Remove ads
6 Dywizja Powietrznodesantowa – dywizja powietrznodesantowa armii brytyjskiej z okresu II wojny światowej i tużpowojennego. Pomimo swojej nazwy, była w rzeczywistości drugą z dwóch dywizji powietrznodesantowych stworzonych przez armię brytyjską podczas wojny, po 1 Dywizji Powietrznodesantowej[1].
| Go To It | |
 Kpt. Brian Priday i inni żołnierze piechoty szybowcowej 2. batalionu Pułku Lekkiej Piechoty Oxfordshire and Buckinghamshire 6 Brygady Powietrznodesantowej ze składu 6 Dywizji Powietrznodesantowej, Normandia, czerwiec 1944 r. | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1943 |
| Rozformowanie |
1948 |
| Nazwa wyróżniająca |
Czerwone diabły |
| Dowódcy | |
| Pierwszy | |
| Ostatni |
Hugh Stockwell |
| Działania zbrojne | |
| II wojna światowa: | |
| Organizacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
| Skład |
3 Brygada Spadochronowa, |
6 Dywizja Powietrznodesantowa została utworzona w połowie 1943 r., a jej pierwszym dowódcą został gen. Richard Gale. Dywizja składała się z 3 i 5 Brygady Spadochronowej wraz z 6 Brygadą Powietrznodesantową i jednostkami wspierającymi. Pierwszą misją 6 Dywizji była operacja Tonga przeprowadzona 6 czerwca 1944 r. w ramach lądowania w Normandii, gdzie była odpowiedzialna za zabezpieczenie lewej flanki alianckich wojsk inwazyjnych podczas pierwszego etapu operacji Overlord. Dywizja pozostała w Normandii przez trzy miesiące, zanim została wycofana we wrześniu. W Anglii dywizja ćwiczyła codziennie, przygotowując się do wzięcia udziału w operacji Market Garden, ale ostatecznie nie wykorzystano jej w tej operacji. Dywizja została ponownie zmobilizowana i wysłana na front do Belgii w grudniu 1944 r., aby przeciwdziałać niespodziewanej ofensywie niemieckiej w Ardenach. Ich ostatnia misja powietrznodesantowa odbyła się 24 marca 1945 r. w ramach operacji Varsity nad Renem.
Po wojnie dywizja została zakwalifikowana jako Imperialna Rezerwa Strategiczna i przeniesiona na Bliski Wschód. Początkowo wysłana do Palestyny w celu szkolenia rekrutów w skokach spadochronowych, dywizja została zaangażowana do obowiązków policyjnych i zapewnienia bezpieczeństwa wewnętrznego. W Palestynie dywizja przeszła kilka zmian formacyjnych i została zredukowana do zaledwie dwóch brygad spadochronowych przed jej ostatecznym rozwiązaniem w 1948 r.
Remove ads
31 maja 1941 r. Komitet Szefów Sztabów i premier Wielkiej Brytanii Winston Churchill zatwierdzili wspólne memorandum armii i lotnictwa; zalecili w nim, aby brytyjskie siły powietrznodesantowe składały się z dwóch brygad spadochronowych, jednej z siedzibą w Anglii, a drugą rozlokowaną na Bliskim Wschodzie, a także utworzyć oddziały szybowcowe o sile 10 tys. żołnierzy[2]. Następnie, 23 kwietnia 1943 r. Ministerstwo Wojny zezwoliło na utworzenie drugiej brytyjskiej dywizji powietrznodesantowej[3].
Ta druga formacja nosiła numer 6 Dywizji Powietrznodesantowej i została powierzona gen. Richardowi Gale'owi, który wcześniej dowodził 1 Brygadą Spadochronową[4]. Pod jego dowództwem miała powstać 3 Brygada Spadochronowa wraz z dwoma batalionami (2. batalion Ox and Bucks i 1. batalion Strzelców Ulsterskich) przeniesionymi z 1 Dywizji Powietrznodesantowej, tworzącymi jądro nowej 6 Brygady Powietrznodesantowej[3]. Brygada powietrznodesantowa była ważną częścią dywizji powietrznodesantowej, a jej siła była niemal równa sile dwóch połączonych brygad spadochronowych[5], zaś bataliony piechoty szybowcowej były najciężej uzbrojonymi jednostkami piechoty w armii brytyjskiej[6]. W tym samym czasie kilku oficerów, weteranów bojowych z 1 Dywizji Powietrznodesantowej wysłano do nowej dywizji jako dowódców brygady i batalionów[7]. Pomiędzy majem a wrześniem utworzono pozostałe jednostki dywizji, w tym 5 Brygadę Spadochronową, 6 Powietrznodesantowy Pułk Rozpoznania Pancernego, 53 Powietrznodesantowy Pułk Lekkiej Piechoty Worcester Yeomanry, Artylerię Królewską oraz pathfindersów dywizji działających w ramach 21. niezależnej kompania spadochronowejFord 2011 ↓, s. 19–20. Kwatera główna dywizji mieściła się w Syrencot House w miejscowości Figheldean w hrabstwie Wiltshire[8].
