Remove ads
Bazylika św. Szczepana w Rzymie (wł. Basilica di Santo Stefano Rotondo al Celio) – kościół tytularny w Rzymie na wzgórzu Celius.
| Kościół tytularny | |||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość |
Rzym | ||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||
| Parafia |
Santa Maria in Domnica alla Navicella | ||||||||||||||||
| Bazylika mniejsza |
od niepamiętnych czasów | ||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne |
26 grudnia | ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Położenie na mapie Rzymu  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie Włoch  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie Lacjum  | |||||||||||||||||
 41°53′04″N 12°29′48″E | |||||||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||||||
Jeden z najstarszych kościołów chrześcijańskich w Rzymie (powstał w V wieku). Charakteryzuje się okrągłą bryła budynku (stąd rotondo we włoskiej nazwie).
Świątynia ta jest kościołem rektoralnym parafii Santa Maria in Domnica alla Navicella oraz kościołem tytularnym, mającym również rangę bazyliki mniejszej[1]. Jest też kościołem stacyjnym z szóstego piątku Wielkiego Postu.
Remove ads
Kościół znajduje się w I Rione Rzymu – Monti przy Via di Santo Stefano Rotondo[1].
Patronem świątyni jest św. Szczepan – jeden z pierwszych siedmiu diakonów. Poniósł on śmierć męczeńską za wiarę w Jerozolimie około 36 roku i jest uważany za pierwszego męczennika chrześcijańskiego.
Kościół został wybudowany w V wieku na polecenie papieża Leona I[2]. Konsekrował go prawdopodobnie papież Symplicjusz pomiędzy 468 a 483 rokiem[2]. Świątynia ta była pierwszym kościołem w Rzymie zbudowanym na okrągłym planie wzorowanym na bazylice Grobu Świętego w Jerozolimie[2]. Kościół jako Titulus S. Stephani in Coelio Monte został po raz pierwszy wymieniony na rzymskim synodzie w 499 roku[3].
Pierwotnie plan kościoła opierał się na czterech współśrodkowych kołach, na które nałożono krzyż grecki[3].
W VI wieku został upiększony przez papieży Jana I i Feliksa IV[2]. W roku 1130 papież Innocenty II dodał dodatkowe łuki wewnątrz kościoła. W roku 1454 przeprowadzono renowację na polecenie papieża Mikołaja V, w trakcie której zostało zamurowanych 14 z 22 okien kościoła[3]. Wtedy też kościół został przekazany paulinom, jedynemu zakonowi węgierskiemu w Rzymie. Z tego względu kościół też uznawany jest za nieoficjalny kościół węgierski w Rzymie. W 1579 kościół został przejęty przez węgierskich jezuitów.
Remove ads
Loggia wejściowa składa się z arkady o pięciu łukach oddzielonych starożytnymi kolumnami z szarego granitu z impostami, ale bez kapiteli[3].
Centralny ołtarz został zainstalowany przez florenckiego artystę Bernardo Rossellino w 1455 roku[3]. Znajduje się on na podwyższeniu otoczonym przez niską ośmiokątną kamienną przegrodę autorstwa Niccolò Circignani z roku 1580[3]. Przegroda ta ma dwa przeciwległe wejścia[3].
Wnętrze kościoła
Ołtarz centralny
Tabernakulum z XVII wieku, dawniej zlokalizowane przy ołtarzu centralnym, obecnie pod ścianą boczną
Ściana zewnętrzna bazyliki ozdobiona jest freskiem złożonym z trzydziestu czterech dużych paneli z lat 1572–1585, zamówionych przez papieża Grzegorza XIII i przedstawiających cierpienia męczenników[3]. Większość tych malowideł jest autorstwa Niccolò Circignaniego.
Boczna ściana bazyliki z freskami przedstawiającymi sceny męczeństwa
Kaplica św. Prymusa i Felicjana
Na lewo od wejścia znajduje się kaplica świętych Prymusa i Felicjana zbudowana w VII wieku na polecenie papieża Teodora I i przeznaczona na miejsce przechowywania relikwii świętych, którym była dedykowana[3]. Koncha apsydy zawiera mozaikę z VII wieku z przedstawieniem ich postaci, natomiast na ścianach znajdują się freski Antonio Tempesta z 1586 roku obrazują męczeństwo świętych[3]. Ołtarz z polichromowanego marmuru jest autorstwa Filippo Barigioni i pochodzi z 1736 roku[3].
Kaplica św. Prymusa i Felicjana, w górnej części apsydy mozaika z VII wieku, po lewej św. Prymus, po prawej św. Felicjan
Remove ads
Bazylika św. Szczepana jest jednym z kościołów tytularnych nadawanych kardynałom-prezbiterom (Titulus Sancti Stephani in Coelio Monte)[4].
- Marcellus (udokumentowany w 499)
- Benedictus (udokumentowany w 993)
- Crescentius (udokumentowany w 1015)
- Sasso de Anagni (1116–1131, od 1130 w obediencji antypapieża Anakleta II)
- Martinus (1132–1142)
- Rainerius (1143–1144)
- Villano (1144–1146)
- Gerard (1151–1158)
- Gero (udokumentowany w 1172), kardynał w obediencji antypapieża Kaliksta III
- Vibiano (1175–1184)
- Giovanni di Salerno OSB (1190–1208)
- Robert Corson (1212–1219)
- Romano Bonaventura, in commendam (1225-1243)
- Leonardo Patrasso, in commendam (1305-1311)
- Michel du Bec-Crespin (1312–1318)
- Pierre Le Tessier (1320–1325)
- Pierre de Montemart (1327–1335)
- Guillaume d’Aure OSB (1339–1353)
- Élie de Saint-Yrieix OSB (1356–1363)
- Guillaume d’Aigrefeuille OSBCluny (1367–1401, od 1378 w obediencji awiniońskiej)
- Guglielmo de Altavilla (obediencja rzymska 1383?–1389)
- Angelo Cino (obediencja rzymska 1408–1412)
- Pierre Ravat (obediencja awiniońska 1408–1417)
- Pierre de Foix OFM (1417–1431)
- Jean Carrier (obediencja awiniońska 1422–1423)
- Regnaud de Chartres (1440–1444)
- Jean d’Arces (1444–1449), kardynał w obediencji antypapieża Feliksa V
- Jean Rolin (1450–1483)
- Giovanni Giacomo Schiaffinati (1483–1497)
- Jaime de Casanova (1503–1504)
- Antonio Trivulzio (1504–1508)
- François Guillaume de Clermont (1509–1523)
- Bernhard von Cles (1530–1539)
- David Beaton (1539–1546)
- Giovanni Girolamo Morone (1549–1553)
- Giovanni Angelo de Medici (1553–1557)
- Fulvio Giulio della Corgna OSIoHier (1557–1562)
- Girolamo di Corregio (1562–1568)
- Diego Espinosa Arévalo (1568–1572)
- Zaccaria Delfino (1578–1579)
- Matthieu Cointerel (1584–1585)
- Federico Cornaro (1586–1590)
- Antonio Maria Sauli (1591–1603)
- Giacomo Sannesio (1604–1621)
- Lucio Sanseverino (1621–1623)
- Bernardino Spada (1627–1642)
- Juan de Lugo SJ (1644)
- Giovanni Giacomo Panciroli (1644–1651)
- Marcello Santacroce Publicola (1652–1674)
- Bernardino Rocci (1675–1680)
- Raimondo Capizucchi OP (1681–1687)
- Francesco Bonvisi (1689–1700)
- Giovanni Battista Tolomei SJ (1712–1726)
- Giovanni Battista Salerno SJ (1726–1729)
- Camillo Cybo (1729–1731)
- Antonio Saverio Gentili (1731-1747)
- Filippo Maria Monti (1747–1754)
- Fabrizio Serbelloni (1754–1763)
- Pietro Paolo Conti (1763–1770)
- Ludovico Calini (1771–1782)
- Nicola Colonna di Stigliano (1786–1796)
- Etienne-Hubert de Cambacérès (1805–1818)
- Francesco Tiberi Contigliano (1834–1839)
- Fabio Maria Asquini (1845–1877)
- Manuel García Gil (1877–1881)
- Paulus Melchers (1885–1895)
- Sylwestr Sembratowycz (1896–1898)
- Jakob Missia (1899–1902)
- Lev Skrbenský Hříště (1902–1938)
- József Mindszenty (1946–1975)
- Friedrich Wetter (1985–nadal)
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads