Remove ads
Adam Marian Dziewoński (ur. 15 listopada 1936 we Lwowie, zm. 1 marca 2016[1]) – polski geolog, geofizyk i sejsmolog pracujący w Stanach Zjednoczonych, profesor Harvard University, członek zagraniczny Polskiej Akademii Nauk.
 | |
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data śmierci |
1 marca 2016 |
| Profesor | |
| Specjalność: geofizyka, sejsmologia | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1964 – geologia |
| Polska Akademia Nauk | |
| Status |
członek zagraniczny |
| Doktor honoris causa Akademia Górniczo-Hutnicza – 1999 | |
| Praca naukowa | |
| Instytut | |
| Stanowisko |
asystent |
| Okres zatrudn. |
1960–1965 |
| Uczelnia |
Harvard University |
| Stanowisko |
profesor |
| Okres zatrudn. |
od 1972 |
W 1954 ukończył III LO we Wrocławiu[2]. W 1960 skończył studia fizyczne o specjalności geofizyka na ówczesnym Wydziale Matematyki i Fizyki na Uniwersytecie Warszawskim.
Po studiach pracował w Instytucie Geofizyki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, a jednocześnie przygotowywał rozprawę doktorską pod kierunkiem jednego z twórców geofizyki w Akademii Górniczo-Hutniczej, profesora Henryka Orkisza. Pracę doktorską zatytułowaną Zagadnienie odbić wielokrotnych w problematyce sejsmogramów syntetycznych obronił w 1965 na Wydziale Geologiczno-Poszukiwawczym AGH w Krakowie. W tym samym roku wyjechał na stałe do Stanów Zjednoczonych.
Od 1972 profesor Uniwersytetu Harvarda w Cambridge.
Autor wielu prac i publikacji z dziedziny geofizyki.
Remove ads
Laureat wielu nagród i wyróżnień. W 1998 razem z Donem Andersonem otrzymał Nagrodę Crafoorda za badania struktury i procesów zachodzących we wnętrzu Ziemi.
Adam Dziewoński zajmował się analizowaniem trzęsień ziemi. Prowadził badania sejsmologiczne. Wspólnie z Donem Andersonem, rozwinęli ogólnie akceptowany model opisujący budowę wnętrza Ziemi. Rozwinął globalną tomografię sejsmiczną co pozwoliło na określenie niektórych prądów konwekcyjnych w płaszczu Ziemi powodujących ruchy kontynentów, wulkanizm i trzęsienia ziemi. Adam M. Dziewoński był pionierem obecnego podejścia do własności i sposobu rozchodzenia się fal sejsmicznych we wnętrzu Ziemi. Poprzez szczegółowe badanie wielkiego trzęsienia Ziemi, mającego miejsce na Alasce w 27 marca 1964 roku, Dziewoński wraz ze współpracownikami zdołał opracować obraz wnętrza Ziemi. Dzięki niemu wiadomo, że jądro Ziemi nie jest jednolite, ale składa się z jądra stałego wewnętrznego, zbudowanego głównie z żelaza i niklu, które jest otoczone płynnym jądrem zewnętrznym. Fale sejsmiczne przechodzące przez jądro Ziemi zmieniają swój kierunek – są anizotropowe. Według Dziewońskiego jest to spowodowane prądami konwekcyjnymi płynącymi w kierunkach określonych orientacją kryształów metalicznego żelaza rozmieszczonych w stałym jądrze wewnętrznym.
Ostatnio zespół współpracowników Adama Dziewońskiego zaobserwował, że jądro wewnętrzne obraca się o nieco szybciej (ok. 2-3 stopnie) niż powierzchnia (płaszcz) Ziemi. Prawdopodobnie odpowiada za to mechanizm, dzięki któremu Ziemia ma naturalne bieguny magnetyczne.
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads