Batalion KOP „Berezwecz”

Batalion KOP „Berezwecz” – odwodowy pododdział piechoty Korpusu Ochrony Pogranicza.

Batalion KOP „Berezwecz”

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1937
Rozformowanie	1939
Nazwa wyróżniająca	„Berezwecz”
Organizacja
Kryptonim	123[a]
Dyslokacja	Berezwecz
Formacja	Korpus Ochrony Pogranicza

Formowanie i zmiany organizacyjne

Rozkazem dowódcy KOP z 23 lutego 1937 została zapoczątkowana pierwsza faza reorganizacji Korpusu Ochrony Pogranicza „R.3”^[2]. Jej wynikiem było między innymi utworzenie batalionu odwodowego KOP „Berezwecz”^[3].

Osobny artykuł: Koszary w Berezweczu.

Zarządzeniem dowódcy KOP gen. bryg. Jana Kruszewskiego w sprawie zmian w kwatermistrzostwie KOP, dniem 1 kwietnia 1939 utworzone zostało podkwatermistrzostwo batalionu^[4]. Pod względem gospodarczym przydzielony został do batalionu KOP „Podświle”^[4]. Tym samym zarządzeniem, z dniem 1 kwietnia 1939 utworzono w batalionie etat adiutanta w stopniu kapitana^[5].

Batalion zmobilizowano w ramach mobilizacji częściowej zarządzonej 23 marca 1939^[6] i przesunięto w rejon: Żywiec, Chabówka, Nowy Sącz^[7]. Zmobilizowany batalion został włączony w struktury 1 Brygady Górskiej, jako I batalion 2 pułku piechoty KOP, dzieląc losy innych jednostek Armii Kraków (Bitwa pod Węgierską Górką).

Po odejściu batalionu przeznaczonego dla 1 Brygady Górskiej, garnizon i kadra jednostki w Berezweczu nie odtworzyła batalionu i skoncentrowała się na wsparciu organizacyjnym dla odtwarzanych batalionów „Łużki” i „Podświle”.

Struktura organizacyjna

Siedziba batalionu, klasztor w Berezweczu

Dowództwo batalionu^[8]

• 1 kompania szkolna strzelecka^[b]
  • drużyna gospodarcza
  • trzy plutony strzeleckie po trzy drużyny
• 2 kompania szkolna strzelecka^[c]
  • drużyna gospodarcza
  • dwa plutony po trzy drużyny
• kompania szkolna ckm^[d]
  • drużyna gospodarcza
  • dwa szkolne plutony ckm po trzy drużyny
  • 3 szkolny pluton broni towarzyszących

Stan osobowy^[8]

• oficerów – 12
• podoficerów zawodowych – 29
• podoficerów nadterminowych – 11
• podoficerów i szeregowców służby zasadniczej – 346

Razem – 398 żołnierzy

Żołnierze batalionu

Dowódcy batalionu

• mjr Kazimierz Czarkowski^[e] (24 II 1937^[11]-1939)^[12]

Obsada personalna w marcu 1939

Ostatnia „pokojowa” obsada personalna batalionu^[13][f]:

• dowódca batalionu – mjr Kazimierz Władysław Czarkowski
• adiutant batalionu – por. Bohdan Antoni Zygfryd Beuth
• kwatermistrz – vacat
• oficer materiałowy – vacat
• oficer płatnik – vacat
• lekarz medycyny – kpt. dr Bolesław Węgrzynowski
• dowódca plutonu łączności – por. Stanisław Mazur
• dowódca 1 kompanii szkolnej strzeleckiej – kpt. Aleksander II Chrzanowski^[g]
• dowódca plutonu – por. Bawej Władysław
• dowódca plutonu – por. Jarczewski Józef
• dowódca 2 kompanii szkolnej strzeleckiej – por. Tadeusz Kade^[h]
• dowódca plutonu – por. Chyczewski Janusz Paweł
• dowódca plutonu – por. Pietraszkiewicz Ryszard
• dowódca kompanii szkolnej karabinów maszynowych – kpt. Mikołaj Krzyński^[i]
• dowódca plutonu – por. Szalay Jerzy Wacław
• dowódca plutonu – por. Anioł Antoni Julian
• dowódca plutonu – chor. Władysław Sak

Żołnierze batalionu – ofiary zbrodni katyńskiej

Osobne artykuły: zamordowani w Katyniu, zamordowani w Charkowie, zamordowani w Kalininie, zamordowani z Ukraińskiej Listy Katyńskiej (ULK) i zamordowani z Białoruskiej Listy Katyńskiej (BLK).

Biogramy zamordowanych znajdują się na stronie internetowej Muzeum Katyńskiego^[17]

Nazwisko i imię	stopień	zawód	miejsce pracy przed mobilizacją	zamordowany
Szulikowski Józef	podporucznik rezerwy	nauczyciel	kier. szkoły w Ahalmicy	Katyń
Biały Tadeusz Edward	podporucznik rezerwy			Katyń
Kopaliński Franciszek	podporucznik rezerwy	urzędnik	praca w samorządzie w Głebokiem	Katyń
Mohl Andrzej	podporucznik rezerwy	handlowiec	Izba Przemysłowo-Handlowa w Wilnie	Katyń
Pietraszkiewicz Ryszard[18]	porucznik	żołnierz zawodowy		Katyń
Wojnicz Franciszek	podporucznik rezerwy	nauczyciel	szkoła w Pietkuniszkach	Katyń
Wyrzykowski Mieczysław	podporucznik rezerwy	nauczyciel	szkoła powszechna w Głębokiem	Katyń
Lutyński Józef	podporucznik rezerwy	urzędnik		Charków

Uwagi

1. Zarządzenie szefa sztabu KOP ppłk. dypl. Franciszka Węgrzyna w sprawie używania w dowództwie KOP kryptonimów zamiast nazw jednostek KOP^[1].
2. Przemianowana z dotychczasowej szkolnej kompanii strzeleckiej pułku KOP „Głebokie”^[9].
3. Przemianowana z dotychczasowej kompanii odwodowej pułku KOP „Głebokie”^[9].
4. Przemianowana z dotychczasowej szkolnej kompanii ckm pułku KOP „Głebokie”^[9].
5. Kazimierz Włodzimierz Czarkowski, mjr piech., w KOP od 1932. Do marca 1939 dowódca baonu odwodowego KOP „Berezwecz”. We wrześniu 1939 dowódca I baonu piechoty 2 pułku piechoty KOP. Ranny w walkach z Niemcami pod Dachnowem 15 września 1939^[10].
6. Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939^[14].
7. Aleksander II Chrzanowski, kpt. piech., w KOP od 1936. Do marca 1939 dowódca 1 kompanii szkolnej baonu odwodowego KOP „Berezwecz”. W kampanii wrześniowej dowódca 1 kompanii piechoty I batalionu piechoty 2 pułku piechoty KOP^[10].
8. Tadeusz Kade, por. piech., w KOP od 1935. Do mobilizacji dowódca 2 szkolnej kompanii strzeleckiej baonu KOP odwodowego „Berezwecz”. We wrześniu 1939 dowódca 2 kompanii piechoty I batalionu piechoty 2 pułku piechoty KOP. Ranny w walkach z Niemcami 3 września 1939 pod Węgierską Górką^[15].
9. Mikołaj Krzyński (1902-1940), kpt. piech., w KOP od 1938. Do mobilizacji dowódca szkolnej kompanii ckm baonu odwodowego KOP „Berezwecz”. We wrześniu 1939 dowódca kompanii ckm I baonu 2 pułku piechoty KOP. Więzień obozu w Starobielsku. Zamordowany przez NKWD^[16].