Baník Ostrawa

Baník Ostrawa (czes. Baník Ostrava) – czeski klub piłkarski z Ostrawy. Występuje w czeskiej ekstraklasie.

Banik Ostrawa

Baník Ostrava

Pełna nazwa	Football Club Baník Ostrava, a.s.
Przydomek	Baníček (Baniczek)
Barwy	biało-niebiesko-czerwone
Data założenia	8 września 1922 jako SK Slezská Ostrava
Debiut w najwyższej lidze	1937
Liga	Fortuna:Liga
Państwo	Czechy
Adres	ul. Bukovanského 4/1028, 710-00 Ostrawa
Stadion	Stadion miejski w Ostrawie-Vítkovicach (pojemność: 15 275)
Prezes	Václav Brabec
Trener	Pavel Hapal
Stroje domowe Stroje wyjazdowe
Trzeci strój
Strona internetowa

Historia

Historyczne nazwy

• 1922 — SK Slezská Ostrava (Sportovní klub Slezská Ostrava)
• 1945 — SK Ostrava (Sportovní klub Ostrava)
• 1948 — Sokol Trojice Ostrava
• 1951 — Sokol OKD Ostrava (Sokol Ostravsko-karvinské doly Ostrava)
• 1952 — DSO Baník Ostrava (Dobrovolná sportovní organizace Baník Ostrava)
• 1961 — TJ Baník Ostrava (Tělovýchovná jednota Baník Ostrava)
• 1970 — TJ Baník Ostrava OKD (Tělovýchovná jednota Baník Ostrava Ostravsko-karvinské doly)
• 1990 — FC Baník Ostrava (Football Club Baník Ostrava, a.s.)
• 1994 — FC Baník Ostrava Tango (Football Club Baník Ostrava Tango, a.s.)
• 1995 — FC Baník Ostrava (Football Club Baník Ostrava, a.s.)

Początki (1922-1937)

Klub został założony 8 września 1922 w dzielnicy Śląska Ostrawa jako SK Slezská Ostrava, kiedy w miejscowej restauracji U Dubu w Śląskiej Ostrawie podpisano akt założycielski. Jego sygnatariuszami byli w większości ubodzy pracownicy kopalni węgla kamiennego (czes. baník = górnik), zamieszkujący lokalne osiedle górnicze Kamenec. Wśród grona założycielskiego klubu byli Karel Aniol, Arnošt Haberkiewicz, Petr Křižák, František Mruzek i Jaroslav Horák^[1]. Rejestracja klubu nastąpiła 14 października, a Aniol został pierwszym zarządcą klubu. Historyczne stroje klubu były w czerwono-białe pasy, lecz od kwietnia 1923 piłkarze występowali w białych koszulkach i niebieskich spodenkach, które obowiązują do dziś. Debiutancki mecz miał miejsce 4 marca 1923, kiedy SK Slezská Ostrava zmierzył się z rezerwami innego lokalnego zespołu – Slovana Ostrawa.

Klub na początku swojego istnienia borykał się z problemami finansowymi i wynajmował boiska od zamożniejszych stowarzyszeń sportowych. Jesienią 1925 na Kamencu powstało pierwsze boisko sportowe należące do klubu – nie spełniało ono jednak regulaminowych wymagań. W 1934 działacze doprowadzili do wynajęcia działki na Stará střelnice od miejscowego przemysłowca, hrabiego Wilczka – w ciągu lata tego samego roku powstało tam boisko sportowe (tzw. stadion „Stará střelnice”). W budowie brali udział miejscowi robotnicy i górnicy, w wolnym czasie dobrowolnie pomagając przy powstawaniu stadionu^[1].

