Beer Szewa
miasto w Izraelu Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
miasto w Izraelu Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Beer Szewa (hebr. באר שבע, Be’er Szewa; arab. بئر السبع, Bir as-Sab) – miasto położone w Dystrykcie Południowym w Izraelu. Jest to największe miasto pustyni Negew, często nazywane „stolicą Negewu”[1].
Nowoczesna zabudowa Beer Szewy | |||
| |||
Państwo | |||
---|---|---|---|
Dystrykt | |||
Burmistrz |
Ruwik Danilowicz | ||
Powierzchnia |
117,5 km² | ||
Wysokość |
260 m n.p.m. | ||
Populacja (2018) • liczba ludności • gęstość |
| ||
Kod pocztowy |
84*** | ||
Położenie na mapie Izraela | |||
Położenie na mapie Dystryktu Południowego | |||
31°15′27″N 34°47′43″E | |||
Strona internetowa |
Miasto jest położone na północnym skraju pustyni Negew, w odległości 38 kilometrów na wschód od wybrzeża Morza Śródziemnego i 120 km na południowy zachód od Jerozolimy.
W jego otoczeniu znajduje się miasteczka Lehawim, Lakija, Omer, Segew-Szalom i Ne’ot Chowaw, kibuc Chacerim, moszawy Tifrach i Newatim, wsie komunalne Eszel ha-Nasi i Gewa’ot Bar, oraz arabskie miejscowości Tirabin al-Sana i Tel Szewa.
Po uzyskaniu niepodległości przez Izrael, Beer Szewa stała się „laboratorium” dla izraelskich architektów. Podjęto tu próbę stworzenia alternatywy dla standardowych rozwiązań publicznych projektów mieszkaniowych w Izraelu. Obecnie miasto jest podzielone na siedemnaście dzielnic (poza Starym Miastem i położonymi na północy osiedlami Ramot). Dzielnice mieszkaniowe są rozłożone w kształcie parasola i podzielone na cztery sub-dzielnice. Wiele dzielnic jest nazwanych kolejnymi literami alfabetu hebrajskiego. Są to m.in.: Szekhuna Alef, Bet, Gimel, Dalet, Hej, Vav, Tet, Jud-Alef, Ramot, Ramot B, Neve Noj, Ne’ot Lon, Merkaz Ezrachi, Neve Ze’ew, Darom, Stare Miasto, Nahal Beka i Nahal Aszan.
Beer Szewa znajduje się w rozległej dolinie Beer Szewy, którą płyną strumienie Be’er Szewa, Kowszim i Katef. Dolina jest zieloną oazą położoną pośrodku pustyni Negew. W jej otoczeniu wznoszą się wzgórza. Dolina otwiera się w kierunku północno-zachodnim, wyjściem z pustyni Negew.
Beer Szewa ma klimat pustynny (w klasyfikacji klimatów Köppena BSh) z wpływami klimatu śródziemnomorskiego. Lata są gorące i suche, a zimy chłodne i deszczowe. Średnia temperatura latem wynosi 32,3 °C, a zimą 17,7 °C (średnia z lat 1988–2000). Opady w okresie lata są rzadkością, i występują zazwyczaj w okresie zimowym od września do maja. Suma rocznych opadów atmosferycznych wynosi 204,1 mm. W okresie zimowym, w wyniku wysokiej wilgotności powietrza, w dolinie Beer Szewy występują mgły i zamglenia. W okresie letnim nadciągają z pustyni Negew burze piaskowe[2].
Miesiąc | Sty | Lut | Mar | Kwi | Maj | Cze | Lip | Sie | Wrz | Paź | Lis | Gru | Roczna |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Średnie temperatury w dzień [°C] | 17 | 18 | 20 | 26 | 29 | 31 | 33 | 33 | 32 | 28 | 23 | 19 | 26 |
Średnie temperatury w nocy [°C] | 7 | 8 | 9 | 13 | 15 | 18 | 21 | 21 | 19 | 17 | 13 | 9 | 14 |
Opady [mm] | 49.6 | 40.4 | 30.7 | 12.9 | 2.7 | 0 | 0 | 0 | 0.4 | 5.8 | 19.7 | 41.9 | 204,1 |
Źródło: Israel Meteorological Service 19.10.2009 |
Pod względem liczebności populacji Beer Szewa jest siódmym miastem Izraela[3]. Zgodnie z danymi Izraelskiego Centrum Danych Statystycznych w 2006 w mieście żyło 185,4 tys. mieszkańców, w tym 98,9% Żydów, w znacznej większości imigrantów z krajów byłego ZSRR[4]. W 2018 roku w mieście żyło 219 863 mieszkańców, w tym 51% to kobiety, a 49% to mężczyźni[5].
