Baszta pod Zrębem
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Baszta pod Zrębem, nazywana też Basztą Atutową (niem. Trumpfturm) – zabytkowa[2] późnogotycka baszta znajdująca się na Starym Przedmieściu w Gdańsku, w pobliżu Motławy, zachowana w ruinie. Sąsiednią basztą jest Baszta Biała.
nr rej. 312 z 27 lutego 1967 | |
Ruiny Baszty Pod Zrębem | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Adres |
ul. Żabi Kruk |
Styl architektoniczny | |
Wysokość całkowita |
22 m |
Kondygnacje |
6 |
Ukończenie budowy |
1487 |
Zniszczono |
1975, 1982 |
Właściciel |
pod zarządem Gdańskiego Zarządu Nieruchomości Komunalnych[1] |
Położenie na mapie Gdańska | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego | |
54°20′32″N 18°38′53″E |
Sąsiednie Stare Przedmieście zostało przyznane przez Krzyżaków Głównemu Miastu najprawdopodobniej około 1342 roku[3], a w drugiej połowie XV wieku uzyskało mury obronne[4]. Wojna trzynastoletnia (1454–1466) uświadomiła gdańszczanom konieczność otoczenia fortyfikacjami także Starego Przedmieścia[5]. W latach 1463–1490 powstał długi na ponad 1 km ciąg murów z dwoma bramami i co najmniej siedmioma basztami, z których zachowały się tylko Baszta Pod Zrębem, Baszta Biała[3] i fundamenty Baszty Nowej (odkopanej w maju 2018)[6].
Baszta powstała w 1487 roku, jako ostateczne umocnienie średniowiecznych fortyfikacji Starego Przedmieścia. Początkowo miała cylindryczny kształt, z jedną ścianą ściętą (od północy). Posiadała ceramiczny dach stożkowy z niewielką sterczyną i czterema lukarnami oraz ganek strzelecki. Polska nazwa pochodzi od kształtu prostokątnego dachu, z dwoma narożnikami („zrębami”) nadwieszonymi nad zaokrąglonym murem baszty. W pierwszej połowie XVI wieku, w wyniku likwidacji hurdycji oraz przesklepienia najwyższej kondygnacji, utworzono na niej platformę umożliwiającą wykorzystanie artylerii, co osłabiło jednak konstrukcję baszty.
Po wybudowaniu nowej linii zewnętrznych fortyfikacji (nowożytnych) w XVII wieku, baszta straciła znaczenie obronne i została zamieniona na magazyn wojskowy. W XIX wieku została poddana konserwacji. Pod koniec XIX wieku większość fortyfikacji otaczających Gdańsk uległa rozbiórce[6]. Baszta przetrwała II wojnę światową, a w latach 60. XX wieku zostały przeprowadzone prace zabezpieczające. W wyniku braku prac konserwatorskich, w 1975 roku runął północno-zachodni narożnik baszty, a podczas wichury 3 marca 1982 zawaliła się cała północna część baszty. Obecnie jest ogrodzona i zabezpieczona przed dalszym zawaleniem.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.