Do oficjalnych rozgrywek piłkarskich klub sportowy przystąpił wiosną w 1923, dołączając do najnizszej podówczas ligi (III. třída župy), awansując w tym samym sezonie na wyższy szczebel. Miało jednak minąć jeszcze prawie kilkanaście lat, zanim SK Slezská Ostrava zaistniał na mapie czechosłowackiego futbolu – w 1934 piłkarze wywalczyli awans do dywizji morawsko-śląskiej, co zaowocowało wzrostem popularności klubu w regionie. Rozegrane rok później derby przeciwko Slovanowi Ostrawa oglądało blisko 5,5 tysiąca widzów^[1].

Gdy w 1934 roku czechosłowacki związek piłkarski wprowadził zawodowstwo, reprezentantom klubu zaczęły być wypłacane pensje. W dywizji morawsko-śląskiej drużyna plasowała się w środku tabeli, mierząc się z lokalnymi zespołami, takimi jak Polonia Karwina albo SK Baťa Zlín. W sezonie 1936/37 piłkarze wygrali swoją dywizję i zakwalifikowali się do baraży o ekstraklasę, które przeszli z powodzeniem, ogrywając między innymi niemiecki DFC Praga.

1937-1967

Stadion Bazaly, powstały w 1959 był boiskiem Baníka do r.2015

Przed wybuchem II wojny światowej czechosłowacka ekstraklasa była zdominowana przez kluby z Pragi, odstające od innych zespołów umiejętnościami i popularnością. Dowodzi to skali sukcesu, jakim dla SK Slezská Ostrava był awans na najwyższy szczebel rozgrywek w ciągu 15 lat od założenia klubu przez miejscowych górników i robotników. Debiut w ekstraklasie nastąpił 22 sierpnia 1937 przeciwko 1. ČsŠK Bratislava. Drugim meczem było wyjazdowe spotkanie przeciwko praskiej Sparcie – rywale ze stolicy, w których składzie występowało wielu ówczesnych reprezentantów kraju, niespodziewanie przegrali z gośćmi z Ostrawy 2–3^[1]. Drużyna grała w najwyższej klasie rozgrywkowej jeszcze przez trzy sezony – w 1940 spadła z powrotem do regionalnej dywizji.

W 1943 klub powrócił na najwyższy poziom struktury ligowej, co spowodowało jeszcze większy wzrost popularności wśród lokalnej społeczności – w okresie wojennym klubowy hymn zaśpiewał przyszły śpiewak operowy Rudolf Asmus. Rekord frekwencji na stadionie SK Slezská Ostrava przypadł na sezon 1943/44 – mecz ze Slavią Praga zgromadził 33 tysiące kibiców^[1]. Drugi w historii spadek z ekstraklasy nastąpił w roku 1949, lecz po wygraniu drugiej ligi w następnym sezonie piłkarze z Ostrawy powrócili do pierwszej ligi. W 1945 klub zmienił nazwę na SK Ostrava, z kolei po przejęciu władzy przez komunistów w 1948 i reorganizacji rozgrywek ligowych na wzór radziecki, tymczasowe nazwy Sokol Trojice Ostrava i Sokol OKD Ostrava na stałe zastąpiła DSO Baník Ostrava. W sezonie 1954 zespół Banika odnotował największe jak dotąd osiągnięcie, zdobywając wicemistrzostwo ligi będąc gorszym od Sparty Praga o 2 punkty.

Zobacz też: Stadion Bazaly.

W 1959 odbył się ostatni mecz na stadionie Stará střelnice – stare boisko nie spełniało wymagań do gry na tym poziomie rozgrywek ze względu na fatalny stan murawy, która w sporej części składała się z żużla. Nad rzeką Ostrawicą powstał stadion Bazaly, otwarty 19 kwietnia 1959. W 1966 na skutek problemów kadrowych i wymiany pokoleniowej, drużyna Banika zajęła 13. miejsce w tabeli, spadając do drugiej ligi. Po powrocie do ekstraklasy rok później drużyna do dzisiaj nie spadła z czeskiej ekstraklasy^[2].

