Antoni Stanisław Czetwertyński-Światopełk

Antoni Stanisław Światopełk-Czetwertyński
	; Pogoń Ruska
Rodzina	Czetwertyńscy herbu Pogoń Ruska
Data urodzenia	1748
Data i miejsce śmierci	28 czerwca 1794 ; Warszawa
	Odznaczenia

Antoni Stanisław Światopełk-Czetwertyński (ur. 1748, zm. 28 czerwca 1794) – książę kasztelan przemyski od 1790 roku, w 1773 poseł bracławski na Sejm Rozbiorowy 1773–1775, jako członek delegacji powołanej dla ułożenia i ratyfikacji traktatów z państwami zaborczymi po I rozbiorze Polski był przedstawicielem opozycji^[1]. Zausznik ambasady rosyjskiej, przeciwnik Konstytucji 3 maja, marszałek konfederacji targowickiej od marca 1793 roku, konsyliarz jej konfederacji generalnej koronnej^[2], odznaczony Orderem Orła Białego^[3]. W 1773 roku pobrał 150 czerwonych złotych z kasy wspólnej trzech dworów rozbiorczych^[4].

Szybkie fakty Rodzina, Data urodzenia ...

Zamknij

Członek konfederacji Adama Ponińskiego w 1773 roku^[5]. Członek konfederacji Andrzeja Mokronowskiego w 1776 roku i poseł na sejm 1776 roku z województwa bracławskiego^[6].

Był członkiem konfederacji Sejmu Czteroletniego^[7]. Figurował na liście posłów i senatorów posła rosyjskiego Jakowa Bułhakowa w 1792 roku, która zawierała zestawienie osób, na które Rosjanie mogą liczyć przy rekonfederacji i obaleniu dzieła 3 maja^[8]. Był rotmistrzem targowickiej formacji Brygady Kawalerii Narodowej Znaków Hussarskich pod Imieniem Województwa Bracławskiego^[9]. W 1792 roku był delegowany przez konfederację targowicką do zasiadania w Komisji Skarbowej Wielkiego Księstwa Litewskiego^[10].

W 1785 roku został kawalerem Orderu Świętego Stanisława^[11].

28 czerwca 1794 roku w czasie insurekcji kościuszkowskiej został wywleczony z więzienia i bez sądu powieszony jako zdrajca przez tłum warszawski^[12].

Jego dziećmi z pierwszego małżeństwa z Teklą zd. Kampenhauzen (von Campenhauzen, pochodzącą z inflanckiej szlachty) byli^[13]:

Maria (1779-1854), która wyszła za mąż za rosyjskiego księcia Dymitra Naryszkina, a następnie została wieloletnią metresą cara Aleksandra I^[14],
Janina (zwana Żanetą), która wraz siostrą trafiła w 1795 na carski dwór i tam nawiązała krótki romans z Konstantym, bratem Aleksandra I^[15],
Borys, który został pułkownikiem rosyjskiej armii biorąc udział w wojnach napoleońskich.

[1]
Ryszard Chojecki, Patriotyczna opozycja na sejmie 1773 r., w: Kwartalnik Historyczny, LXXIX, nr 3, 1972, s. 557, 559.
[2]
Dariusz Rolnik, Szlachta koronna wobec konfederacji targowickiej (maj 1792 - styczeń 1793), Katowice 2000, s. 162.
[3]
Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 274.
[4]
Gazeta Rządowa, nr 53 25 sierpnia 1794, s. 212.
[5]
Actum in Curia Regia Varsaviensi Feria Tertia post Dominicam Conductus Paschae videlicet, die vigesima Mensis Aprilis Anno Domini Millesimo Septingentesimo Septuagesimo Tertio. [Inc. tekst pol.:] My Posłowie na Seym blisko następuiący [...], b.n.s.
[6]
Volumina Legum, t. VIII, Petersburg 1860, s. 529.
[7]
Kalendarzyk narodowy y obcy na rok ... 1792. ..., Warszawa 1791, s. 312.
[8]
Łukasz Kądziela, Między zdradą a służbą Rzeczypospolitej. Fryderyk Moszyński w latach 1792-1793, Warszawa 1993, s. 46, Сборник Русского исторического общества, t. 47,Petersburg 1885, s. 272.
[9]
Jarosław Gdański, Mariusz Machynia, Czesław Srzednicki, Kamil Stepan, Wojsko Koronne. Formacje Targowicy, szkolnictwo wojskowe. Varia, Uzupełnienia, Kraków 2003, s. 12.
[10]
Korrespondent Warszawski Donoszący Wiadomości Kraiowe y Zagraniczne. 1792, no 63, s. 579.
[11]
Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Św. Stanisława, Warszawa 2006, s. 192.
[12]
Kronika powstań polskich 1794–1944, Marian BM.B. Michalik (red.), EugeniuszE. Duraczyński (oprac.), Warszawa: Wydawnictwo Kronika, 1994, s. 38, ISBN 83-86079-02-9, OCLC 834009097.
[13]
Mariusz Machynia, Czesław Srzednicki: Oficerowie wojska koronnego. Sztaby i kawaleria. T. I (część 1). Kraków: Księgarnia Akademicka, 2002, s. 188, seria: Oficerowie Rzeczypospolitej Polskiej Obojga Narodów 1777–1794. Spisy. ISBN 83-7188-500-8.
[14]
Andrzej Andrusiewicz: Carowie i cesarze Rosji. Warszawa: Fakty, 2001, s. 302. ISBN 83-7311-126-3.
[15]
Władysław Bortnowski: Wielki Książę Konstanty i Joanna Grudzińska. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1981, s. 49-50. ISBN 83-218-0049-1.