Od czerwca do grudnia 1943 r. jednostka przygotowywała się do akcji, szkoląc się na każdym poziomie, od sekcji do całej dywizji w dzień i w nocy[9]. Oczekiwano, że żołnierze wojsk powietrznodesantowych będą walczyć z większą liczbą przeciwników niż zwykła piechota, a także z artylerią i czołgami. Szkolenie zostało zatem zaprojektowane w celu pobudzenia ducha samodyscypliny, samodzielności i agresywności, ze szczególnym naciskiem na sprawność fizyczną, celność i umiejętności terenowe[10]. Duża część szkolenia składała się z kursów szturmowych i marszów na orientację. Ćwiczenia wojskowe obejmowały zdobywanie i utrzymywanie przyczółków wokół stref zrzutu, mostów drogowych lub kolejowych oraz fortyfikacji przybrzeżnych[10]. Pod koniec ćwiczeń żołnierze najczęściej maszerowali z powrotem do koszar, zwykle w odległości około 32 km[9]. Spodziewano się zdolności pokonywania znacznych odległości z dużą prędkością; plutony musiały pokonać dystans 80 km w ciągu 24 godzin, a bataliony 51 km.[10]
Pod koniec wojny w Europie, w maju 1945 r. dywizja została wybrana do Indii i uformowania korpusu powietrznego wraz z 44 Indyjską Dywizją Powietrznodesantową[11]. Szpica dywizji, utworzona wokół 5 Brygady Spadochronowej, przybyła już do Indii, kiedy Japończycy poddali się po atakach atomowych na Hiroszimę i Nagasaki[12]. Po kapitulacji wszystkie plany uległy zmianie. Powojenna armia brytyjska potrzebowała tylko jednej dywizji powietrznodesantowej, a 6 Dywizja została wybrana, aby pozostać w czynnej służbie, dlatego wysłano ją na Bliski Wschód jako Imperialną Rezerwę Strategiczną[13].
Kiedy dywizja została wysłana na Bliski Wschód, 2 Brygadę Spadochronową przydzielono w celu wzmocnienia jej[14]. W maju 1946 r., po rozwiązaniu 1 Dywizji Powietrznodesantowej, 1 Brygada Spadochronowa dołączyła do dywizji, zastępując 6 Brygadę Powietrznodesantową[15]. Kolejny duży napływ siły ludzkiej nastąpił w 1947 r., kiedy 3 Brygada Spadochronowa została rozwiązana, a 2 Brygada Spadochronowa, pozostając częścią dywizji, została wycofana do Anglii, a następnie wysłana do Niemiec[16]. 18 lutego 1947 r. ogłoszono, że 6 Dywizja Powietrznodesantowa zostanie rozwiązana po opuszczeniu Palestyny[17]. Stopniowo jednostki dywizji opuszczały kraj i były rozwiązywane, ostatnie obejmowały część kwatery głównej, 1 Batalionu Spadochronowego i 1 Dywizjonu Powietrznodesantowego oraz Inżynierów Królewskich, które przeszły do historii 18 maja 1948 r.[17].
Remove ads
23 grudnia 1943 r. dywizji nakazano osiągnięcie gotowości bojowej do 1 lutego 1944 r.[18]. Szkolenie zintensyfikowało się i w kwietniu 1944 r. pod dowództwem I Korpusu Powietrznodesantowego dywizja wzięła udział w Ćwiczeniach Mush. Odbywające się w hrabstwach Gloucestershire, Oxfordshire i Wiltshire gigantyczne manewry były rozłożone na trzy dni i zaangażowały całą 1 i 6 Dywizje Powietrznodesantowe. Ćwiczenia te, o czym nie wiedzieli spadochroniarze, były próbą generalną zaangażowania dywizji w zbliżającą się inwazję na Normandię[19]. Celem dywizji było zabezpieczenie lewej flanki obszaru inwazyjnego poprzez zdobycie wysokiego położonego terenu w obszarze pomiędzy rzekami Orne i Dives. Zadanie obejmowały zdobycie dwóch mostów przecinających rzekę i kanał Orne; zniszczenie baterii dział w Merville-Franceville-Plage, która była w stanie ostrzelać żołnierzy lądujących na pobliskiej plaży Sword oraz zniszczenie mostów nad rzeką Dives, aby niemieckie posiłki pancerne nie zbliżyły się do lądowisk od północy[20][21].
