5 Pułk Strzelców Granicznych

5 Pułk Strzelców Granicznych – jednostka organizacyjna Strzelców Granicznych w II Rzeczypospolitej.

5 Pułk Strzelców Granicznych

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1920
Rozformowanie	1921
Tradycje
Rodowód	5 pułk WSG
Organizacja
Dyslokacja	Leszno?
Formacja	Strzelcy Graniczni
Podległość	Dowództwo Strzelców Granicznych

Formowanie i zmiany organizacyjne

Formowanie 5 pułku Strzelców Granicznych rozpoczęto w pierwszych dniach marca 1920 w Lesznie. Dowódcą grupy organizacyjnej był rotmistrz Tyczyński. W skład grupy wchodzili oficerowie Poznańskiego pułku garnizonowego: ppor. Leon Dopierała, ppor. Franciszek Rogoziński, ppor. Wrzyszczyński. Z zapasowego szwadronu taborów zostali przydzieleni: ppor. Erzepke, a z dowództwa Straży Granicznej: mjr Żółkiewski, rtm. Goebel, mjr Goetzendorf-Grabowski, por. Leon Prawdzic-Wajman, ppor. Badt, por. Wiczyński, por. Jerzy Scheibler, ppor. Ulatowski i inni oficerowie^[1]. Kadrę podoficerską stanowili przede wszystkim byli podoficerowie armii niemieckiej, w małej części armii gen. Hallera i rosyjskiej. Szeregowcy rekrutowali się w większości z rezerwistów armii niemieckiej, częściowo z ochotników nie służących w ogóle w wojsku^[2].

19 czerwca 1920 dowództwo pułku zwróciło się z prośbą o przeniesienie sztabu pułku z Wronek do Międzychodu^[3]. W lipcu pułk stacjonował w Międzychodzie^[4].

Służba graniczna

27 marca 1920 granicę zachodnią OGen. „Poznań” od okolic Zbąszynia do granicy OGen. „Kielce” ochraniał jeszcze 155 pułk piechoty, przy czym na odcinku od okolic Krotoszyna do OGen. Kielce za ochronę granicy odpowiadał dowódca 7 Brygady Piechoty rez. Dowództwo pułku stacjonowało wtedy w Lesznie^[5].

20 maja 1920 dowódca 3 szwadronu otrzymał rozkaz objąć odcinek od Jabłonowa do małej Wysocki (Klein Wisseck)^[6].

Żołnierze pułku

Dowódcy pułku

• ppłk Apoloniusz Wysocki (od 25 II 1920^[7])
• ppłk Jeziorański (był 30 VI 1920 - 9 X 1920)^[8]
• ppłk Michał Pomian-Cieński (– 1921)

Obsada personalna pułku w kwietniu 1920^[2][9]:

• dowódca pułku – płk Apoloniusz Wysocki
• zastępca dowódcy pułku – ppłk Jeziorański
• adiutant – por. Prawdzic-Wajman (ppor. Tadeusz Wróblewski^[9])
• oficer płatnik – ppor. Ulatowski
• dowódca I dywizjonu – mjr Goetzendorf-Grabowski
• dowódca II dywizjonu – mjr Żółkiewski
• dowódca III dywizjonu – mjr Rudolf Wirski

Wykaz dowódców szwadronów w lipcu 1920^[a][4]:

• dowódca szwadronu szkolnego – rtm. Władysław Kozubski (od 18 maja)
• dowódca 1 szwadronu – por. Stanisław Romiszewski (od 10 maja)
• dowódca 2 szwadronu – por. Franciszek Rogoziński (od 18 lutego)
• dowódca 3 szwadronu – ppor. Marian Wrzyszczyński (od 21 lutego)
• dowódca 4 szwadronu – por. Marian Mucke (od 19 czerwca)
• dowódca 5 szwadronu – ppor. Jan Benth (od 15 maja)
• dowódca 6 szwadronu – ppor. Leon Dopierała (od 16 marca)
• dowódca 7 szwadronu – ppor. Władysław Potrykowski (od 18 maja)
• dowódca 8 szwadronu – por. Roman Gochel (od 24 czerwca)

Uwagi

1. W nawiasach podano datę przyjęcia dowództwa nad ostatnim szwadronem.

Przypisy

1. Polak 1999 ↓, s. 271–272.
2. Polak 1999 ↓, s. 272.
3. Dyslokacja StG ↓, s. 45.
4. Spisy oficerów WSG ↓, s. 190.
5. Dyslokacja StG ↓, s. 3.
6. Organizacja 5 pStG ↓, s. 2.
7. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, nr 8 z 6 marca 1920, s. 154.
8. „Dziennik Personalny” (R.1, Nr 45), MSWojsk, 24 listopada 1920, s. 1265.
9. Wykazy imienne 3 pstg ↓, s. 185.

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
• Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne. Dokumenty organizacyjne. Wybór źródeł. T. 1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83874246.
• Wykazy imienne 3 pułku Strzelców Granicznych → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Imienne spisy oficerów inspektoratu, pułków, samodzielnych dywizjonów i szkoły podoficerskiej Wojskowej Straży Granicznej. 1919–1920 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.6/112.)
• Korespondencja dotycząca straw organizacyjnych 6 pułku Strzelców Granicznych lipiec–sierpień 1920 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Dyslokacja oddziałów Strzelców Granicznych 1920–1921 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.15/86.)