Atak na pociąg urlopowy pod Gołębiem

Atak na pociąg urlopowy pod Gołębiem – akcja żołnierzy Batalionów Chłopskich, którzy w nocy z 12 na 13 maja 1943 r. zatrzymali i zaatakowali niemiecki pociąg pasażerski na obecnej linii kolejowej nr 7 pomiędzy Puławami a Gołębiem w pobliżu przystanku kolejowego Gołąb.

Atak na pociąg urlopowy pod Gołębiem

II wojna światowa
Czas	noc z 12 na 13 maja 1943
Miejsce	Gołąb
Terytorium	Polska pod okupacją III Rzeszy (Generalne Gubernatorstwo)
Przyczyna	bitwa o szyny
Wynik	zwycięstwo oddziału Batalionów Chłopskich
Strony konfliktu
Bataliony Chłopskie  III Rzesza
Dowódcy
Zygmunt Kozak
Siły
50 partyzantów BCh
Straty
kilkudziesięciu zabitych i rannych
Położenie na mapie Polski miejsce bitwy
51°29′15″N 21°52′34″E

Tło akcji

Ponadlokalne znaczenie linii kolejowej wiodącej z Warszawy do Lublina i dalej na Ukrainę skłoniło wczesną wiosną 1943 władze obwodu puławskiego Okręgu Lublin BCh do podjęcia działań, mających na celu rozpoznanie ruchu niemieckich transportów wojskowych na tej linii^[1]. Po zdobyciu niezbędnych informacji rozpoczęto działania wymierzone przeciwko tym transportom. Pierwszą akcją podjętą przez Bataliony Chłopskie był atak na pociąg urlopowy w maju 1943. Sukcesem zakończyła się też przeprowadzona w nocy z 12 na 13 września 1943 akcja wysadzenia pociągu amunicyjnego pod Gołębiem.

Przygotowania do akcji

12 maja po całodziennych przygotowaniach żołnierze rejonów I (komendant Jan Kęsik ps. „Maczuga”) oraz II (komendant Józef Mazur ps. „Słyk”)^[2] skoncentrowali się w lasach w okolicy Gołębia. Około 50 żołnierzy Batalionów Chłopskich^[3], dowodzonych przez Zygmunta Kozaka, dysponowało jednym ręcznym karabinem maszynowym, kilkoma pistoletami maszynowymi sten, kilkoma karabinami i bronią krótką. Ich celem było przede wszystkim zdobycie broni na żołnierzach i oficerach jadących pociągiem od strony Dęblina.

Żołnierze Batalionów Chłopskich zostali podzieleni na drużyny, z których każda miała atakować osobny wagon i to tylko z jednej strony torów. Po ich drugiej stronie znajdowała się jedna drużyna z erkaemem, która miała uniemożliwić Niemcom ucieczkę^[4].

Przebieg akcji

Nadjeżdżający w nocy od strony Dęblina pociąg został zatrzymany przez partyzantów w zamierzonym miejscu w lesie^[5]. Z hamującego składu Niemcy otworzyli na oślep ogień z karabinu maszynowego. Polacy oddali strzały ponad pociągiem, co spowodowało wstrzymanie ognia po stronie niemieckiej. Niemcy zostali wezwani do opuszczenia pociągu i zostawienia w nim broni. Widząc, że Polacy znajdują się tylko po jednej stronie składu, żołnierze niemieccy zaczęli wysiadać na drugą stronę. Tam otworzyła do nich z karabinu maszynowego ogień pozostawiona w tym celu drużyna. Niemcy w panice cofnęli się do wagonów i zaczęli bezładnie strzelać i obrzucać Polaków granatami. Żołnierze Batalionów Chłopskich odpowiedzieli ogniem, co było o tyle ułatwione, że wagony były cały czas oświetlone. Wobec takiego obrotu sprawy maszynista ruszył i zaczął uciekać, ciągle ostrzeliwanym pociągiem, w kierunku Puław^[6].

Skutki akcji

W wyniku akcji zginęło lub zostało rannych kilkudziesięciu Niemców, którzy zostali przetransportowani do szpitali w Puławach i Lublinie. Pociąg nadawał się do kapitalnego remontu. Jeden z Polaków został lekko ranny odłamkami granatu. Żołnierze Batalionów Chłopskich nie zrealizowali zakładanego celu zdobycia broni^[7].

Przypisy

1. Zob. Stefan Rodak: Maszerują Chłopskie Bataliony s. 189.
2. Zob. Rodak Maszerują s. 31-32.
3. Niepełną listę uczestników akcji zob. Rodak Maszerują s. 190.
4. Zob. Rodak Maszerują s. 190 i Stefan Rodak Marszem podziemnym s. 100-101.
5. Dla obrazu miejsca akcji zob. Mapę WIG Puławy.
6. Zob. Rodak: Maszerują s. 190-191 i Rodak Marszem s. 100-101.
7. Zob. Rodak Maszerują s. 191 i Rodak Marszem s. 101-102.

Bibliografia

• Stefan Rodak: Maszerują Chłopskie Bataliony. Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1960
• Stefan Rodak: Marszem podziemnym. Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1970
• Mapa WIG Puławy Pas 43 Słup 34 Warszawa 1937 r.