Arado Ar 196

Arado Ar 196 – niemiecki wodnosamolot rozpoznawczy z okresu II wojny światowej.

Arado Ar 196

Dane podstawowe
Państwo	III Rzesza
Producent	Arado
Typ	wodnosamolot rozpoznawczy
Konstrukcja	dolnopłat o konstrukcji metalowej, kabina zakryta, podwozie pływakowe
Załoga	2 (pilot + obserwator)
Historia
Data oblotu	1937
Lata produkcji	1938–1944
Wycofanie ze służby	1945
Dane techniczne
Napęd	1 dziewięciocylindrowy silniki gwiazdowe BMW 132K
Moc	970 KM (723 kW)
Wymiary
Rozpiętość	12,44 m
Długość	10,96 m
Wysokość	5,00 m
Powierzchnia nośna	37,90 m²
Masa
Własna	2890 kg
Startowa	3730 kg
Osiągi
Prędkość maks.	320 km/h
Prędkość wznoszenia	6,9 m/s
Pułap	7000 m
Pułap praktyczny	7000m
Zasięg	1070 km
Dane operacyjne
Uzbrojenie
2 działka MG FF kal. 20 mm 2 karabiny maszynowe MG 17 kal. 7,9 mm 1 karabin maszynowy MG 15 kal. 7,9 mm 2 bomby o masie po 50 kg
Użytkownicy
Niemcy, Bułgaria, Finlandia, Norwegia, Rumunia
Rzuty

Historia

Silnik BMW 132 eksponowany w MLP w Krakowie.

Pod koniec 1936 roku w wytwórni Arado przystąpiono do opracowania nowego samolotu rozpoznawczego dla lotnictwa morskiego, który mógłby zastąpić przestarzałe już dwupłatowe samoloty Heinkel He 60. Miała to być maszyna przystosowana do startu przy użyciu katapulty jak również z powierzchni wody^[1].

Samolot taki został opracowany i oznaczono jako Arado Ar 196, a w lecie 1937 roku zbudowano jego pierwszy prototyp, którego oblot potwierdził zakładane parametry. Później zbudowano jeszcze kolejne cztery prototypy, z których trzy ostatnie miały po jednym pływaku zamiast dwóch zastosowanych w pierwszych prototypach^[2].

Próby w locie zakończono w 1938 roku i rozpoczęto produkcję samolotu oznaczonego jako Arado Ar 196A. W trakcie produkcji seryjnej dokonywano kolejnych zmian, choć w zasadniczy sposób nie zmieniała się konstrukcja maszyny. Produkowana była w wytwórniach Arado, Fokker w Amsterdamie i S. N. C. A. w Saint-Nazaire. Do zakończenia II wojny światowej wyprodukowano 541 egzemplarzy^[3].

Wersje samolotu Arado Ar 196

W trakcie rozwoju konstrukcji powstały jej wersje^[4]:

• Ar 196V – prototypy
• Ar 196A-0 – seria informacyjna
• Ar 196A-1 – pierwsza seria produkcyjna
• Ar 196A-2 – seria z zamontowanym uzbrojeniem w przodzie kadłuba
• Ar 196A-3 – seria o wzmocnionej konstrukcji płatowca
• Ar 196A-4 – seria z dodatkową radiostacją
• Ar 196A-5 – seria ze zdwojonym karabinem maszynowy MG 81Z w kabinie obserwatora
• Ar 196B-0 – seria informacyjna wersji jednopływakowej

Służba

Wodnosamoloty Arado Ar 196 były wprowadzane w początkowym okresie do jednostek rozpoznania morskiego oraz jako samoloty na okrętach liniowych, m.in. był w nie wyposażony pancernik „Bismarck”. Standardowo niemieckie pancerniki przenosiły po cztery samolot Ar 196. Znalazły się także na wyposażeniu niemieckich krążowników pomocniczych. Stosowano je w trakcie walk na Morzu Norweskim i Północnym, a także rejonie Malajów, Nowej Gwinei a nawet nad terenami północnej Australii^[5].

Po kilka sztuk samolotów otrzymały również Bułgaria, Rumunia i Finlandia, które używały ich w dywizjonach obrony wybrzeża^[6][7][8].

Opis konstrukcji

Samolot Arado Ar 196 to jednopłatowy dolnopłat o konstrukcji metalowej.

Kadłub o konstrukcji kratownicowej sprawnej z rur stalowych. Do połowy kabiny załogi kryty blachą, dalej płótnem. Kabina załogi zakryta, osłona odsuwana do tyłu, miejsce strzelca odkryte od tyłu. Karabin maszynowy strzelca umieszczony asymetrycznie, na prawej burcie. Kadłub zakończony wolnonośnym usterzeniem z jednoczęściowmym statecznikiem poziomym i statecznikiem pionowym o obrysie trapezowym. Stateczniki o konstrukcji i pokryciu metalowym, stery kryte płótnem. Płat dwudźwigarowy o obrysie prostokoątnym z zaokrąglonymi końcówkami, składany do hangarowania. Każde skrzydło było podparte zastrzałem w kształcie odwróconej litery V, mocowanym do pływaka^[9].

Podwozie pływakowe – stałe połączone z kadłubem wspornikami w kształcie litery W. Pływaki jednoredanowe, podzielone na siedem przedziałów o wyporności 2750 l, wyposażone w stery kierunkowe obsługiwane przez pilota. W każdym z pływaków znajdował się zbiornik paliwa o pojemności 300 l^[10].

Napęd samolotów seryjnych stanowił dziewięciocylindrowy silnik gwiazdowy BMW 132K napędzający metalowe, przestawne, trółopatowe śmigło^[11].

Przypisy

1. Murawski 1996 ↓, s. 24.
2. Nowarra, t.1 1993 ↓, s. 56-57.
3. Samoloty niezapomniane modele 2013 ↓, s. 141.
4. Murawski 1996 ↓, s. 24-27.
5. Na półkuli południowej używały ich niemieckie krążowniki pomocnicze HSK „Michel”, HSK „Orion”. Janusz Ledwoch: Ar 196. Warszawa: Wydawnictwo Militaria, 1997, s. 26-35. ISBN 83-86209-87-9.
6. Sojusznicy Luftwaffe: Bułgaria 1999 ↓, s. 53.
7. Rajlich, Lalak, Jędrzejewski 1997 ↓, s. 17.
8. Ledwoch 1998 ↓, s. 36-37.
9. Ledwoch 1998 ↓, s. 37-42.
10. Ledwoch 1998 ↓, s. 39-40.
11. Ledwoch 1998 ↓, s. 42-45.

Bibliografia

• Janusz Ledwoch: Ar 196. Warszawa: Militaria, 1997. 53. ISBN 83-86209-87-9. OCLC 751428802.
• Mariusz Łukasik: Topdrawings 14 Arado Ar 196. Lublin: Wyd. Kagero Publishing. ISBN 978-83-62878-13-0
• Tomasz Murawski: Samoloty Luftwaffe 1939-1945. T. 1. Warszawa: Lampart, 1996, seria: Ilustrowana encyklopedia techniki wojskowej. ISBN 978-83-86776-00-9. OCLC 749671355.
• Marek J. Murawski: Arado Ar 196. Lublin: Wyd. Kagero Publishing. ISBN 978-83-61220-96-1
• Heinz J. Nowarra: Die deutsche Luftrüstung 1933-1945. T. 1: Flugzeugtypen AEG - Dornier. Koblenz: Bernard & Graefe Verlag, 1993. ISBN 3-7637-5465-2. OCLC 722044393.
• Jiří Rajlich, Zbigniew Lalak, Dariusz Jędrzejewski: Sojusznicy Luftwaffe. Cz. 1. Warszawa: Books Internationa, 1997. ISBN 978-83-906942-0-7. OCLC 812697305.
• Samoloty niezapomniane modele. Warszawa: Grupa Wydawn. Foksal, 2013. ISBN 978-83-280-0077-3. OCLC 881384238.
• Sojusznicy Luftwaffe: Bułgaria. Warszawa: Wydawnictwo Militaria, 1999. 88. ISBN 83-7219-038-0. OCLC 830279098.

Linki zewnętrzne

• Zdjęcia i rysunki (fr.)

Kontrola autorytatywna (rodzina statków powietrznych):

• LCCN: sh94009062
• J9U: 987007563526705171

Encyklopedie internetowe:

• SNL: Arado_Ar_196