5 Kresowa Dywizja Zmechanizowana

5 Kresowa Dywizja Zmechanizowana im. Króla Bolesława Chrobrego – związek taktyczny Sił Zbrojnych RP okresu transformacji ustrojowej.

5 Dywizja Zmechanizowana

Odznaka dywizji
Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1990
Rozformowanie	1998
Nazwa wyróżniająca	Kresowa
Patron	Król Bolesław I Chrobry
Tradycje
Rodowód	5 Kresowa Dywizja Piechoty 19 Dywizja Zmechanizowana 19 Dywizja Pancerna (LWP) 5 Saska Dywizja Pancerna
Kontynuacja	5 Brygada Zmechanizowana
Dowódcy
Pierwszy	płk dypl. Zbigniew Jabłoński
Ostatni	po płk dypl. Lech Kamiński
Organizacja
Numer	JW 1606[1]
Dyslokacja	Gubin (sztab)
Rodzaj wojsk	Wojska zmechanizowane
Podległość	Śląski Okręg Wojskowy

Emblemat z żubrem noszony na rękawie munduru wyjściowego żołnierzy zawodowych 5 KDZ

Tablica^[2] upamiętniająca przyjęcie tradycji 5 Kresowej Dywizji Piechoty przez 5 Kresową Dywizję Zmechanizowaną

Tablica znajdująca się na cmentarzu komunalnym w Gubinie, upamiętniająca zmarłych żołnierzy 5 Dywizji.

Historia

W 1990, w wyniku zmian restrukturyzacyjnych w Wojsku Polskim, 5 Saską Dywizję Pancerną przeformowano na zmechanizowany związek taktyczny.

Rozwiązano 23 pułk czołgów średnich ze Słubic, a pozostałe pułki ogólnowojskowe przekształcono w pułki zmechanizowane (zunifikowane). Dywizja przyjęła nazwę 5 Dywizja Zmechanizowana.

Z 4 Dywizji Zmechanizowanej przejęto 22 pułk artylerii^[3], 24 dywizjon rakiet taktycznych, 97 dywizjon artylerii przeciwpancernej i 5 batalion saperów. W zamian za to przekazano jednostki garnizonu kostrzyńskiego.

11 października 1996 roku w ramach kontroli stopnia realizacji przedsięwzięć organizacyjnych związanych z powstaniem i funkcjonowaniem MSS (Miejsce Składowania Sprzętu) gościł w Gubinie dowódca ŚOW gen. dyw. Janusz Ornatowski, któremu towarzyszył pełniący obowiązki dowódcy 5 KDZ płk Lech Kamiński^[4].

24 września 1998 roku przebywał z wizytą w mieście ostatni prezydent RP na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski. Gościa podjął ostatni dowódca 5 KDZ płk Lech Kamiński. Odbyło się spotkanie z kadrą sztabu dywizji podczas którego prezydent interesował się losami żołnierzy po rozwiązaniu dywizji^[5].

30 grudnia 1998 roku płk Lech Kamiński złożył meldunek zastępcy dowódcy Śląskiego Okręgu Wojskowego gen. Aleksandrowi Topczakowi o rozwiązaniu 5 Kresowej Dywizji Zmechanizowanej im. Króla Bolesława Chrobrego^[6].

W 1998 w wyniku zmniejszania liczebności wojsk III RP dywizję rozformowano, a na bazie oddziałów stacjonujących w Gubinie sformowano 5 Kresową Brygadę Zmechanizowaną. Brygada funkcjonowała do 2001 r.

Tradycje

15 września 1993 dywizja przyjęła dziedzictwo tradycji Dywizji Wojska Polskiego oznaczonych cyfrą "5", nadano jej nazwę wyróżniającą "Kresowa" i imię Króla Bolesława Chrobrego. Z tej okazji przed budynkiem sztabu odsłonięto tablicę pamiątkową poświęconą pamięci żołnierzy wszystkich piątych dywizji piechoty WP^[7]. Gościem honorowym na uroczystości była żona gen. Andersa - Irena Anders, zaś replikę sztandaru 5 Kresowej Dywizji Piechoty przekazał dowódcy 5 DZ ppłk Walter Szczepański, prezes Związku Żołnierzy 5 Kresowej Dywizji Piechoty^[8]. Symbolem dywizji został szarżujący żubr. Nowe tradycje przyjęły również podporządkowane 5 KDZ oddziały: 5 pułk artylerii przeciwlotniczej w Gubinie, 13 pułk zmechanizowany w Kożuchowie i 5 pułk artylerii w Sulechowie^[7].

Były to:

• Dywizja Polska 1808 - 1813
• 5 Dywizja Piechoty 1831
• 5 Lwowska Dywizja Piechoty 1918 - 1939
• 5 Lwowska Dywizja Piechoty AK 1944
• 5 Wileńska Dywizja Piechoty 1941 - 1943
• 6 Lwowska Dywizja Piechoty 1941 - 1943
• 5 Kresowa Dywizja Piechoty 1943 - 1946

Odznaka dywizyjna

Odznakę wykonano w kształcie krzyża kawalerskiego ze srebrnymi krawędziami i z kulkami na końcach ramion. Na ramionach pokrytych granatową emalią napis 5 KDZ. Między ramionami krzyża oksydowane orły Księstwa Krośnieńskiego mające na piersi półksiężyc i krzyż. W centrum odznaki tarcza herbowa o czarnym obramowaniu, wypełniona żółtą emalią, na którą nałożono sylwetkę żubra w kolorze brązowym.

Odznaka o wymiarach 42x42 mm, zaprojektował Zbigniew Góralewicz, Zbigniew Matuszczyk i Jeremiasz Sliwiec. Wykonana w pracowni grawerskiej Andrzeja Panasiuka w Warszawie. Pierwsze odznaki wręczono 15 września 1993.

Struktura organizacyjna

• dowództwo i sztab - Komorów 2
• 73 pułk zmechanizowany Ułanów Karpackich - Gubin
• 89 pułk zmechanizowany / 102 pułk zmechanizowany - Komorów 1, potem Opole i dalej w składzie 10 DZ
• 13 pułk zmechanizowany - Kożuchów
• 5 pułk artylerii - Sulechów
• 5 Kresowy pułk artylerii przeciwlotniczej - Komorów 3
• 6 Kresowy batalion rozpoznawczy - Komorów 1
• 5 Kresowy batalion saperów - Krosno Odrzańskie
• 5 batalion dowodzenia - Komorów 2
• 5 batalion zaopatrzenia - Komorów 3
• 5 batalion remontowy - Komorów 2
• 5 batalion medyczny - Komorów 1
• 60 kompania przeciwchemiczna w Gubinie^[a]
• orkiestra dywizyjna - Komorów 2

Żołnierze dywizji

Dowódcy dywizji^[10] :

• płk dypl. Zbigniew Jabłoński (1990 – 1992)
• płk dypl. Antoni Tkacz (1992 – 1993)
• gen. bryg. Zbigniew Jabłoński (1993 – 1996)
• płk dypl. Mieczysław Stachowiak (1996 – 1997)
• p.o. płk dypl. Lech Kamiński (1997 – 1998)

Przekształcenia

19 Dywizja Zmechanizowana → 19 Dywizja Pancerna → 5 Saska Dywizja Pancerna → 5 Kresowa Dywizja Zmechanizowana → 5 Kresowa Brygada Zmechanizowana

Zobacz też

• 5 Saska Dywizja Pancerna
• Garnizon Gubin
• Garnizon Słubice

Uwagi

1. 60 kompania przeciwchemiczna w Gubinie, funkcjonująca w oparciu o etat wojenno-pokojowy Nr 30/331/0 wraz z wykazem dodatkowym Nr 2 (numer poczty polowej P-7068), została rozformowana i skreślona z zaopatrzenia gospodarczego 59 bł w terminie do 31 marca 1995 na podstawie zarządzenia szefa Sztabu Generalnego WP Nr 055/Org. z 1 sierpnia 1994 i zarządzenia zastępcy dowódcy Śląskiego Okręgu Wojskowej – szefa sztabu Nr Pf 85/Org. z 5 września 1994 w sprawie reoganizacji batalionów rozpoznawczych 4, 5 oraz 11 DKPanc.^[9]