Acetabularia

Acetabularia, parasolowiec (Acetabularia) – rodzaj jednokomórkowych i jednojądrzastych glonów morskich dorastających do ogromnych rozmiarów (jak na organizmy jednokomórkowe), należący do zielenic.

Acetabularia

Acetabularia meditarranea
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Gromada	zielenice
Klasa	watkowe
Rząd	syfonowce
Rodzaj	acetabularia
Nazwa systematyczna
Acetabularia Lamouroux, 1812

Acetabularia sp. przy brzegach Andamanów

Acetabularia sp. przy brzegach Sardynii

Charakterystyka

Charakterystyczny jest parasolowaty kształt z wąską nóżką (długości 0,5 do 10 cm) i stożkowatym wywiniętym na zewnątrz kapeluszem z radialnymi prążkami. U podstawy nóżki znajduje się duże jądro komórkowe. Sama podstawa zwana jest rizoidem. Roślina bardzo łatwo regeneruje się z rizoidu i posiada skomplikowany cykl życiowy.

W serii eksperymentów rozpoczętych po 1935 roku w Niemczech polegających na transplantowaniu części roślin pomiędzy A. mediterranea i A. crenulata Joachim Hämmerling udowodnił, że organizmy komórkowe zawierają informacje genetyczną w jądrze komórkowym. Praca ta została opublikowana jednak dopiero po okresie izolacji Niemiec w 1953 roku^[1].

Acetabularia (głównie A. acetabulum) jest modelowym organizmem w badaniach m.in. nad relacjami pomiędzy jądrem a cytoplazmą, organizacją cytoszkieletu oraz rytmami dobowymi. Według najnowszych badań, w co najmniej 16. organizmach z oddzielnych gałęzi ewolucyjnych kodonom są przypisane inne aminokwasy niż standardowo. Wiele gatunków glonu Acetabularia odczytuje kodony UAG i UAA, powszechnie oznaczające „stop”, jako glicynę.

Gatunki i występowanie

Opisano około 30 gatunków Acetabularia^[2]:

• Acetabularia acetabulum – żyjąca w wodach Europy (Adriatyk, Francja, w tym Korsyka, Grecja, europejska część Turcji, Włochy, w tym Wenecja Euganejska, Malta, Hiszpania, w tym Wyspy Kanaryjskie, dawna Jugosławia), Afryki (Algieria, Egipt, Libia, Maroko, Tunezja) oraz Azji (Turcja, Cypr, Izrael, Liban, Syria, Sri Lanka).
• Acetabularia antillana – aktualnie synonim Chalmasia antillana
• Acetabularia calyculus – żyjąca u wybrzeży zachodniej i południowej Australii.
• Acetabularia caraibica – aktualnie synonim Acetabularia crenulata
• Acetabularia caribaeum – aktualnie synonim Acetabularia crenulata
• Acetabularia clavata – aktualnie synonim Parvocaulis clavatus
• Acetabularia crenulata – opisana w wodach Morza Karaibskiego, ale żyjąca w licznych lokalizacjach.
• Acetabularia dentata – opisana w wodach Indonezji, ale żyjąca także w Japonii, Morzu Południowochińskim, Filipinach, Singapurze, Papui-Nowej Gwinei, Fidżi, Nowej Kaledonii, Wyspach Salomona.
• Acetabularia denudata – aktualnie synonim Acetabularia major
• Acetabularia exigua – aktualnie synonim Parvocaulis exiguus
• Acetabularia farlowii – żyjąca w wodach tropikalnego i subtropikalnego zachodniego Atlantyku, a także na Bermudach, na Florydzie, w Teksasie, w Meksyku i na Kubie.
• Acetabularia gigas – aktualnie synonim Acetabularia major
• Acetabularia haemmerlingii – żyjąca w Pacyfiku wokół Wysp Salomona.
• Acetabularia integra – aktualnie synonim Acetabularia acetabulum
• Acetabularia kilneri – żyjąca wokół Andamanów, w Indiach, w Queensland, w Nowej Kaledonii i wokół Wysp Salomona.
• Acetabularia major – żyjąca w Azji (Tajlandia, Chiny, Japonia, Tajwan, Indonezja, Filipiny, Wietnam), a także w Queensland i w Nowej Kaledonii.
• Acetabularia mediterranea – aktualnie synonim Acetabularia acetabulum
• Acetabularia minutissima – aktualnie synonim Parvocaulis parvulus
• †Acetabularia miocenica (incertae sedis)
• Acetabularia moebii – aktualnie synonim Parvocaulis parvulus
• Acetabularia myriospora – opisywana w Ameryce Południowej i Środkowej (Brazylia, Belize, Wenezuela, Karaiby, w tym Kuba).
• Acetabularia parvula – aktualnie synonim Parvocaulis parvulus
• Acetabularia peniculus – występująca w Australii, Tasmanii i Nowej Kaledonii.
• Acetabularia philippinensis – aktualnie synonim Acetabularia ryukyuensis
• Acetabularia polyphysoides – aktualnie synonim Parvocaulis polyphysoides
• Acetabularia pusilla – aktualnie synonim Parvocaulis pusillus
• Acetabularia roxasii – aktualnie synonim Acetabularia ryukyuensis
• Acetabularia ryukyuensis – żyjąca w Azji (Japonia, Morze Południowochińskie, Tajwan, Indonezja, Filipiny).
• Acetabularia schenckii – żyjąca w Północnej, Środkowej i Południowej Ameryce (Floryda, Teksas, Karaiby, w tym Kuba, Martynika, St. Eustatius, Bermudy, Barbados, Brazylia, Wenezuela, Panama, Kolumbia), a także w wodach tropikalnych i subtropikalnych zachodniego Atlantyku.
• Acetabularia suhrii – aktualnie synonim Acetabularia calyculus
• Acetabularia tsengiana – aktualnie synonim Parvocaulis exiguus
• Acetabularia velasquezii – aktualnie synonim Parvocaulis exiguus
• Acetabularia wettsteinii – aktualnie synonim Parvocaulis parvulus