Remove ads
Bazylika św. Piotra w Okowach (wł. Basilica di San Pietro in Vincoli a Colle Oppio) – kościół tytularny w Rzymie na wzgórzu Eskwilin. Opiekę nad bazyliką sprawuje zakon Kanoników Regularnych Laterańskich[3].
| Kościół tytularny | |||||||||||
 Front bazyliki | |||||||||||
| Państwo | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość |
Rzym | ||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||
| Kościół | |||||||||||
| Parafia |
Santi Silvestro e Martino ai Monti[1] | ||||||||||
| Bazylika mniejsza |
od niepamiętnych czasów | ||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne |
29 czerwca | ||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
Położenie na mapie Rzymu  | |||||||||||
Położenie na mapie Włoch  | |||||||||||
Położenie na mapie Lacjum  | |||||||||||
 41°53′37,5″N 12°29′34,1″E | |||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||
Świątynia ta jest kościołem rektoralnym parafii Santi Silvestro e Martino ai Monti oraz kościołem tytularnym, mającym również rangę bazyliki mniejszej[1]. Jest też kościołem stacyjnym z pierwszego poniedziałku Wielkiego Postu.
Remove ads
Kościół znajduje się w I Rione Rzymu – Monti przy Piazza San Pietro in Vincoli 4/A[1].
Kościół został zbudowany w V wieku (w 442 lub prawdopodobnie w 439 roku[2]) na zlecenie Licynii Eudoksji, żony cesarza Walentyniana III (kościół był określany jako Titulus Eudoxiae lub Eudoxiana[2]). Kościół został wybudowany na miejscu wcześniejszego kościoła Apostołów[2][4]. Zgodnie z przekazami, Eudoksja przekazała też papieżowi Leonowi I łańcuchy, w które miał być zakuty św. Piotr podczas swojego uwięzienia. Łańcuchy te są do dnia dzisiejszego przechowywane w tym kościele.
W 680 roku wykonano mozaikę św. Sebastiana jako dar dziękczynny za zakończenie zarazy[2]. Kościół był kilkukrotnie odnawiany i dekorowany (za pontyfikatów: Hadriana I, Leona III, Stefana IV, Grzegorza IV)[2].
30 września 1061 w bazylice odbyła się elekcja papieska, podczas której wybrano papieżem Aleksandra II. Dzień później również w tej bazylice odbyła się koronacja nowego biskupa Rzymu.
Podczas awiniońskiej niewoli papieży bazylika popadła w ruinę[2]. Jej renowacja rozpoczęła się po jej objęciu przez kardynała Mikołaja z Kluzy i była kontynuowana po jego śmierci przez papieży Sykstusa IV i Juliusza II (m.in. obecny portyk został wzniesiony w 1475 roku)[2].
W 1513 w kościele zostało umieszczone mauzoleum papieża Juliusza II, w skład którego wchodzi monumentalna statua Mojżesza Michała Anioła.
W XVII wieku bazylika przeszła renowację, kierowaną przez Francesco Fontanę, która zaowocowała sufitem i nowymi dekoracjami[2]. Kolejna renowacja miała miejsce w latach 1875–1877[2]. Wcześniej łańcuch św. Piotra był przechowywany w zakrystii i pokazywany tylko z okazji ważnych świąt, podczas wzmiankowanej renowacji łańcuch wystawiono na stałą ekspozycję[2]. W połowie XX wieku przeprowadzono następną renowację bazyliki[2].
Remove ads
Portyk został wzniesiony w XV wieku przez Baccio Pontellego, górna kondygnacja została dodana w 1578 roku, na polecenie kardynała Antoine'a de Granvelle, aby ukryć starą fasadę[2].
Portyk bazyliki
Apsyda
Bazylika ma 3 nawy, transept i półkolistą apsydę[2]. Bazylika ma tylko dwie kaplice boczne flankujące apsydę, posiadające swoje własne apsydy[2]. Sufit jest dziełem Francesco Fontany, w jego centralnej części znajduje się fresk Giovanniego Battisty Parodiego z 1706 roku Cudowne połączenie się łańcuchów św. Piotra[2][4].
Wnętrze bazyliki
.jpg)
Cudowne połączenie się łańcuchów św. Piotra, Giovanni Battista Parodi, malowidło na suficie, 1706
Baldachim (z 1876 roku) nad ołtarzem głównym oraz konfesja pod nim są autorstwa Virginio Vespignaniego[4]. W niszy w głównym ołtarzu umieszczono relikwiarz z 1856 roku z łańcuchem św. Piotra[2]. Po jego lewej stronie jest rzeźba przedstawiająca św. Piotra, a po prawej anioła, który uwolnił go z więzienia w Jerozolimie[2].
Ołtarz główny z baldachimem
Łańcuch św. Piotra
Obszerna apsyda bazyliki pochodzi z kościoła z V wieku, zdobią ją freski z 1577 roku autorstwa Jacopo Coppi: Uwolnienie św. Piotra z więzienia, Biskup Juwenalis dający okowy cesarzowej Eudoksji i Eudoksja dająca okowy papieżowi[2].
W prawym transepcie znajduje się mauzoleum papieża Juliusza II, a w nim centralnie umieszczony posąg Mojżesza dłuta Michała Anioła[4].
Grobowiec Juliusza II
Michał Anioł – Mojżesz
W jednym z ołtarzy bocznych lewej nawy znajduje się wotywna bizantyjska mozaika św. Sebastiana z VII wieku. Przedstawia ona świętego nietypowo – z brodą i w dworskim stroju[2].
Ołtarz św. Sebastiana
Podczas prac prowadzonych w latach 1956-1960 po zdjęciu posadzki, stwierdzono pod kościołem kilka warstw budowlanych – wcześniejszy kościół Apostołów, domus z IV wieku oraz obiekt z czasów Nerona (prawdopodobnie fragment Domus Aurea)[4].
Remove ads
Bazylika św. Piotra w Okowach jest jednym z kościołów tytularnych nadawanych kardynałom-prezbiterom (Titulus Sancti Petri ad Vincula)[5].
- Roman (897)
- Benedykt (898)
- Fassanus (1003)
- Deusdedit (1078–1099)
- Alberyk (1100)
- Benedykt (1102–1127)
- Mateusz (1128–1138, od 1130 w obediencji Anakleta II)
- Comes (ok. 1137–1139)
- Guglielmo Marengo (1158–1176)
- Piotr (1188–1191)
- Bernardo CanReg (1193–1204)
- Pietro Colonna, in commendam (?-1320)
- Pietro Oringa, kardynał w obediencji antypapieża Mikołaja V (1328–1330?)
- Élie Talleyrand de Périgord OFM (1331–1348), in commendam (1348–1364)
- Angelic de Grimoard CanReg (1366–1367), in commendam (1367–1388)
- Pierre Girard, kardynał w obediencji awiniońskiej (1390–1405), in commendam (1405–1408)
- Antonio Arcioni (1405)
- Antonio Correr CanReg (1408)
- João Alfonso Esteves, kardynał w obediencji pizańskiej (1411–1415)
- Juan Cervantes (1426–1447)
- Mikołaj z Kuzy (1449–1464)
- Francesco della Rovere de Saona OFM (1467–1471)
- Giuliano della Rovere (1471–1479); in commendam (1479–1503)
- Galeotto Franciotti della Rovere (1503–1508)
- Sisto Gara della Rovere (1508–1517)
- Leonardo Grosso della Rovere (1517–1520)
- Silvio Passerini (1520–1521)
- Albert Hohenzollern (1521–1545)
- Jacopo Sadoleto (1545–1547)
- Jean du Bellay (1547–1548)
- Giulio Feltre della Rovere (kardynał diakon 1548–1566, kardynał prezbiter 1566–1570)
- Giovanni Antonio Serbelloni (1570)
- Antoine Perrenot de Granvelle (1570–1578)
- Stanisław Hozjusz (1578)
- Markus Sitticus von Hohenems (1578–1579)
- Alfonso Gesualdo (1579–1580)
- Marcantonio Colonna (1580–1586)
- Girolamo della Rovere (1587–1592)
- Alessandro Ottaviano de’ Medici (1592–1594)
- François de Joyeuse (1594–1604)
- Girolamo Agucchi (1604–1605)
- Cinzio Passeri Aldobrandini (1605–1610)
- Lanfranco Margotti (1610–1611)
- Bartolomeo Cesi (1611–1613)
- Bonifacio Bevilacqua (1613–1621)
- François d’Escoubleau de Sourdis (1621)
- Michelangelo Tonti (1621–1622)
- Luigi Capponi (1622–1629)
- Laudivio Zacchia (1629–1637)
- Antonio Marcello Barberini (1637–1642)
- Bernardino Spada (1642–1646)
- Marzio Ginetti (1646–1652)
- Giovanni Battista Maria Pallotta (1652–1659)
- Ulderico Carpegna (1659–1661)
- Federico Sforza (1661–1676)
- Emmanuel Théodose de la Tour d'Auvergne de Bouillon (1676–1689)
- Pierre de Bonzi (1689)
- Savio Millini (1689–1701)
- Marcello Durazzo (1701–1710)
- Fulvio Astalli (1710–1714)
- Ferdinando d’Adda (1714–1715)
- Lorenzo Casoni (1715–1720)
- Lorenzo Corsini (1720–1725)
- Gianantonio Davia (1725–1737)
- Vincenzo Petra (1737–1740)
- Francesco Antonio Finy (1740–1743)
- Nicolò Maria Lercari (1743–1757)
- Antonio Andrea Galli, (1757–1767)
- Gaetano Fantuzzi (1767–1778)
- Lazzaro Opizio Pallavicini (1778–1785)
- Giuseppe Maria Doria Pamphilj (1785–1802)
- Girolamo della Porta (1802–1812)
- Tommaso Arezzo (1816–1820)
- Paolo Giuseppe Solaro (1823–1824)
- Joachim-Jean-Xavier d’Isoard (1827–1833)
- Castruccio Castracane degli Antelminelli (1833–1844)
- Niccola Clarelli Paracciani (1844–1867)
- Luis de la Lastra y Cuesta (1867–1876)
- Giovanni Simeoni (1876–1892)
- Ignazio Persico OFMCap (1893–1895)
- Adolphe-Louis-Albert Perraud CO (1896–1906)
- Désiré-Joseph Mercier (1907–1926)
- Luigi Capotosti (1926–1938)
- Teódosio Clemente de Gouveia (1946–1962)
- Léon-Joseph Suenens (1962–1996)
- Jean Balland (1998)
- Louis-Marie Billé (2001)
- Pio Laghi (2002–2009)
- Donald Wuerl (2010–nadal)
Remove ads
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads