Adam Münchheimer

Adam Münchheimer
Adam Minchejmer
Data i miejsce urodzenia	23 grudnia 1830 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	28 stycznia 1904 ; Warszawa
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	muzyka poważna
	Ważne dzieła
	balet Figle szatana; opery Mazepa; Mściciel;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Adam Münchheimer także^[a]: Adam Minchejmer^[b], Adam Minchheimer^[1], Adam Münchejmer^[2] (ur. 23 grudnia 1830 w Warszawie, zm. 28 stycznia^[c]^[3] 1904 tamże) – polski kompozytor, dyrygent, skrzypek, pedagog, dyrektor warszawskiej opery.

Szybkie fakty Data i miejsce urodzenia, Data i miejsce śmierci ...

Zamknij

Syn Marii i Karola Zygmunta^[4], wnuk znanego grawera i pieczątkarza Abrahama Münchheimera^[1], pochodził z rodziny związanej ze znaną Fabryką guzików, wyrobów pieczętarskich i metalowych^[5]^[6]. Uczeń J. Hornziela – skrzypce i A. Freyera w Warszawie oraz A.B. Marxa – kompozycja w Berlinie. Od 1850 skrzypek orkiestry, od 1858 dyrektor muzyczny, w latach 1864–91 dyrygent, a od 1872^[1] - po śmierci Stanisława Moniuszki dyrektor Teatru Wielkiego w Warszawie. W latach 1861–1863 profesor w Instytucie Muzycznym i w Instytucie Aleksandryjsko-Maryjskim Wychowania Panien^[3]. Od 1890 dyrygent w Warszawskim Towarzystwie Muzycznym, w latach 1895–1902 dyrektor Szkoły Muzycznej.

Skomponował muzykę do 4^[7] oper: Otton łucznik (1864), Stradyota (Stradiota)^[2] (1876), Mazepa (1885) oraz Mściciel (Il vendicatore) (1897, prawykonanie 1910^[8]), 3 msze, Requiem, muzykę do 3 obrazów do baletu Figle szatana (1870) wraz ze Stanisławem Moniuszką (partytura baletu zaginęła podczas II wojny światowej^[9]^[d]^[8], rekonstrukcja muzyki – Rafał Augustyn^[10], 1984–85^[11] 1988^[e]^[12]), utwory kameralne, pieśni m.in.:
Czarny krzyżyk (1889?)^[13] – słowa Brunona Bielawskiego – inna wersja muzyki: Stanisław Moniuszko (1865?)^[13]^[14],
Z nową wiosną (1890?)^[13] – słowa Czesława Jankowskiego – inna wersja muzyki: Mieczysław Karłowicz (1895).
Opracował Bogurodzicę (1860).

Był jednym z założycieli Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego w 1871. W 1872 zorganizował pogrzeb Stanisława Moniuszki komponując specjalnie na tę uroczystość Marsz żałobny oparty motywach utworów zmarłego^[1]. W 1893 zdobył nagrodę^[15] za Mszę na konkursie kompozycji w Belgii.

Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 18-5-23)^[16]^[17]. W październiku 1908 został poświęcony pomnik nagrobny, ufundowany przez syna Czesława i wykonany przez rzeźbiarza Feliksa Giecewicza (nagrobek stanowi lira z wieńczącym popiersiem zmarłego, pod którym zawarto pierwsze nuty pieśni kompozytora pt. „Hej, flisacza dziatwo”)^[18].