Mowy Antoniego Stanisława Czetwertyńskiego-Światopełka w bibliotece Polona

[1] [1]
Ryszard Chojecki, Patriotyczna opozycja na sejmie 1773 r., w: Kwartalnik Historyczny, LXXIX, nr 3, 1972, s. 557, 559.

[2] [2]
Dariusz Rolnik, Szlachta koronna wobec konfederacji targowickiej (maj 1792 - styczeń 1793), Katowice 2000, s. 162.

[3] [3]
Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 274.

[4] [4]
Gazeta Rządowa, nr 53 25 sierpnia 1794, s. 212.

[5] [5]
Actum in Curia Regia Varsaviensi Feria Tertia post Dominicam Conductus Paschae videlicet, die vigesima Mensis Aprilis Anno Domini Millesimo Septingentesimo Septuagesimo Tertio. [Inc. tekst pol.:] My Posłowie na Seym blisko następuiący [...], b.n.s.

[6] [6]
Volumina Legum, t. VIII, Petersburg 1860, s. 529.

[7] [7]
Kalendarzyk narodowy y obcy na rok ... 1792. ..., Warszawa 1791, s. 312.

[8] [8]
Łukasz Kądziela, Między zdradą a służbą Rzeczypospolitej. Fryderyk Moszyński w latach 1792-1793, Warszawa 1993, s. 46, Сборник Русского исторического общества, t. 47,Petersburg 1885, s. 272.

[9] [9]
Jarosław Gdański, Mariusz Machynia, Czesław Srzednicki, Kamil Stepan, Wojsko Koronne. Formacje Targowicy, szkolnictwo wojskowe. Varia, Uzupełnienia, Kraków 2003, s. 12.

[10] [10]
Korrespondent Warszawski Donoszący Wiadomości Kraiowe y Zagraniczne. 1792, no 63, s. 579.

[11] [11]
Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Św. Stanisława, Warszawa 2006, s. 192.

[Kronika38-12] [12]
Kronika powstań polskich 1794–1944, Marian BM.B. Michalik (red.), EugeniuszE. Duraczyński (oprac.), Warszawa: Wydawnictwo Kronika, 1994, s. 38, ISBN 83-86079-02-9, OCLC 834009097.

[13] [13]
Mariusz Machynia, Czesław Srzednicki: Oficerowie wojska koronnego. Sztaby i kawaleria. T. I (część 1). Kraków: Księgarnia Akademicka, 2002, s. 188, seria: Oficerowie Rzeczypospolitej Polskiej Obojga Narodów 1777–1794. Spisy. ISBN 83-7188-500-8.

[14] [14]
Andrzej Andrusiewicz: Carowie i cesarze Rosji. Warszawa: Fakty, 2001, s. 302. ISBN 83-7311-126-3.

[15] [15]
Władysław Bortnowski: Wielki Książę Konstanty i Joanna Grudzińska. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1981, s. 49-50. ISBN 83-218-0049-1.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

Wikiwand in your browser!

Antoni Stanisław Czetwertyński-Światopełk

Wikiwand in your browser!

Przypisy

Linki zewnętrzne


Pogoń Ruska
Rodzina	Czetwertyńscy herbu Pogoń Ruska
Data urodzenia	1748
Data i miejsce śmierci	28 czerwca 1794 Warszawa
Odznaczenia