Aleksander Carmantrand

Aleksander Carmantrand (również A. Carmantrant, ur. ok. 1840 w Warszawie, zm. 19 kwietnia 1882 w Płocku)^[1] – aktor, tancerz, śpiewak (baryton), dyrektor teatrów prowincjonalnych oraz warszawskich teatrów ogródkowych, organizator ruchu teatralnego.

Aleksander Carmantrand

Aleksander Carmantrand jako członek trupy warszawskiego teatru ogródkowego "Eldorado"
Data i miejsce urodzenia	ok. 1840 Warszawa
Data i miejsce śmierci	19 kwietnia 1882 Płock
Typ głosu	baryton
Gatunki	opera, operetka
Zawód	śpiewak, aktor
Powiązania	Paulina Carmantrand

Wczesne lata

Uczył się w gimnazjum realnym, a następnie w Szkole Dramatycznej w Warszawie pod kierunkiem Jana Tomasza Seweryna Jasińskiego^[1].

Kariera aktorska

Debiutował w 1861 w Kownie. Następnie związany był z zespołami Pawła Ratajewicza (1862), Jana Chełmikowskiego (1864-1865), Feliksa Leona Stobińskiego (1867) i Lucjana Ortyńskiego (1868). Jako samodzielny zarządca teatrów prowincjonalnych również wiązał się okresowo z innymi zespołami, np. Konstantego Łobojki (1872), Karola Doroszyńskiego (1872), Józefa Teksla (1872, 1874-1880), Pawła Ratajewicza (sez. 1873/1874), Feliksa Krotkego^[2] i Rufina Morozowicza (1880-1881) oraz Bolesława Kremskiego (1881-1882). Występował w warszawskich teatrach ogródkowych: "Allhambra", "Tivoli" i "Eldorado". Był aktorem wszechstronnym. Wykorzystywał na scenie umiejętności wokalne i taneczne. Wystąpił m.in. w rolach: Bartka Kozicy (Emigracja chłopska), Nicka (Maria Stuart), Geldhaba (Pan Geldhab), Falstaffa (Wesołe kumoszki z Windsoru), Ignacego (Marcowy kawaler) i Franciszka Moore'a (Zbójcy).

Zarządzanie zespołami teatralnymi

Pierwszy zespół teatralny zorganizował prawdopodobnie w 1864 r. w Łowiczu. Przez krótki okres w 1867 r. prowadził zespół w Radomiu. W 1868 r. objął kierownictwo zespołu po Lucjanie Ortyńskim. Początkowo występował z nim w Kielcach, a następnie odbył tournée na prowincji (m.in. Piotrków, Częstochowa, Ciechocinek^[3], Łowicz, Włocławek, Łódź, Kalisz, Suwałki). W 1871 r. prowadził wspólnie z żoną warszawski teatr ogródkowy "Prado".

Życie prywatne

Był synem muzyka, Karola Carmantranda. W 1865 r. poślubił aktorkę, Paulinę z domu Hausenöder^[1][4].

Przypisy

1. Carmantrand, Carmantrant Aleksander, [w:] Słownik biograficzny teatru polskiego 1765-1965, Warszawa: PWN, 1973, s. 78.
2. Krotke, Krotki Feliks, [w:] Słownik biograficzny teatru polskiego 1765-1965, Warszawa: PWN, 1973, s. 336-337.
3. ZbigniewZ. Skorwider ZbigniewZ., Działalność kulturalno-oświatowa w Ciechocinku, „Jantarowe Szlaki” (nr 1), Bałtycka Biblioteka Cyfrowa, 1986, s. 36 [dostęp 2023-11-29].
4. Carmantrand, Carmantrant Paulina, [w:] Słownik biograficzny teatru polskiego 1765-1965, Warszawa: PWN, 1973, s. 78-79.

Linki zewnętrzne

• Aleksander Carmantrand, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2022-11-15].

Encyklopedie internetowe (osoba):

• ETP: 76188