Wiek (w latach) | Procent populacji w % |
---|---|
0-18 | 26% |
19-40 | 30% |
41-66 | 30% |
+67 | 14% |
Populacja miasta pod względem wieku[5]:
Źródło danych: Central Bureau of Statistics.
Pierwsi ludzie zaczęli osiedlać się na tym obszarze w epoce miedzi. Ówcześni ludzie żyli w jaskiniach, pozostawiając po sobie fragmenty metalowych narzędzi i skorupy naczyń[6]. Odkrycia archeologiczne na położonym kilka kilometrów na północ od miasta wzgórzu Beer Szewa sugerują, że osadnictwo mogło rozpocząć się około 4000 lat p.n.e.[7]
Biblia kilkakrotnie wspomina o mieście Beer Szewa istniejącym za życia Abrahama. Według niej właśnie tutaj Abraham wykopał istniejącą do dzisiaj studnię, zasadził nad nią tamaryszki, a później zawarł przymierze z królem Abimelekiem[a][b][8]. Dlatego nazwano tę miejscowość Beer Szewa, tj. „Studnia Przysięgi”[c]. Dolina była wówczas bogata w wodę, o czym świadczą pozostałości licznych studni w okolicy. Ulice miasta były ułożone w siatce, z oddzielnymi dzielnicami administracyjnymi, handlowymi, wojskowymi i mieszkalnymi[9]. Syn Abrahama, Izaak, wybudował w Beer Szewie ołtarz[d]. Również Jakub przebywał w Beer Szewie[e]. Po podboju Kanaanu przez Izraelitów, Beer Szewa była najdalej na południe wysuniętym miastem izraelskim. Zostało ono przyznane pokoleniom Judy i Symeona[f]. Prorok Eliasz schronił się w Beer Szewie, kiedy królowa Izebel kazała go zabić[g]. Synowie proroka Samuela byli sędziami w Beer Szewie[h]. Na przestrzeni wieków miasto było wielokrotnie niszczone i odbudowywane. Po podboju babilońskim miasto zostało opuszczone, a jego mieszkańcy wysiedleni do Babilonii[9]. W okresie panowania rzymskiego i panowania Bizancjum, odbudowane miasto służyło jako pierwsza linia obrony przed najazdami Nabatejczyków. Ostatni mieszkańcy opuścili miasto podczas podboju arabskiego w VII wieku.
Turcy, którzy panowali nad tą ziemią od XVI wieku, nie byli zainteresowani rozwojem miasta, które podupadło. Do XIX wieku zamieszkiwali tu tylko Beduini. Europejscy pielgrzymi wspominają o Beer Szewie jako o obszarze jałowej ziemi, na której żyła garstka Beduinów. Dopiero pod koniec XIX wieku Turcy wybudowali tutaj posterunek policji, drogę i kilka niewielkich budynków. Plan rozbudowy miasta przygotowali niemieccy i szwajcarscy architekci. Przygotowali oni siatkę ulic, której wzór zachował się do tej pory na Starym Mieście. Wszystkie domy budowane w tym okresie były jednopiętrowymi budynkami. Nad całością górował dwupiętrowy gmach posterunku policji[10]. Podczas I wojny światowej Turcy wybudowali wojskową linię kolejową do Beer Szewy. W dniu 30 października 1915, w uroczystości otwarcia linii kolejowej uczestniczył Ahmed Cemal. Budowa tej linii była bardzo ważna dla tureckiej armii walczącej z Brytyjczykami stacjonującymi w Egipcie[11]. Beer Szewa odegrała ważną rolę podczas brytyjskiej kampanii na Synaju i w Palestynie. 31 października 1917 australijska 4 Brygada Lekkiej Kawalerii zdobyła Beer Szewę. Była to ostatnia szarża kawalerii w historii brytyjskiej armii. Na skraju Starego Miasta znajduje się wojskowy cmentarz z grobami australijskich i brytyjskich żołnierzy poległych w bitwie o miasto. Zdobycie tutejszych studni z wodą było bardzo ważne i umożliwiło Brytyjczykom prowadzenie dalszych operacji militarnych w Palestynie[12].