Lądowanie w Normandii
Inwazja na Normandię rozpoczęła się tuż po północy 6 czerwca 1944 r. Pierwszymi jednostkami dywizji przeznaczonymi do lądowania byli pathfindersi i sześć plutonów z kompanii D 2. batalionu Pułku Lekkiej Piechoty Ox and Bucks, z 6 Brygady Powietrznodesantowej bryg. Hugh Kindersleya. Podczas gdy pathfindersi oznaczali strefy zrzutu dywizji, kompania D przeprowadziła atak szybowcowy na dwa mosty na rzece Orne i kanale Caen. W ciągu kilku minut od lądowania oba mosty zostały zdobyte, a kompania okopała się, aby ich bronić, aż do chwili dotarcia posiłków z plaż. Dowódca kompanii, mjr John Howard, zasygnalizował swój sukces, przesyłając słowa kodowe „Szynka i Dżem” (ang. „Ham and Jam”)[22].
Wkrótce potem samoloty przewożące 5 Brygadę Spadochronową bryg. Nigela Poetta przyleciały nad ich głowami, kierując się do swojej strefy zrzutu na północ od Ranville. Brygada miała wzmocnić obrońców na mostach; 7. batalion spadochronowy na zachodzie, a gdy 12. i 13. batalion spadochronowy okopali się na wschodzie, koncentrując się wokół Ranville, gdzie została utworzona kwatera główna brygady.
3 Brygada Spadochronowa bryg. Jamesa Hilla miała dwie strefy zrzutu, jedną na północy dla 9. batalionu spadochronowego, którego zadaniem było zniszczenie baterii dział w Merville i 1. kanadyjskiego batalionu spadochronowego z zadanie wysadzenia mostów nad rzeką Dives. 8. batalion spadochronowy miał wylądować na drugiej strefie zrzutu i zniszczyć mosty nad rzeką Dives na południu.
Wyjście z Normandii
Po zdobyciu Bréville-les-Monts 13 czerwca dywizja nie była już kontratakowana przez Niemców, nie licząc niemal ciągłego ostrzału artyleryjskiego pomiędzy 18 a 20 czerwca[23]. Dalsze posiłki przybyły na wschód od rzeki Orne w dniu 20 lipca; 49 Dywizja Piechoty West Riding przesunęła się na linię pomiędzy 6 Dywizją Powietrznodesantowej a 51 Dywizją Piechoty Górskiej[24]. Następnie, 7 sierpnia, 6 Dywizja Powietrznodesantowa otrzymała polecenie przygotowania się do przejścia do ofensywy, której celem było ujście Sekwany[25]. Trzy dywizje na wschód od rzeki Orne znalazły się pod dowództwem brytyjskiego I Korpusu, wchodzącego w skład 1 Armii Kanadyjskiej, a wydając rozkazy gen. John Crocker, zdający sobie sprawę z tego, że 6 Dywizja Powietrznodesantowa prawie nie miała artylerii, pojazdów ani sprzętu inżynieryjnego, nie spodziewał się, że spadochroniarze posuną się bardzo szybko. Aby dotrzeć do Sekwany, dywizja musiałaby przekroczyć trzy szerokie rzeki i miała tylko dwie główne linie natarcia; jedna droga biegła wzdłuż wybrzeża kanału La Manche, a druga dalej w głąb lądu od Troarn do Pont-Audemer[26]. Dywizja wróciła do Anglii na początku września, ponosząc ponad 4,5 tys. ofiar od dnia inwazji.
Ardeny
W Anglii dywizja przeszła czas otrzymywania uzupełnień i szkolenia, koncentrując się na walkach miejskich w zbombardowanych obszarach Southampton i Birmingham. Kulminacją programu treningowego były Ćwiczenia Eve, atak na Tamizę, która miała symulować rzekę Ren w Niemczech[27]. W grudniu dywizja, dowodzona teraz przez gen. Erica Bolsa, przygotowywała się do świątecznego urlopu, kiedy rozeszły się wieści o rozpoczęciu niemieckiej ofensywy w Ardenach. Z udziałem 29 dywizji niemieckich i 33 alianckich bitwa ardeńska stała się największą pojedynczą bitwą na froncie zachodnim II wojny światowej[28]. W ramach 1 Alianckiej Armii Powietrznodesantowej 6 Dywizja Powietrznodesantowa była dostępna jako element rezerwy strategicznej. Jednostka została wysłana na kontynent drogą morską przez Calais i Ostendę. Wraz z pozostałymi dwiema formacjami rezerwowymi, amerykańską 82 i 101 Dywizją Powietrznodesantową, już w Reims w północnej Francji, wysłano ich do Belgii[29]. W Boże Narodzenie 6 Dywizja Powietrznodesantowa wyruszyła, aby zająć pozycje przed szpicą niemieckiej ofensywy; w drugi dzień świąt spadochroniarze osiągnęli przydzielone im miejsca na linii obronnej pomiędzy Dinant i Namur, z 3 Brygadą Spadochronową po lewej, 5 Brygadą Spadochronową po prawej i 6 Brygadą Powietrznodesantową w rezerwie[27][30] W ciągu następnych dni niemiecki atak został zatrzymany, a przeciwnik zmuszony do odwrotu, aż pod koniec stycznia 1945 r. brygada wkroczyła do Holandii[30]. Tutaj dywizja przejęła odpowiedzialność za obszar wzdłuż rzeki Mozy pomiędzy Venlo i Roermond. Dywizja poprowadziła patrole po obu stronach rzeki przeciwko swoim przeciwnikom z niemieckiej 7 Dywizji Strzelców Spadochronowych. Pod koniec lutego 6 Dywizja Powietrznodesantowa powróciła do Anglii, aby przygotować się do kolejnej akcji bojowej: przeprawy przez Ren[31].
Forsowanie Renu
Podczas gdy wszystkie inne lądowania alianckie były niespodzianką dla Niemców, wróg spodziewał się przeprawy przez Ren, a ich umocnienia zostały wzmocnione w oczekiwaniu. Operację powietrznodesantową poprzedziła dwudniowa misja bombowe alianckich sił powietrznych. Następnie 23 marca 1945 r. 3,5 tys. dział artyleryjskich wycelowało na pozycje niemieckie. O zmierzchu rozpoczęło się forsowanie Renu w ramach operacji wojsk lądowych 21 Grupy Armii o kryptonimie Plunder[32]. Ze swojej strony w powietrznodesantowej operacji Varsity 6 Dywizja Powietrznodesantowa została przydzielona do XVIII Korpusu Powietrznodesantowego gen. Matthew Ridgwaya, skaczącego wraz z 17 Dywizją Powietrznodesantową gen. Williama Mileya[33].
Daleki Wschód
5. Brygada Spadochronowa została wysłana na Daleki Wschód pod zwycięstwie nad Japonią w celu ochrony interesów i zabezpieczenia własności Holenderskich Indii Wschodnich, a także utrzymywania bezpieczeństwa wewnętrznego na Jawie i w Singapurze, podczas rozbrojenia żołnierzy Cesarskiej Armii Japońskiej do 1946 r. Do tego czasu zostali odesłani do Palestyny, aby wziąć udział w operacjach pokojowych z resztą 6 Dywizji Powietrznodesantowej.
Palestyna
Pod koniec 1945 r. 6 Dywizja Powietrznodesantowa rozlokowała się w Palestynie, gdy żydowska rebelia przeciwko rządom brytyjskim tam się nasiliła. Do obowiązków spadochroniarzy należało egzekwowanie godziny policyjnej i przeszukiwanie miast, miasteczek oraz osad wiejskich w poszukiwaniu broni i partyzantów. Pod koniec 1947 r., kiedy rozpoczęło się wycofywanie Brytyjczyków z Palestyny, trwała tam już wojna domowa pomiędzy społecznością żydowską i arabską. Pododdziały dywizji stopniowo opuszczały kraj, a ostatni żołnierze brytyjscy opuścili Hajfę 18 maja, zaledwie kilka dni po ogłoszeniu niepodległości przez Izrael. Pomiędzy październikiem 1945 r. a kwietniem 1948 r. straty dywizji w wyniku działań wroga wyniosły 58 zabitych i 236 rannych. Kolejnych 99 żołnierzy zmarło z przyczyn innych niż działania wroga[34], Podczas przeszukiwania dzielnic żydowskich i arabskich żołnierze dywizji odkryli 99 moździerzy, 34 karabiny maszynowe, 174 pistolety maszynowe, 375 karabinów, 391 pistoletów, 97 min lądowych, 2582 granaty ręczne i 302 530 sztuk amunicji[35].
Remove ads
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads