblioteki Watykańskiej
- 1891 – zbiory rodziny Borgiów powiększają zasoby biblioteki
- 1900 – papież Leon XIII rozpoczyna modernizację biblioteki i proces udostępnienia zasobów biblioteki
- 1902 – zbiory Barberini i Borgiani zasila bibliotekę
- 1918 – standaryzacja katalogu książek zgodnie z obowiązującą normą katalogowania (Norme per il catalogo degli stampati)
- 1921 – kolekcja Rossianii włączona w zasoby biblioteki
- 1945 – kolekcja Patetta powiększa zasoby biblioteki
- 2000 – początek digitalizacji zasobów
Wybrane manuskrypty
W zbiorach biblioteki znajdują się między innymi następujące manuskrypty:
- Kodeks Watykański – rękopis Starego i Nowego Testamentu, jeden z czterech wielkich kodeksów biblijnych.
- Vergilius Vaticanus – pochodzący z końca IV wieku rzymski iluminowany manuskrypt.
- Vergilius Romanus – ilustrowany manuskrypt z V wieku zawierający dzieła Wergiliusza - Eneidę, Georgiki i Bukoliki.
- Sakramentarz gelazjański – sakramentarz z V wieku, którego autorstwo przypisywane jest Papieżowi Gelazjuszowi I. Jedna z najstarszych ksiąg liturgicznych chrześcijaństwa.
- Ewangeliarz Barberini – VIII-wieczny ewangeliarz.
- Ewangeliarz z Lorsch – średniowieczna bogato iluminowana księga liturgiczna powstała w ok. 810 roku na dworze Karola Wielkiego.
- Terencjusz Watykański – pochodzący z IX wieku iluminowany manuskrypt, zawierający komedie Terencjusza.
- Zwój Jozuego – datowany na X wiek rękopiśmienny pergaminowy zwój, zawierający tekst starotestamentowej Księgi Jozuego według przekładu Septuaginty.
- Menologium Bazylego II – iluminowany bizantyński manuskrypt pochodzący z X wieku, zawierający menologium sporządzone dla cesarza Bazylego II Bułgarobójcy.
- De arte venandi cum avibus – traktat o sokolnictwie i ptakach autorstwa cesarza Fryderyka II Hohenstaufa z pierwszej połowy XIII wieku.
- Kodeks Borgia – aztecki dokument zawierający obserwacje astronomiczne, teksty magiczne, religijne i ustalenia kalendarza.
Przypisy
Linki zewnętrzne
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
