Batalion KB „Sokół”

Batalion KB „Sokół” – pododdział Korpusu Bezpieczeństwa, walczący w powstaniu warszawskim w składzie Podobwodu AK Śródmieście Południowe.

Przy ul. Nowogrodzkiej

Fotograf Joachim Joachimczyk w rozmowie z oficerami batalionu „Sokół”. Z prawej ppor „Goryl” Brunon Wolski w środku kpt „Skała” Alfons Laska.

Historia batalionu

Batalion KB „Sokół” powstał 1 sierpnia 1944 roku na bazie grupy oficerów i żołnierzy Korpusu Bezpieczeństwa, którzy samodzielnie organizowali odcinek obrony sektora ulic Bracka, Nowogrodzka i Żurawia. Po zbudowaniu wspólnie z mieszkańcami, barykad i odparciu ataku czołgów na ul. Brackiej, rozpoczęto formowanie batalionu. Początkowo uzbrojenie składało się z 1 pistoletu maszynowego STEN, 2 kb, 1 karabinu „lochel”, kilku pistoletów oraz granatów i butelek z benzyną. Dowództwo batalionu objął rotmistrz Władysław Jan Olszowski ps. „Sokół”. 4 sierpnia oddział liczył ok. 150 żołnierzy, zaś 24 sierpnia 201 żołnierzy. Walczył w Śródmieściu: Bracka, Nowogrodzka, Żurawia, Krucza, Aleje Jerozolimskie, Nowy Świat, Książęca, plac Trzech Krzyży. Od początku oddział podlegał dowódcy odcinka kpt. Władysława Abramowicza ps. „Litwina”, a następnie dowódcy odcinka północnego majorowi Narcyzowi Łopianowskiemu ps. „Sarna”. Od 7 do 10 września w skład batalionu weszli żołnierze Batalionu KB „Nałęcz” oraz kompanii „P-20”, którzy przedostali się ze Starego Miasta. Po kapitulacji oddział wyszedł do niewoli, w składzie 21 Pułku Piechoty AK „Dzieci Warszawy”. Batalion w walkach stracił ok. 40 żołnierzy. W szeregach batalionu walczyli i zginęli Antoni Szczęsny Godlewski, legendarny „Antek Rozpylacz”, a także przedwojenny dziennikarz i felietonista Stefan Kwaśniewski^[1].

Organizacja i obsada personalna batalionu

Dowództwo Batalionu KB „Sokół”

• dowódca rtm. / mjr kaw. Władysław Jan Olszowski ps. „Sokół”
• zastępca – rtm. /mjr kaw. Eugeniusz Morozowicz ps. „Janek”
• zastępca – ppor. / kpt. Alfons Laska ps. „Skała” (od 5 do 10 VIII 1944 p.o. dowódcy batalionu po zranieniu rtm. „Sokoła”)
• oficer w poczcie dowódcy – mjr Kazimierz Pawlikowski^[2]

1 kompania szturmowa

• dowódca kompanii – ppor. / por. Aleksander Żuk ps. „Żuk”
• dowódca I plutonu – ppor. / por. Stanisław Ciesielski ps. „Robakowski”
• dowódca II plutonu – sierż. pchor. / ppor. Lech Słupczyński ps. „War”
• dowódca III plutonu – ppor. / por. Jan Bolechowski ps. „Bolek”

2 kompania szturmowa

• dowódca kompanii – ppor. / kpt. Adam Kutnik ps. „Jawor”
• dowódca I plutonu – ppor. Wacław Antecki ps. „Jasieński” (do 6 IX 1944)
• dowódca I plutonu – ppor. Artur Mazur ps. „Ruzam” (od 23 IX 1944)
• dowódca II plutonu – ppor. / por. Bohdan Węgrzynowski ps. „Miki II” (6-23 IX 1944 dowódca I plutonu)
• dowódca II plutonu – ppor. Jan Sobor-Kulągowski ps. „Miki I” (od 7 IX 1944)
• dowódca III plutonu – ppor. Stanisław Sasinowski „Żbik” (do 6 IX 1944)
• dowódca III plutonu – ppor. Zygmunt Królak ps. „Patriota” (od 7 IX 1944)

Pododdziały specjalne:

• dowódca plutonu techniczno-rusznikarskiego – por. / kpt. Czesław Trojanowski ps. „Litwos”
• dowódca plutonu łączności – ppor. / por. Ryszard Boreyko ps. „Zgierski” (do 17 IX 1944)
• dowódca plutonu łączności – ppor. / por. Sławomir Gajewski „Sławek” (od 18 IX 1944)
• dowódca plutonu sanitarnego – plut. pchor. / ppor. Jerzy Zakrzewski ps. „Węzeł-Jur”
• dowódca plutonu saperów – por. Bogdan Niwiński ps. „Sulima”
• dowódca plutonu przeciwpożarowego – por. Zdzisław Sińczak ps. „Jeratek”

Przypisy

1. Stefan Kwaśniewski. 1944.pl. [dostęp 2024-04-29].
2. Kazimierz Pawlikowski. 1944.pl. [dostęp 2017-02-15].

Bibliografia

• Lissowski J., Szanser J., Werner M., Batalion Sokół w Powstaniu Warszawskim (Śródmieście Południowe), Warszawa 2003, ISBN 83-87572-00-4.
• Rozwadowski P. (pod red.), Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego, T. I, Warszawa 2005, ISBN 83-11-09261-3.
• Sztejerwald M., Kompania Armii Krajowej „P-20” w Powstaniu Warszawskim, Warszawa 2004, ISBN 83-921054-0-0

Kontrola autorytatywna (batalion):

• VIAF: 151610316
• LCCN: no2003018489