W następnych latach miasto było ważnym ośrodkiem brytyjskiej administracji w Mandacie Palestyny. W maju 1918 uruchomiono komercyjne połączenia kolejowe na linii z Rafah do Beer Szewy. Po arabskich rozruchach w 1928 i w latach 1936–1939, większość Żydów opuściła miasto. Przyjęta 29 listopada 1947 Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181 przyznała Beer Szewę państwu arabskiemu, które miało powstać w Palestynie[13]. Na samym początku I wojny arabsko-izraelskiej w maju 1948 miasto zajęły wojska egipskie. W październiku Izraelczycy przeprowadzili operację Jo’aw, w trakcie której doszło do bitwy o Beer Szewę i zajęcia miasta rankiem 21 października. Po wojnie Beer Szewa weszła w granice państwa Izrael.
W latach 50. XX wieku miasto rozbudowało się w kierunku północnym. W tym samym okresie rząd przysłał do miasta 6500 imigrantów w celu rozwoju miasta, które dawało zatrudnienie w instytucjach rządowych. W latach 60. XX wieku wybudowano nowoczesny Szpital Soroka, a w latach 70. XX wieku otworzono Uniwersytet Ben Guriona. W pierwszych dekadach miasto rozwijało się jako projekt rządowy. Postrzegane było jako wrota dla kolejnych osadników wysyłanych na Negew. Z czasem, w ramach kolejnych fal napływu żydowskich imigrantów z Północnej Afryki, Bliskiego Wschodu, ZSRR i Etiopii Beer Szewa została zdominowana przez Izraelczyków, a Beduini stali się mniejszością[14]. Większość parków, centrów społecznych, miejsc wypoczynkowych było finansowanych z pieniędzy rządowych lub międzynarodowych organizacji żydowskich. Zapoczątkowano ideę „kwitnienia pustyni” w celu polepszenia jakości życia w mieście[15]. W latach 70. i 80 XX wieku liczba mieszkańców rosła, jednak wynikało to z kierowania do Beer Szewy kolejnych imigrantów. Miasto z tamtego obszaru nie oferowało wiele, rozwijały się nowe osiedla, ale nie było nowych miejsc zatrudnienia[15]. Dopiero w latach 90. XX wieku miasto zaczęło się rozwijać na nowo. Władze, jako nieliczne w skali całego kraju, zgodziły się przyjąć nowych imigrantów z ZSRR. Przybyło ich wtedy 70 000, co stanowiło 45% wszystkich mieszkańców Beer Szewy. Było to impulsem do rozwoju sektora budowlanego w regionie. Wraz z nowymi mieszkańcami do miasta kierowane były rządowe subsydia na cele akomodacji i absorpcji. W tym samym czasie wybudowano pierwsze duże centra handlowe w mieście, które były nie tylko źródłem dochodu, ale także miejscem zatrudnienia. Władze miasta położyły również nacisk na rozwój sektora prywatnego. Gwałtowny rozwój miasta sprawił, że dzielnice wokół Uniwersytetu, Szpitala Soroka i Starego Miasta stały się zaniedbane i zaczęły się w nich pojawiać liczne problemy socjalne i społeczne[16]. Od 2008 roku, nowy burmistrz rozpoczął program rozwoju miasta, zmiany jego wizerunku i podjął próby ściągnięcia do Beer Szewy firm związanych z przemysłem high-tech, telekomunikacją i nauką. Część z wojskowych instalacji i baz przeniesiono poza miasto, m.in. do Bazy im. Ariela Szarona. Rozpoczęto budowę nowoczesnego Parku Technologicznego oraz osiedla o wyższym standardzie mieszkalnictwa[17].
Nazwa miasta składa się z dwóch słów: „be’er” i „szewa”. Pierwsze słowo „be’er” jest tłumaczone jako „studnia”. Natomiast słowo „szewa” jest tłumaczone jako „przysięga” (przysięga Abrahama z Abimelekiem) lub „siedem” (siedem studni wykopanych przez Izaaka). Nazwa miasta może więc zostać przetłumaczona jako „Siedem Studni” lub „Studnia Przysięgi”[9].
Burmistrz | Lata sprawowania urzędu |
---|---|
Dawid Tuwijahu | 1950–1961 |
Ze’ew Zrizi | 1961–1963 |
Elijahu Nawi | 1963–1986 |
Mosze Zilberman | 1986–1989 |
Icchak Rager | 1989–1997 |
Dawid Bunfeld | 1997–1998 |
Ja’akow Turner | 1998–2008 |
Ruwik Danilowicz | 2008–nadal |
Obecne godło miasta zostało przyjęte w 1970. Zostało zaprojektowane przez grafika Cheziego Mora. Godło miasta zawiera w sobie drzewo tamaryszku, które miało być zasadzone przez Abrahama. W rejonie miasta tamaryszki powszechnie rosną. Drzewo jest symbolicznie przedstawione, jakby składało się z wielu cegieł, co wyraża rozwój budownictwa miasta. Poniżej drzewa umieszczono dwanaście stel wyobrażających dwanaście pokoleń Izraela, które zostały zgromadzone z wygnania po całym świecie i przybyły by mieszkać w mieście. Z boku widoczna jest wieża widokowa wybudowana obok ratusza miejskiego. Napis w języku hebrajskim „wa-jita Eshel ba-Weer szewa(...)” jest cytatem pierwszej części wersetu z Księgi Rodzaju 21:33 „Abraham zaś zasadził w Beer-Szewie drzewo tamaryszkowe(...)”[1].
Beer Szewa jest stolicą Dystryktu Południowego. Od 2008 burmistrzem miasta jest Ruwik Danilowicz, a jego zastępcą jest Ja’akow Turner.
Ugrupowanie | Liczba radnych |
---|---|
Derech he-Chadasza | 16 |
Szas | 2 |
Żydowski Dom | 2 |
Geszer | 2 |
Likud | 2 |
Kehila | 1 |
Beer Shewa Beitenu | 1 |
Beer Szewa posiada czternaście miast partnerskich: La Plata w Argentynie, Parramatta w Australii, Addis Abeba w Etiopii (2001), Cebu City na Filipinach, Lyon we Francji (1977), Oni w Gruzji (2000), Montreal i Winnipeg w Kanadzie, Rosenheim i Wuppertal w Niemczech, Kluż-Napoka w Rumunii, Nisz w Serbii, Seattle w Stanach Zjednoczonych, oraz Adana w Turcji (2001).
Partia | Ilość głosów | Procent głosów |
---|---|---|
Likud | 42 160 | 43,01% |
Niebiesko-Biali | 17 141 | 17,49% |
Nasz Dom Izrael | 9 312 | 9,50% |
Szas | 5 911 | 6,03% |
Nowa Prawica | 4 489 | 4,58% |
Zehut | 4 239 | 4,32% |
My Wszyscy | 3 848 | 3,93% |
Unia Partii Prawicowych | 2 774 | 2,83% |
Partia Pracy | 2 632 | 2,68% |
Geszer | 1 728 | 1,76% |
Zjednoczony Judaizm Tory | 1 275 | 1,30% |
Merec | 1 240 | 1,26% |
Hadasz | 288 | 0,29% |
Bezpieczeństwo Społeczne Sejmona Grafmana | 222 | 0,23% |
Ra’am-Balad | 143 | b.d. |
Oren Chazan | 99 | b.d. |
Sprawiedliwość dla Każdego | 82 | 0,08% |
Magen Gala Hirsza | 59 | 0,06% |
Frekwencja wyniosła 63,18%. Zagłosowało 98 993 osób z 156 696 uprawnionych[19].
W Beer Szewie ma swoją siedzibę Uniwersytet Ben Guriona (założony w 1969). Działalność uniwersytetu jest skoncentrowana na propagowaniu idei zagospodarowania regionu Negewu. Jest to jeden z najszybciej rozwijających się uniwersytetów w Izraelu. Po upadku Związku Radzieckiego osiedliło się tutaj wielu znanych profesorów z uczelni w Leningradzie, Rydze, Moskwie, Charkowie i innych. Obok uniwersytetu działa znany na całym świecie ośrodek badań nad przyrodą pustyni. Tutejsi naukowcy bezustannie pracują nad nowymi systemami nawadniania pustyni i lepszymi rodzajami upraw rolniczych.
Obok Uniwersytetu Ben Guriona w Beer Szewie istnieją również inne placówki szkolnictwa wyższego: Otwarty Uniwersytet Izraela, Akademia Techniczna im. Samiego Szamuna[20], Wyższa Szkoła Technologii Sił Powietrznych Izraela[21].
Współczesne miasto Beer Szewa jest ważnym ośrodkiem przemysłu maszynowego, elektronicznego, chemicznego, włókienniczego i odzieżowego, materiałów budowlanych i spożywczego. Przez miasto przechodzi rurociąg z Ejlatu do Hajfy.
Na zachód od Beer Szewy znajduje się duża baza Izraelskich Sił Powietrznych Chacerim. W 1977 otworzono tutaj słynne muzeum lotnictwa.
Na północ od stacji Beer Szewa Północ/Uniwersytet rozwija się Zaawansowany Park Technologiczny, który jest rozwijany w ramach kooperacji sektora publicznego (rząd, Uniwersytet Ben Guriona i wojsko) i prywatnego. Ma on skupić w mieście sektor cyberbezpieczeństwa, nanotechnologii, telekomunikacji. Również wojsko planuje stworzyć w Beer Szewie centrum bezpieczeństwa cybernetycznego Izraela. Premier Binjamin Netanjahu zapowiedział, że miasto ma się stać stolicą cyberbezpieczeństwa świata. Zapoczątkowane inicjatywy mają stworzyć wiele tysięcy nowych miejsc pracy[22][23].
Do 2016 roku w mieście funkcjonowało 9299 firm, z czego w samym 2016 roku otwarto ich 898. Pensja brutto w 2016 roku osób samozatrudnionych wyniosła 8291 NIS, a osób zatrudnionych 9399 NIS[5].
W mieście działa 110 firm powstałych w ramach sturt-up, w których pracuje 500 osób. W tym 44% z tych firm powstało w Parku Technologicznych Gaw Jam Negew, 5% wokół Uniwersytetu Ben Guriona, 41% wokół miasta, a 10% w Starym Mieście. Na chwilę obecną Park Technologiczny zatrudnia 2500 osób, w którym na chwilę obecną istnieje pond 70 firm oraz 7 firm międzynarodowych zajmujących się badaniami i rozwojem[5].
Miasto posiada połączenie z Tel Awiwem za pośrednictwem drogi ekspresowej nr 40 (Kfar Saba-Ketura) i z Aszkelonem za pośrednictwem drogi ekspresowej nr 25 (Nachal Oz – Beer Szewa-Arawa).
W mieście znajdują się dwie stacje kolejowe Rakewet Jisra’el: Beer Szewa i Beer Szewa Cafon. Pociągi z Beer Szewy jadą do Naharijji, Hajfy i Tel Awiwu.
Beer Szewa posiada Centralny Dworzec Autobusowy, z którego realizowane są połączenia głównych przedsiębiorstw transportowych w Izraelu jak: Egged, Metropolin, Dan Ba-Darom, Kawim. Dodatkowo spod dworca jeżdżą szeruty i taksówki.
Beer Szewa posiada w pełni rozwinięty autobusowy transport miejski Dan Beer Szewa.
W odległości 10 km na północny zachód od miasta jest położony port lotniczy Taymen, który obsługuje krajowe linie lotnicze oraz czarterowe przeloty turystyczne.
W mieście oraz w jego okolicach znajdują się następujące atrakcje turystyczne i miejsca warte odwiedzenia:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.