Aleja Adama Mickiewicza w Krakowie

Aleja Adama Mickiewicza – aleja w Krakowie pomiędzy Czarną Wsią, czyli dzielnicą V Krowodrza i Piaskiem, czyli dzielnicą I Stare Miasto.

aleja Adama Mickiewicza

Dzielnica V Krowodrza Dzielnica I Stare Miasto
nr rej. A-1570/М z 24 listopada 2020[1]
Widok na północ od skrzyżowania z ul. J. Piłsudskiego Po lewej Gmach Główny Muzeum Narodowego, po prawej dawna rogatka Wolska
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Miejscowość	Kraków
Poprzednie nazwy	ul. P. Michałowskiego ul. Żabia
Przebieg
Al. J. Słowackiego pl. Inwalidów, ul. Karmelicka ul. J. Kochanowskiego ul. Czarnowiejska ul. W. Reymonta, ul. Czysta ul. R. Ingardena, ul. Krupnicza ul. Kadrówki ul. S. Humberta al. F. Focha, ul. J. Piłsudskiego Al. Z. Krasińskiego
Położenie na mapie Krakowa aleja Adama Mickiewicza
Położenie na mapie Polski aleja Adama Mickiewicza
Położenie na mapie województwa małopolskiego aleja Adama Mickiewicza
50°03′52,0″N 19°55′27,0″E

Biegnie z południa na północ i jest jedną z ulic tworzących II obwodnicę Krakowa. Jej przedłużeniem na północ jest al. J. Słowackiego, na południe al. Z. Krasińskiego. Aleję tworzą dwie trójpasmowe ulice rozdzielone pasem zieleni. Razem z al. Z Krasińskiego i al. J. Słowackiego tworzą ciąg komunikacyjny nazywany popularnie Alejami Trzech Wieszczów. Do roku 1912 była to: pomiędzy ul. Karmelicką i ul. Czarnowiejską ulica Piotra Michałowskiego oraz pomiędzy ul. Czarnowiejską a ul. Wolską (dzisiejszą Piłsudskiego) ulica Żabia.

Historia

Przed powstaniem alei znajdował się na jej miejscu wał ziemny a po jego zachodniej stronie – Bastion I ½ „Na Piasku”, obiekty austriackiej Twierdzy Kraków. Wzdłuż wału biegł nasyp, zbudowanej w latach 1887–1888, kolei obwodowej.

W 1905 roku Miasto wykupiło od wojska teren obwałowań likwidowanej wewnętrznej linii fortów, która do 1909 roku stanowiła granicę Krakowa. W tym samym roku do miasta przyłączono kilka wsi położonych na zachód od linii fortyfikacji. W 1911 roku zlikwidowano linię kolei cyrkumwalacyjnej, postanowiono przeprowadzić szeroki bulwar obwodowy. Włączono do niego biegnące wzdłuż niej a istniejące już wcześniej ulice Michałowskiego i Żabią.

Powstała aleja, szeroki, reprezentacyjny bulwar z dwoma pasami ruchu oddzielonymi pasem zieleni będącym traktem spacerowym. W roku 1912 alei nadano obecną nazwę^[2].

Zabudowa

Strona wschodnia, nieparzysta: budynki krakowskich wyższych uczelni oraz pomiędzy ulicami Czarnowiejską i Karmelicką najstarsze budynki, czynszowe kamienice.

• al. Mickiewicza 3 – modernistyczny budynek dawnego Seminarium Śląskiego, projektowali Zygmunt Gawlik i Franciszek Mączyński, 1926. Rzeźby ewangelistów projektu Xawerego Dunikowskiego. Obecnie własność Uniwersytetu Jagiellońskiego i siedziba kilku jego instytutów oraz kanclerza uczelni.
• al. Mickiewicza 21 – budynek dawnego Collegium Agronomicum UJ, projektował Józef Sare, 1908. Obecnie Collegium Godlewskiego Uniwersytetu Rolniczego.

Strona zachodnia, parzysta to budynki muzeum, biblioteki i uczelni oraz park. Pierzeja jako całość została w 2020 roku wpisana do rejestru zabytków.

• al. Mickiewicza 22 – modernistyczny budynek Biblioteki Jagiellońskiej (stary), projektował Wacław Krzyżanowski, 1931.
• al. Mickiewicza 24-28 – Uniwersytet Rolniczy Wydział Hodowli i Biologii Zwierząt oraz biblioteka główna, projektowali Stanisław Juszczyk i Marta Bińkowska, 1960. Na zieleńcu przed budynkiem rzeźby Bronisława Chromego.
• al. Mickiewicza 30 – budynek główny Akademii Górniczo-Hutniczej, projektowali Sławomir Odrzywolski i Wacław Krzyżanowski, 1921. Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska oraz biuro Rektora.
• al. Mickiewicza (pl. Inwalidów) – Park Krakowski im. Marka Grechuty

• 
  Aleja Mickiewicza widok z północy, z ul. Karmelickiej
  Po prawej Park Krakowski po lewej czynszowe kamienice.
• 
  al. Mickiewicza 3
  Budynek dawnego Seminarium Śląskiego.
• 
  al. Mickiewicza 21
  Budynek dawnego Collegium Agronomicum UJ. Obecnie Collegium Godlewskiego UR
• 
  al. Mickiewicza 22
  Budynek Biblioteki Jagiellońskiej (stary).
• 
  al. Mickiewicza 24-28
  Budynek Wydziału Hodowli i Biologii Zwierząt UR
• 
  al. Mickiewicza 51
  Kamienica czynszowa
• 
  al. Mickiewicza 53
  Kamienica czynszowa
• 
  al. Mickiewicza 63 (ul. Karmelicka 70)
  Kamienica czynszowa
• 
  al. Mickiewicza (pl. Inwalidów)
  Park Krakowski

Bibliografia

• Praca zbiorowa: Zabytki Architektury i budownictwa w Polsce. Kraków, Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, Warszawa 2007, ISBN 978-83-922906-8-1
• Praca zbiorowa:Encyklopedia Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Kraków 2000, ISBN 83-01-13325-2
• Elżbieta Supranowicz Nazwy ulic Krakowa, Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, Kraków 1995, ISBN 83-85579-48-6

Przypisy

1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2023-08-30].
2. Elżbieta Supranowicz: Nazwy ulic Krakowa. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, 1995, s. 102. ISBN 83-85579-48-6.