Amunicja zespolona

Amunicja zespolona (scalona) – rodzaj amunicji w postaci naboju do broni palnej, którego wszystkie elementy połączone są w integralną całość za pomocą łuski.

Nabój zespolony .280 British i jego przekrój

Budowa

Budowa współczesnego zespolonego naboju strzeleckiego

W skład naboju zespolonego wchodzą:^[1][2]

• spłonka lub zapłonnik
• ładunek miotający
• pocisk lub pociski
• łuska lub inny rodzaj osłony mieszczący w sobie wszystkie powyższe elementy

Historia

15,43 mm Dreyse wykorzystujący łuskę papierową, pierwszy nabój zespolony wprowadzony do produkcji seryjnej

Amunicję scaloną opatentowano i zademonstrowano po raz pierwszy w 1812 roku. Autorem wynalazku z 1808 roku, ulepszonego po syntezie piorunianu rtęci w 1809 roku był francuski rusznikarz szwajcarskiego pochodzenia Samuel Johannes Pauly. Podczas zorganizowanego przez siebie pokazu oddał 22 celne strzały w czasie, jakiego żołnierz armii napoleońskiej potrzebował na oddanie strzału, załadowanie broni i ponowne przyjęcie postawy strzeleckiej. Po upadku Napoleona Pauly popadł w niełaskę i zmuszony został do opuszczenia Francji. Brakuje wiarygodnych informacji o szczegółach budowy amunicji jego pomysłu, gdyż patent z 29 września 1812 r. uległ zniszczeniu. Można jednak przypuszczać, że amunicja posiadała papierową łuskę i spłonkę własnego pomysłu umieszczoną wewnątrz ładunku prochu, gdyż właśnie takiej konstrukcji użyli w 1836 r. zarówno współpracujący z Paulym Casimir Lefaucheux, jak i jego uczeń Johann Nikolaus von Dreyse. Ulepszony karabin Dreyse wprowadzono na uzbrojenie armii w Królestwie pruskim w 1841 roku. Wprowadzenie nabojów scalonych zrewolucjonizowało i znacznie przyspieszyło proces ładowania broni. Od końca XIX wieku w broni strzeleckiej stosuje się niemal wyłącznie naboje scalone. Prowadzone są również eksperymenty z amunicją bezłuskową.

W artylerii oprócz nabojów scalonych stosuje się wciąż amunicję rozdzielnego ładowania dla dział większych kalibrów (pocisk i łuska osobno, ewentualnie woreczki z prochem).

Zobacz też

• amunicja rozdzielnego ładowania
• amunicja bezłuskowa

Przypisy

1. Mała Encyklopedia Wojskowa Tom 2 ↓, s. 360.
2. Torecki 1982 ↓, s. 146-154.

Bibliografia

• F.M. Warminster: Ilustrowana Encyklopedia. Broń strzelecka XIX wieku. Kraków: Espadon, 1995. ISBN 83-85489-14-2. Brak numerów stron w książce
• Paweł Morawski: Elaboracja kulowej amunicji myśliwskiej i sportowej. Kraków: 2008. ISBN 978-83-7323-984-5. Brak numerów stron w książce
• Mała Encyklopedia Wojskowa (K-Q). T. 2. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1970.
• Stanisław Torecki: 1000 słów o broni i balistyce. Wyd. 3, popr. i uzup. Warszawa: Wydawn. Ministerstwa Obrony Narodowej, 1982. ISBN 83-11-06699-X.