"Złota era": 1967-1983

Lata 70. przyniosły ważne sukcesy, do dziś pozostające największymi osiągnięciami w historii klubu. W roku 1973 Baník zdobył puchar Czechosłowacji, pokonując w dwumeczu VSS Koszyce. Uzyskany dzięki temu awans do Pucharu Zdobywców Pucharów pozwolił piłkarzom zadebiutować w europejskich pucharach – w pierwszej rundzie wyeliminowali irlandzki Cork Hibernians F.C., aby w drugiej turze rozgrywek po dogrywce przegrać dwumecz z 1. FC Magdeburg, późniejszym zdobywcą trofeum. W pucharze UEFA 1974/75 Baník dotarł do 1/4 finału, pokonując po drodze kolejno Real Sociedad, FC Nantes i SSC Napoli; pogromcą czechosłowackiej drużyny po raz kolejny okazał się triumfator rozgrywek – Borussia Mönchengladbach, ówczesny mistrz Republiki Federalnej Niemiec. Równoległy sezon ligowy drużyna zakończyła na 13. miejscu, natomiast w przerwie zimowej kolejnego sezonu nowym trenerem Baníka został Jiří Rubáš. Pod wodzą nowego szkoleniowca zespół w drugiej połowie rozgrywek wywalczył pierwsze mistrzostwo Czechosłowacji – na kolejkę przed zakończeniem tracił jeden punkt do Slavii Praga. Baník wygrał 1–0 ze Škodą Pilzno, podczas gdy Slavia przegrała takim samym stosunkiem bramek w Bratysławie z tamtejszym Slovanem, co dało tytuł piłkarzom z Ostrawy.

Passa sukcesów była kontynuowana za kadencji kolejnego trenera – Evžena Hadamczika, który objął klub w Nowy Rok 1978. Szkoleniowiec bez poprzedniego doświadczenia w lidze doprowadził Baník do zwycięstwa w pucharze Czechosłowacji w 1978 i drugiego miejsca w lidze rok później. W tym okresie pobito również klubowy rekord ligowych meczów bez porażki z rzędu u siebie – 20 sierpnia 1978 zespół odnotował porażkę na własnym boisku z Duklą Praga i od tej pory pozostał niepokonany przez kolejno 74 spotkania^[1]. Baník odnotował półfinał Pucharu Zdobywców Pucharów, gdzie eliminując m.in. Sporting CP odpadł z Fortuną Düsseldorf.

Wśród najbardziej rozpoznawalnych piłkarzy tego okresu wymienia się dwóch reprezentantów Czechosłowacji – napastnika Wernera Liczkę i obrońcę Rostislava Vojáczka. Kadra zdobyła wówczas złoty medal podczas Igrzysk Olimpijskich w Moskwie, a w jej składzie znajdowali się Petr Němec, Libor Radimec, Zdeněk Rygel i Zdeněk Šreiner. W 1980 Baník wyprzedził pięcioma punktami Zbrojovkę Brno i zdobył swój drugi w historii tytuł mistrzowski, obroniony rok później. W tym czasie w Pucharze Europy Mistrzów Klubowych mistrzowie Czechosłowacji osiągnęli półfinał, przegrywając dwumecz z Bayernem Monachium 2–6. W 1983 trener Hadamczik zrezygnował z dalszego prowadzenia drużyny, co uznaje się za koniec "złotej ery" klubu piłkarskiego z Ostrawy.

Od 1983 do XXI wieku

Wymiana pokoleniowa spowodowała wypadnięcie klubu z czechosłowackiej czołówki, jednak w 1989 i 1990 Baník zdobył dwukrotnie wicemistrzostwo Czechosłowacji, a rok później pokonał Spartaka Trnawa 6–1 w finale pucharu Czechosłowacji^[3]. Po rozpadzie państwa w 1991 klub znalazł się w trudnej sytuacji finansowej, lecz w premierowej edycji czeskiej ekstraklasy wywalczył najniższe miejsce na podium i brązowy medal. siedem lat później Baník zajął ostatnie miejsce nad strefą spadkową, z kolei w 2004 triumfował w rozgrywkach Gambrinus ligi, przewodząc ligowej tabeli przez większość sezonu oraz docierając do finału pucharu Czech, przegrywając ze Spartą Praga 1–2; 19 trafień dało tytuł ligowego króla strzelców Markowi Heinzowi. Po sezonie odszedł szkoleniowiec František Komňacký, jak i czołowi zawodnicy zespołu – Heinz, René Bolf, Jan Laštůvka i Miroslav Matušovič. Zespół zdobył puchar Czech w 2005, lecz od tej pory najczęściej plasuje się w dolnej części tabeli. Obecnie klub ma poważne kłopoty finansowe – w grudniu 2011 doszło do sprzedaży terenów wokół stadionu Bazaly, a w lutym 2012 nowym właścicielem klubu został deweloper SMK Reality Invest^[4]; kibice zorganizowali również zbiórkę pieniędzy na uratowanie klubu – w efekcie zebrano ponad milion Kč^[5].

Tożsamość klubu

Kibice Baníka podczas domowego meczu z 1. FC Brno

Kibice Banika są postrzegani jako jedni z najbardziej lojalnych grup fanów w Czechach, a stadion Bazaly rokrocznie odnotowuje wysoką frekwencję^[6]. Piosenką, a zarazem mottem sympatyków klubu z Ostrawy jest "Baníčku, my jsme s tebou!" (Baníku, jesteśmy z tobą), wybrana także na tytuł klubowej monografii. Grupy ultrasów noszą nazwę Chachaři, co w lokalnej odmianie gwary laskiej oznacza łobuzów, rozrabiaków^[7]. Kibice Banika w 1996 nawiązali przyjaźń z sympatykami GKS Katowice, a w 2006 rozegrano towarzyski mecz w Katowicach między oboma drużynami^[8]; sympatyzują również ze słowackim Spartakiem Trnawa.

Dużą rolę w historii klubu odgrywają wychowankowie – oprócz długoletnich występów w barwach Baníka, wielu z nich występowało w reprezentacji Czech, jak i w zachodnich ligach europejskich. Wśród nich znajdują się: Tomáš Galásek – półfinalista mistrzostw Europy w 2004 i zawodnik m.in. Ajaxu Amsterdam, król strzelców tego samego turnieju i piłkarz Liverpool FC oraz Galatasaray SK – Milan Baroš i napastnik Václav Svěrkoš, sprzedany w grudniu 2008 do francuskiego FC Sochaux-Montbéliard. Wychowankowie Baníka występujący w Sparcie Praga to m.in. Tomáš Řepka, Libor Sionko, Zdeněk Pospěch i Miroslav Matušovič.

Sukcesy

• Mistrzostwo Czechosłowacji (3 razy): 1976, 1980, 1981
• Wicemistrzostwo Czechosłowacji (6 razy): 1955, 1979, 1982, 1983, 1989, 1990
• Puchar Czechosłowacji (3 razy): 1973, 1978, 1991
• Mistrzostwo Czech (1 raz): 2004
• Puchar Czech (1 raz): 2005
• Puchar Czech – drugie miejsce (3 razy): 2004, 2006, 2019
• Puchar Mitropa (1 raz): 1989
• 1/2 finału Pucharu Zdobywców Pucharów (1 raz): 1979
• 1/4 finału Pucharu Europy (1 raz): 1981
• 1/4 finału Pucharu UEFA (1 raz): 1975

Zawodnicy

Z tym tematem związana jest kategoria: Piłkarze Baníka Ostrawa.

Skład na sezon 2022/2023

Nr	Poz.	Piłkarz
1	1 bramkarzBR	Martin Hrubý
3	2 obrońcaOB	Muhammed Sanneh
5	3 pomocnikPO	Jiří Boula
6	3 pomocnikPO	Daniel Tetour
7	2 obrońcaOB	Karel Pojezný
8	3 pomocnikPO	Srđan Plavšić
9	3 pomocnikPO	David Buchta
10	3 pomocnikPO	Matěj Šín
11	3 pomocnikPO	Nemanja Kuzmanović
13	4 napastnikNA	Daniel Smékal
14	3 pomocnikPO	Petr Jaroň
16	1 bramkarzBR	Jan Laštůvka
17	2 obrońcaOB	Michal Frydrych
18	3 pomocnikPO	Robert Mišković

Nr	Poz.	Piłkarz
19	2 obrońcaOB	David Lischka
20	3 pomocnikPO	Carlos Eduardo Lopes Cruz
21	4 napastnikNA	Jiří Klíma
22	3 pomocnikPO	Filip Kaloč
23	2 obrońcaOB	Jaroslav Svozil
24	2 obrońcaOB	Jan Juroška
25	2 obrońcaOB	Jiří Fleišman
26	4 napastnikNA	Muhamed Tijani
29	3 pomocnikPO	Ladislav Takács
30	1 bramkarzBR	Jiří Letáček
33	2 obrońcaOB	Eldar Šehić
77	2 obrońcaOB	Eneo Bitri
96	2 obrońcaOB	Gigli Ndefe
99	4 napastnikNA	Ladislav Almási

Szkoleniowcy

	Trener Kraj Lata Milan Máčala 1986–1990 Jaroslav Gürtler 1990–1992 Ivan Kopecký 1992 Jaroslav Janoš 1992 Werner Liczka 1992–1995 Jaroslav Janoš 1995 Ján Zachar 1995 Jaroslav Janoš 1995 Ján Zachar 1995–1996 Petr Uličný 1996–1997 Werner Liczka 1997–2000 Milan Bokša 2000 Jaroslav Gürtler 2000–2001 Werner Liczka 2001 Jozef Jarabinský 2001–2002		Trener Kraj Lata Erich Cviertna 2002–2003 Pavel Vrba 2003 František Komňacký 2003–2004 Jozef Jarabinský 2004–2005 Pavel Hapal 2005–2006 Karel Večeřa 2006–2009 Miroslav Koubek 2009–2010 Werner Liczka 2010 Karol Marko 2010–2011 Pavel Malura 2011–2012 Radoslav Látal 2012 Radomír Korytář 2012-2016 Vlastimil Petržela 2016-2017 Radim Kučera 2017-2018 Bohumil Páník 2018-

Europejskie puchary

Legenda do wszystkich tabel: Q – runda eliminacyjna, 1/16, 1/8, 1/4, 1/2 – odpowiednia faza rozgrywek, Grupa – runda grupowa, 1r gr – pierwsza runda grupowa, 2r gr – druga runda grupowa, F – finał, R – runda, PO – play-off k. – rzuty karne, los. – losowanie, Dogr. – dogrywka, w. – zasada bramek strzelonych na wyjeździe

Sezon	Rozgrywki	Runda	Przeciwnik	Dom	Wyjazd	Ogólnie
1969/70	Puchar Miast Targowych	1R	Vitória SC	1–1	0–1	1–2
1973/74	Puchar Zdobywców Pucharów	1R	Cork Hibernians	1–0	2–1	3–1
		1/8	1. FC Magdeburg	2–0	0–3	2–3, Dogr.
1974/75	Puchar UEFA	1R	Real Sociedad	4–0	1–0	5–0
		2R	FC Nantes	2–0	0–1	2–1, Dogr.
		1/8	SSC Napoli	1–1	2–0	3–1
		1/4	Borussia Mönchengladbach	0–1	1–3	1–4
1976/77	Puchar Europy	1R	Viking FK	2–0	1–2	3–2
		1/8	Bayern Monachium	2–1	0–5	2–6
1978/79	Puchar Zdobywców Pucharów	1R	Sporting CP	1–0	1–0	2–0
		1/8	Shamrock Rovers	3–0	3–1	6–1
		1/4	1. FC Magdeburg	4–2	1–2	5–4
		1/2	Fortuna Düsseldorf	2–1	1–3	3–4
1979/80	Puchar UEFA	1R	Orduspor	6–0	0–2	6–2
		2R	Dynamo Kijów	1–0	0–2	1–2
1980/81	Puchar Europy	1R	ÍB Vestmannaeyja	1–0	1–1	2–1
		1/8	BFC Dynamo	0–0	1–1	1–1, w.
		1/4	Bayern Monachium	2–4	0–2	2–6
1981/82	Puchar Europy	1R	Ferencváros	3–0	2–3	5–3
		1/8	FK Crvena zvezda	3–1	0–3	3–4
1982/83	Puchar UEFA	1R	Glentoran	1–0	3–1	4–1
		2R	Valencia CF	0–0	0–1	0–1
1983/84	Puchar UEFA	1R	Boldklubben 1903	5–0	1–1	6–1
		2R	RSC Anderlecht	2–2	0–2	2–4
1985/86	Puchar UEFA	1R	LASK Linz	0–1	0–2	0–3
1989/90	Puchar UEFA	1R	Hansa Rostock	4–0	3–2	7–2
		2R	Dynamo Kijów	1–1	0–3	1–4
1990/91	Puchar UEFA	1R	Aston Villa	1–2	1–3	2–5
1991/92	Puchar Zdobywców Pucharów	1R	Odense BK	2–1	2–0	4–1
		1/8	Galatasaray SK	1–2	1–0	2–2, w.
2004/05	Liga Mistrzów	3Q	Bayer 04 Leverkusen	2–1	0–5	2–6
	Puchar UEFA	1R	Middlesbrough	1–1	0–3	1–4
2005/06	Puchar UEFA	1R	sc Heerenveen	2–0	0–5	2–5
2008/09	Puchar UEFA	1R	Spartak Moskwa	0–1	1–1	1–2
2010/11	Liga Europy	2Q	WIT Georgia Tbilisi	0–0	6–0	6–0
		3Q	Dniapro Mohylew	1–2	0–1	1–3
2024/25	Liga Konferencji	2Q	Urartu Erywań	5–1	2–0	7–1
		3Q	FC Kopenhaga	1–0	0–1	1–1, k: 1–2

Przypisy

1. Igor Bruzl, Petr Šiřina: Baníčku, my jsme s tebou!. Praga: Ottovo nakladatelství, 2004. ISBN 80-7181-124-6. Brak numerów stron w książce
2. Fotbalový Club Baník Ostrava: League Position Analysis. 2010. [dostęp 2012-06-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-25)]. (ang.).
3. ČESKOSLOVENSKÝ FOTBALOVÝ POHÁR 1960/61 – 1992/3. [dostęp 2012-06-24]. (cz.).
4. sport.cz: Baník změnil majitele. Peterův podíl získala SMK Reality Invest. 2012-02-13. [dostęp 2012-06-24]. (cz.).
5. Zachraňme Baníček !!! Zachraňme Baníček!!!. [dostęp 2012-06-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-17)].
6. iDNES.cz: Gambrinus liga 2011/2012 – Divácké statistiky. [dostęp 2012-06-24]. (cz.).
7. Zdeněk Šebesta: Guachare. 2006-12-26. [dostęp 2012-06-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-06)]. (cz.).
8. chachari.cz: GKS Katowice – FC Baník Ostrava 2:1 – Ja kocham GKS. 2006-12-26, 2006. [dostęp 2012-06-24]. (cz.).

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona klubu – Fotbalový Club Baník Ostrava (cz.)
• Oficjalna strona kibiców – Chachaři