Behemot

Behemot (hebr. בהמות Bəhēmôth, Behemot, B'hemot „bestie; zwierzęta”; arab, بهيموث albo بهموت Bahīmūth) – nieprzetłumaczone imię zwierzęcia wspomnianego w Księdze Hioba, 40,15^[1]. Wraz z Lewiatanem jest on przedstawiony jako stworzenie dowodzące wielkości i mocy stwórczej Jahwe w opozycji do Hioba^[2]. Przedstawiony jako postać podobna do hipopotama lub słonia.

Ten artykuł dotyczy mitycznego stworzenia. Zobacz też: inne znaczenia oraz Behemoth – zespół muzyczny.

Behemot i Lewiatan, grafika Williama Blake’a.

Behemot według Słownika wiedzy tajemnej Collina de Plancy, 1863.

Najprawdopodobniej, בהמות bəhēmôth to liczba mnoga słowa בהמה bəhēmāh, znaczącego „zwierzę”, „bestię” w jęz. hebrajskim^[3], co sugeruje, że stworzenie to jest wielkości kilku zwierząt.

Niektóre teorie

Wśród biblistów istnieją podzielone opinie co do tego, czy Behemota należy interpretować jako rzeczywiście istniejące zwierzę czy istotę mityczną^[2].

Samuel Bochart (1599-1667) w Hierozoiconie sugerował, że Behemot to hipopotam, domyślając się, że hebrajskie słowo behemoth może pochodzić od egipskiego „p'-ih-hw” – „wół wodny”^[4]. Etymologiczne skojarzenie Behemota z hipopotamem okazało się nieprawidłowe, gdyż takiego słowa w języku egipskim nie było^[5]. Mimo to pewne elementy opisu Behemota, jak potężne ciało i przebywanie w pobliżu wody, powodują, że ta interpretacja jest podtrzymywana przez niektórych biblistów. Wykopaliska potwierdzają występowanie hipopotamów nilowych w dolinie Jordanu do IV w. p.n.e.^[2] Taka interpretacja znajduje odzwierciedlenie w języku rosyjskim, gdzie begemot (бегемот) stanowi określenie hipopotama^[6].

Według midraszu niemożliwe jest pokonanie Behemota przez kogokolwiek, z wyjątkiem jego Twórcy – w tym przypadku Jahwe. Późniejsza tradycja żydowska głosi, że na uczcie na Końcu Świata Behemot zostanie złożony w ofierze i spożyty razem z Lewiatanem i Zizem. Hebrajski Behemot jest utożsamiany z perskim Hadhajosz.

Przez Augustyna z Hippony utożsamiany był z diabłem (O Państwie Bożym, XI,15)^[7].

Niektórzy kreacjoniści młodej Ziemi, jak na przykład Alfred Palla, identyfikują Behemota z brachiozaurem bądź diplodokiem. Według nich biblijny opis zwierzęcia, np.: „jego ogon masywny i długi jak pień cedru, kości niczym metalowe rury, niemożliwość złapania go na hak” (Hi 40:16-24) pasuje do dużych lądowych dinozaurów, ale nie do hipopotama czy słonia^[8]. Niemniej, Philip J. Senter obalił tezę że Behemot był dinozaurem^[9].

Nawiązania w literaturze

Michaił Bułhakow w swojej powieści Mistrz i Małgorzata nadał imię Behemot członkowi świty Wolanda występującemu pod postacią kota mogącego zamieniać się w człowieka.

W cyklu „Ekspansja” autorstwa duetu publikującego pod pseudonimem James S.A. Corey, jest to nazwa kosmicznej arki zbudowanej przez mormonów w celu podróży do Tau Ceti.

Zobacz też

• Baphomet