Loading AI tools
Aleksander Holas (ur. 6 grudnia 1911 w Jutrosinie, zm. 27 czerwca 1993 w Poznaniu)[1] – polski architekt, konserwator zabytków, urbanista i pedagog.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
27 czerwca 1993 |
| Dziedzina sztuki | |
| Epoka | |
| Ważne dzieła | |
|
kościół Chrystusa Odkupiciela w Poznaniu | |
| Odznaczenia | |
  | |
.jpg)
.jpg)
_(Church_of_St._Bartholomew_in_Smólnik)_(1).jpg)
Po ukończeniu Szkoły Podstawowej w Pobiedziskach, gdzie jego ojciec był burmistrzem, kontynuował naukę w Gimnazjum w Trzemesznie. Następnie studiował na Wydziale Architektury Politechniki Lwowskiej[2], który ukończył w 1939.
Podczas okupacji niemieckiej przebywał w Mielcu, gdzie do końca wojny pracował jako technik budowlany w zakładch lotniczych[2].
Po wojnie w Trzemesznie pracował przy odbudowie macierzystego gimnazjum spalonego podczas wojny. Jednocześnie na zlecenie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków zajmował się zabezpieczeniem i odbudową zabytkowych kościołów w Trzemesznie, Strzelnie oraz Gnieźnie (katedra prymasowska). Podczas prac renowacyjnych prowadzonych w kościele dawnych kanoników regularnych w Trzemesznie dokonał odkrycia międzynawowej kolumny romańskiej. W 1946 wraz z prof. Zdzisławem Kępińskim w kościele ponorbertańskim w Strzelnie dokonali odkrycia rzeźbionych kolumn romańskich oraz obudowy romańskiego tympanonu północnego[2][3].
Od lutego 1946 był zatrudniony na stanowisku architekta w Urzędzie Miejskim w Gnieźnie. Pełnił funkcję architekta kurii metropolitalnych w Gnieźnie (1948–1986) i Poznaniu (1969–1980). W 1949 przeniósł się do Poznania, gdzie utworzył Pracownię Konserwacji Zabytków, pełniąc do 1969 funkcję jej kierownika i głównego projektanta[2].
Równolegle pracował jako pedagog w Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Poznaniu (1945–1951), później prowadził zajęcia na Uniwersytecie Poznańskim dla studentów historii sztuki (1953–1965)[2].
W latach 1961–1965 pracował jako starszy projektant w biurze projektów Zakładu Projektowania i Usług Inwestycyjnych Inwestprojekt. Potem w Pracowniach Konserwacji Zabytków w Poznaniu.
W 1955 otrzymał zespołową Nagrodę Państwową II stopnia za wybitne osiągnięcia w odbudowie i wydobyciu artystycznych i historycznych wartości renesansowego Ratusza w Poznaniu[4].
Dwukrotnie żonaty. Po raz pierwszy ożenił się tuż przed II wojną światową, miał czterech synów. W 1967 poślubił Marię Perzyńską[2].
Zmarł w Poznaniu, pochowany na cmentarzu parafialnym w Luboniu[5] (kwatera 8-3-10)[6].
Dzieła:
- odbudowa Starego Miasta w Poznaniu po zniszczeniach II wojny światowej (np. Pałac Działyńskich i Górków) – współudział,
- rekonstrukcja kościoła bernardyńskiego w Poznaniu – współudział,
- regotyzacja katedry gnieźnieńskiej – współudział,
- remont konserwatorski kościoła w Gieczu – współudział,
- 63 projekty kościołów i kaplic na terenie Polski[2], m.in.:
- Kolegiata Najświętszej Maryi Panny Wspomożenia Wiernych w Pile[7],
- kościół Chrystusa Odkupiciela w Poznaniu[8],
- kościół Chrystusa Wieczystego Kapłana w Gnieźnie,
- kościół Matki Bożej Częstochowskiej w Kole[9],
- kościół Matki Bożej Częstochowskiej w Orzechowie[10],
- kościół Matki Bożej Szkaplerznej w Golinie[11],
- kościół Najświętszego Serca Jezusa w Śremie,
- kościół Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej w Kozach[12],
- kościół Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Kaliszu[13],
- kościół Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny i św. Wojciecha w Sędzinach[14],
- kościół Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny w Czerwonaku[15],
- kościół Opatrzności Bożej w Stalowej Woli[16],
- kościół św. Andrzeja Boboli w Poznaniu,
- kościół św. Antoniego Padewskiego w Poznaniu (Starołęka) – poprawki do projektu Rogera Sławskiego,
- kościół św. Barbary w Rudnikach[17],
- kościół św. Bartłomieja Apostoła w Smólniku[18],
- kościół św. Brata Alberta Chmielowskiego w Częstochowie,
- kościół św. Izydora w Biadkach,
- kościół śś. Janów w Pile,
- kościół św. Józefa Oblubieńca NMP we Wręczycy,
- kościół św. Józefa Robotnika w Kraśniku,
- kościół św. Maksymiliana Marii Kolbego w Częstochowie,
- kościół św. Marcina w Chwalborzycach,
- kościół Świętego Krzyża w Poznaniu[8],
- kościół Wniebowstąpienia Pańskiego w Ochlach[19].
Według Izabeli Pileckiej-Lasik (historyka sztuki) realizacje Holasa były przykładem modernistycznego oderwania się od szeroko rozumianej tradycji chrześcijańskiej. Jego kościoły przypominały prostopadłościenne formy świeckie – domów jednorodzinnych, hal sportowych, czy fabrycznych i same z siebie nie tworzyły przestrzeni sakralnych[20].
Kościół św. Brata Alberta w Częstochowie
Kościół Matki Bożej Częstochowskiej w Orzechowie
Kaplica na cmentarzu parafialnym w Mogilnie
Kościół Wniebowstąpienia Pańskiego w Ochlach
_(2).JPG)
.JPG)
- Krzyż Pro Ecclesia et Pontyfice (Watykan, 1968)[2]
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
