Be-12

Be-12 Czajka (ros. Бе-12 Чайка) – dwusilnikowy samolot-amfibia o napędzie turbośmigłowym, opracowany przez biuro konstrukcyjne Berijewa^[1].

Berijew Be-12 Czajka

Dane podstawowe
Państwo	ZSRR
Typ	samolot-amfibia
Konstrukcja	metalowa
Załoga	4 (dwóch pilotów, nawigator, radiotelegrafista)
Historia
Data oblotu	18 października 1960
Lata produkcji	1963–1973
Liczba egz.	132
Dane techniczne
Napęd	2 × silniki turbośmigłowe Iwczenko AI-20D
Moc	2 × 3803 kW (5180 KM) każdy
Wymiary
Rozpiętość	29,84 m
Długość	30,11 m
Wysokość	9,10 m
Powierzchnia nośna	99 m²
Masa
Własna	24 900 kg
Startowa	z lądu – 36 000 kg z wody – 35 000 kg
Do lądowania	30 500 kg
Uzbrojenia	maksymalna – 3000 kg typowa – 1500 kg
Paliwa	9000 kg
Osiągi
Prędkość maks.	580 km/h
Prędkość przelotowa	473 km/h
Pułap	12 100 m
Pułap praktyczny	8000 m
Zasięg	3600 km
Dane operacyjne
Uzbrojenie
torpedy ZOP AT-1; rakieto-torpedy APR-2; bomby głębinowe PŁAB-250-120, PŁAB-50-65 lub miny
Wyposażenie dodatkowe
system poszukiwawczo-celowniczy „Baku”, Radar „Inicjatywa-2B”, Magnetometr APM-60 „Orsza”, boje radiohydroakustyczne, bomby sygnałowe i orientacyjne. W wariancie ratowniczym – kuter ratowniczy KAS-90.
Użytkownicy
ZSRR/  Rosja,  Syria,  Ukraina,  Wietnam

Historia

Samolot skonstruowany pierwotnie dla wojska i mający zastąpić w służbie przestarzałe samoloty Be-6. W odróżnieniu od pierwowzoru zastosowano w nim nowocześniejsze i ekonomiczniejsze silniki turbośmigłowe. Pierwszy lot Be-12 miał miejsce 18 października 1960 roku. Pierwsza publiczna prezentacja miała miejsce w Moskwie w 1961 roku. W kodzie NATO samolot otrzymał oznaczenie Mail^[2].

Samolot służył przede wszystkim do patrolowania wód i wybrzeża oraz do niszczenia okrętów podwodnych, wykorzystywany był również w ratownictwie morskim i badaniach geologicznych. Na wersji cywilnej, oznaczonej jako M-12, ustanowiono 42 rekordy międzynarodowe^[3]. Na potrzeby gaszenia pożarów lasów opracowano wersję przeciwpożarową oznaczoną jako Be-12P^[4].

Do 1972 roku w zakładzie lotniczym w Taganrogu wyprodukowano 143 samoloty^[5].

Wersje

W trakcie prac nad konstrukcją opracowano wersje rozwojowe^[6]:

• Be-12N – wersja zwalczania okrętów podwodnych,
• Be-12PS – wersja ratownictwa morskiego,
• Be-12T – wersja trałowcowa,
• Be-12P – wersja pożarnicza,
• Be-12I – cywilna wersja badawcza,
• Be-12NCh – cywilna wersja transportowa.

Konstrukcja

Dwusilnikowy samolot-amfibia w układzie grzbietopłatu. Kadłub o konstrukcji półskorupowej o dolnej części w kształcie dna łodzi z pojedynczym redanem. Miejsca pilotów umieszczone obok siebie, nawigator zajmował stanowisko w oszklonym nosie, radiotelegrafista miał miejsce w środkowej części kadłuba. Skrzydło o obrysie trapowezowym w kształcie litery M, wyposażone w lotki i dwusekcyjne klapy. Silniki zamocowane w najwyższej części skrzydeł. Na końcach skrzydeł zamontowano stałe pływaki poprawiające stateczność samolotu na powierzchni wody. Podwozie trójkołowe z kółkiem ogonowym, chowane w kadłubie. Napęd stanowiły dwa silniki turbośmigłowe AI-20D, dodatkowym wyposażeniem był silnik pomocniczy AI-8 służący do rozruchu silników głównych. Silniki napędzały czterołopatowe śmigła o zmiennym skoku. Zapas paliwa wynosił 9000 litrów, dodatkowo w kabinie ładunkowej można było zainstalować dwa dodatkowe zbiorniki o pojemności 1800 litrów każdy^[7].

Przypisy

1. Jankiewicz 1986 ↓, s. 306.
2. Butowski 1995 ↓, s. 46.
3. Jankiewicz 1972 ↓, s. 143.
4. Rendall, Siekański 2001 ↓, s. 125.
5. Beriev Be-12 ‘Mail’. Aeroflight. [dostęp 2023-06-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-03-25)]. (ang.).
6. Butowski 1995 ↓, s. 47.
7. Butowski 1995 ↓, s. 46–47.

Bibliografia

• Piotr Butowski: Lotnictwo wojskowe Rosji. Warszawa: Lampart, 1995, s. 46–48, seria: Ilustrowana encyklopedia techniki wojskowej. T. 2. ISBN 83-86776-14-5. OCLC 164856416.
• Zbigniew Jankiewicz: Łodzie latające. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1972. OCLC 750653012.
• Zbigniew Jankiewicz: Wodnosamoloty. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1986. ISBN 83-11-07272-8. OCLC 1150555221.
• David Alexander Rendall, Apoloniusz Siekański: Lotnictwo : przewodnik encyklopedyczny. Poznań: Zysk i S-ka, 2001. ISBN 978-83-7150-819-6. OCLC 749571570.

Encyklopedie internetowe (rodzina statków powietrznych):

• SNL: Be-12