Remove ads

muzyka do dramatu Biedny Jakub (1859)^[19]
Stanisław Moniuszko: Figle szatana – balet w 6 obrazach. Adam Münchheimer, Virgilio Calori (libretto). 1870. (zaginiony – rekonstrukcja Rafał Augustyn, 1984–5, 2007)
Maksymilian Radziszewski - libretto na podstawie dramatu Mazepa Juliusza Słowackiego: Mazepa – opera w 4 aktach. Adam Münchheimer (muzyka). Warszawa: 1885. prapremiera 1 maja 1900 Teatr Wielki w Warszawie^[7]
Adam Münchheimer: Fantazja z opery Mazepa na orkiestrę symfoniczną. Warszawa.
Adam Münchheimer: Mazurek.
Adam Münchheimer: Mściciel (opera w 3 aktach - język włoski Il Vendicatore). Miller (libretto). 1897. prapremiera 7 maja 1910 w Warszawie^[8]^[7]
Adam Münchheimer (na okładce: Adam Minchejmer): Romans z opery "Mściciel" (j. włoski "Il Vendicatore"). ?, s. 4.
Adam Münchheimer: Stradiota (opera w 5 aktach ). Jan Tomasz Seweryn Jasiński (libretto). 1869. prapremiera 12 grudnia 1876 Teatr Wielki w Warszawie^[7]
Czesław Jankowski (słowa): Z nową wiosną: śpiew z towarzyszeniem fortepianu. Adam Münchheimer (muzyka). Warszawa: Rajchman i Frendler, 1890, s. 8.
Adam Münchheimer: Otton łucznik (opera w 5 aktach). libretto Jan Chęciński na podstawie powieści Aleksandra Dumasa (ojca) Othon l'archer. 1864. prapremiera 5 grudnia 1865 Teatr Wielki w Warszawie^[7]
Adam Münchheimer: Pieśń góralska z towarzyszeniem fortepianu. ok. 1870 ?, s. 7. OCLC 84206829.
Adam Münchheimer (aranżacja): Dziewczyna mazowiecka (mazurek op. 17 nr 1). Fryderyk Chopin.
Adam Münchheimer (opracowanie): Bogarodzica: hymn z X wieku. Słowa i melodia [według naydawnieyszych podań Ś-go. Wojciecha]. Warszawa: Nakładem Sztycharni A. Dzwonkowskiego i Sp., 1860.

Remove ads

[a]
oprócz niemieckiej pisowni nazwiska stosowano różne warianty polonizacji jego pisowni
[b]
napis na nagrobku na cmentarzu Powązkowskim.
[c]
28 stycznia data śmierci na nagrobku kompozytora na cmentarzu Powązkowskim, spotykana w opracowaniach inna data śmierci – 27 stycznia 1904.
[d]
we wrześniu 1939 podczas bombardowania Filharmonii Narodowej - mieszczącej archiwum Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego
[e]
27 maja 1988 Teatr Wielki w Warszawie odbyła się prapremiera zrekonstruowanego baletu przez Rafała Augustyna.

Remove ads

[1]
Marian Fuks. Polskie opery. „Rzeczpospolita”, 2008-07-13. Warszawa: Presspublica sp. z o.o.. ISSN 0208-9130.
[2]
Sęp. Z Warszawy (Pan Münchejmer). „Biesiada Literacka”. III (Nr 60), s. 2, 1877-02-11 (23). Warszawa: Gracyan Unger.
[3]
Adam Münchheimer – biogram. Cyfrowa Biblioteka Polskiej Piosenki. [dostęp 2011-06-22]. (pol.).
[4]
MarianM. Fuks MarianM., Księga sławnych muzyków pochodzenia żydowskiego, Poznań: Sorus, 2003, s. 249, ISBN 83-87133-93-0, ISBN 978-83-87133-93-1, ISBN 83-85888-95-0, ISBN 978-83-85888-95-6, ISBN 83-7063-364-1, ISBN 978-83-7063-364-6, OCLC 55005692.
[5]
Fabryka guzików i wyrobów metalowych Minchejmera. warsawa1939.pl. [dostęp 2011-07-02]. (pol.).
[6]
Polskie guziki wojskowe Królestwa Kongresowego
[7]
Adam Münchheimer. operone.de. [dostęp 2011-06-28]. (niem.).
[8]
Historia WTM. Warszawskie Towarzystwo Muzyczne im. Stanisława Moniuszki. [dostęp 2011-06-21]. (pol.).
[9]
Katarzyna Wachowiak: Wrocław. Baletowe figle wyobraźni w Operze Wrocławskiej. [w:] "Figle wyobraźni" [on-line]. Polska Gazeta Wrocławska nr 275, 2007-11-24. [dostęp 2011-06-28]. (pol.).
[10]
Rafał Augustyn: Figle szatana. Stanisław Moniuszko, Adam Münchheimer. PWM.
[11]
Rafał Augustyn – Warsaw Autum 2004. www.warsaw-autumn.art.pl. [dostęp 2011-06-23]. (ang.).
[12]
Ewa Obniska (red.): Figle Szatana – Stanisław Moniuszko, Adam Münchheimer, Rafał Augustyn: 1 aktowa wersja baletu Virgiliusa Caloriego z 1870 r.; Libretto Janina Pudełek, oprac. partytury: Rafał Augustyn, insc. i choreogr. Witold Gruca, kier. muz. Bogdan Hoffmann, scen. Małgorzata Treutler. Prapremiera: Teatr Wielki w Warszawie, 27 i 28 maja 1988. Warszawa: Teatr Wielki, 1988.
[13]
przypuszczalny rok publikacji
[14]
Stanisław Moniuszko: Śpiew łabędzi: sześć piosnek ofiarowane Stefanowi Kowerskiemu. No 6, Czarny krsyżyk (!) prawidłowo: Czarny krzyżyk. nakładem Gustawa Sennewalda, przypuszczalnie 1865 ?, s. 5.
[15]
Włodzimierz Poźniak: Echo muzyczne, 1877–1882 ; Echo muzyczne, teatralne i. artystyczne, 1883–1907. T. 1. PWN, 1965, s. 53. OCLC 2455715.
[16]
Cmentarz Stare Powązki: LUDWIKA NOCH, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-19].
[17]
StanisławS. Szenic StanisławS., Cmentarz Powązkowski: 1891–1918; zmarli i ich rodziny, Warszawa: PIW, 1983, s. 170–180, ISBN 83-06-00921-5, ISBN 978-83-06-00921-7, OCLC 11676051.
[18]
Poświęcenie pomnika Minchejmera. „Nowości Illustrowane”. Nr 42, s. 13, 17 października 1908.
[19]
Kurier Warszawski 10 listopada 1859. „Kurier Warszawski”. 298 (1859), s. 2, 1859-11-10 (1859-10-29). Warszawa.

Remove ads

Mała encyklopedia muzyki. Warszawa: PWN, 1970, s. 674.
Bogdan M Jankowski: Adam Münchheimer – działacz muzyczny i kompozytor (Praca magisterska wykonana w Katedrze Muzyki Polskiej Instytutu Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego pod kier. prof. dr Hieronima Feichta w 1961 r.). Warszawa: Jerzy Moraś Wydawnictwo Szachowe "Penelopa", 2007, s. 160. ISBN 83-86407-48-4. OCLC 189644928.

Adam Münchheimer – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
Utwory Adama Münchheimera w bibliotece Polona

[1] [a]
oprócz niemieckiej pisowni nazwiska stosowano różne warianty polonizacji jego pisowni

[2] [b]
napis na nagrobku na cmentarzu Powązkowskim.

[5] [c]
28 stycznia data śmierci na nagrobku kompozytora na cmentarzu Powązkowskim, spotykana w opracowaniach inna data śmierci – 27 stycznia 1904.

[13] [d]
we wrześniu 1939 podczas bombardowania Filharmonii Narodowej - mieszczącej archiwum Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego

[16] [e]
27 maja 1988 Teatr Wielki w Warszawie odbyła się prapremiera zrekonstruowanego baletu przez Rafała Augustyna.

[Fuks-3] [1]
Marian Fuks. Polskie opery. „Rzeczpospolita”, 2008-07-13. Warszawa: Presspublica sp. z o.o.. ISSN 0208-9130.

[BL-4] [2]
Sęp. Z Warszawy (Pan Münchejmer). „Biesiada Literacka”. III (Nr 60), s. 2, 1877-02-11 (23). Warszawa: Gracyan Unger.

[biogram-6] [3]
Adam Münchheimer – biogram. Cyfrowa Biblioteka Polskiej Piosenki. [dostęp 2011-06-22]. (pol.).

[MF-7] [4]
MarianM. Fuks MarianM., Księga sławnych muzyków pochodzenia żydowskiego, Poznań: Sorus, 2003, s. 249, ISBN 83-87133-93-0, ISBN 978-83-87133-93-1, ISBN 83-85888-95-0, ISBN 978-83-85888-95-6, ISBN 83-7063-364-1, ISBN 978-83-7063-364-6, OCLC 55005692.

[guzik-8] [5]
Fabryka guzików i wyrobów metalowych Minchejmera. warsawa1939.pl. [dostęp 2011-07-02]. (pol.).

[polguzik-9] [6]
Polskie guziki wojskowe Królestwa Kongresowego

[operone-10] [7]
Adam Münchheimer. operone.de. [dostęp 2011-06-28]. (niem.).

[WTM-11] [8]
Historia WTM. Warszawskie Towarzystwo Muzyczne im. Stanisława Moniuszki. [dostęp 2011-06-21]. (pol.).

[et-12] [9]
Katarzyna Wachowiak: Wrocław. Baletowe figle wyobraźni w Operze Wrocławskiej. [w:] "Figle wyobraźni" [on-line]. Polska Gazeta Wrocławska nr 275, 2007-11-24. [dostęp 2011-06-28]. (pol.).

[FS-14] [10]
Rafał Augustyn: Figle szatana. Stanisław Moniuszko, Adam Münchheimer. PWM.

[DF-15] [11]
Rafał Augustyn – Warsaw Autum 2004. www.warsaw-autumn.art.pl. [dostęp 2011-06-23]. (ang.).

[pra-17] [12]
Ewa Obniska (red.): Figle Szatana – Stanisław Moniuszko, Adam Münchheimer, Rafał Augustyn: 1 aktowa wersja baletu Virgiliusa Caloriego z 1870 r.; Libretto Janina Pudełek, oprac. partytury: Rafał Augustyn, insc. i choreogr. Witold Gruca, kier. muz. Bogdan Hoffmann, scen. Małgorzata Treutler. Prapremiera: Teatr Wielki w Warszawie, 27 i 28 maja 1988. Warszawa: Teatr Wielki, 1988.

[rok-18] [13]
przypuszczalny rok publikacji

[SM-19] [14]
Stanisław Moniuszko: Śpiew łabędzi: sześć piosnek ofiarowane Stefanowi Kowerskiemu. No 6, Czarny krsyżyk (!) prawidłowo: Czarny krzyżyk. nakładem Gustawa Sennewalda, przypuszczalnie 1865 ?, s. 5.

[WP-20] [15]
Włodzimierz Poźniak: Echo muzyczne, 1877–1882 ; Echo muzyczne, teatralne i. artystyczne, 1883–1907. T. 1. PWN, 1965, s. 53. OCLC 2455715.

[21] [16]
Cmentarz Stare Powązki: LUDWIKA NOCH, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-19].

[CP-22] [17]
StanisławS. Szenic StanisławS., Cmentarz Powązkowski: 1891–1918; zmarli i ich rodziny, Warszawa: PIW, 1983, s. 170–180, ISBN 83-06-00921-5, ISBN 978-83-06-00921-7, OCLC 11676051.

[23] [18]
Poświęcenie pomnika Minchejmera. „Nowości Illustrowane”. Nr 42, s. 13, 17 października 1908.

[KW1859-24] [19]
Kurier Warszawski 10 listopada 1859. „Kurier Warszawski”. 298 (1859), s. 2, 1859-11-10 (1859-10-29). Warszawa.

[a]

[b]

[1]

[2]

[c]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[d]

[10]

[11]

[e]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

Adam Münchheimer

Wikiwand in your browser!

Adam Münchheimer

Wikiwand in your browser!

Życiorys

Twórczość

Uwagi

Przypisy

Literatura

Linki zewnętrzne