Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
50 groszy 1938 – moneta pięćdziesięciogroszowa, wprowadzona do obiegu dekretem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 26 sierpnia 1939 r. (Dz.U. z 1939 r. nr 78, poz. 520)[1] oraz ponownie rozporządzeniem Generalnego Gubernatora z 23 kwietnia 1940 r[2]. Krążyła w obiegu w Generalnym Gubernatorstwie[3][4]. Została wycofana 1 sierpnia 1942 r. rozporządzeniem Generalnego Gubernatora z 20 czerwca 1942 r. z powodu licznych fałszerstw[3][5]. Ostatecznie pięćdziesięciogroszówki można było wymienić do dnia 30 września 1942 r[6].
| |||
Dane podstawowe | |||
Emitent | |||
---|---|---|---|
Nominał |
50 groszy | ||
Rocznik |
1938 | ||
Emisja | |||
Mennica | |||
Nakład |
32 260 000 szt. | ||
Data emisji | |||
Data wycofania |
1 sierpnia 1942 | ||
Projektant |
Józef Aumiller (awers), | ||
Opis fizyczny | |||
Masa |
5 g | ||
Średnica |
23 mm | ||
Materiał |
żelazo / żelazo niklowane | ||
Rant |
gładki | ||
Stempel | |||
Uwagi |
W centralnym punkcie umieszczono godło – orła w koronie, poniżej rok „1938", pod łapą orła znak mennicy w Warszawie, dookoła napis „RZECZPOSPOLITA POLSKA”[7].
Na tej stronie monety znajdują się cyfry „50", pod spodem napis „GROSZY”, całość otoczona ozdobnym wieńcem[8].
Rewers jest identyczny z rewersem monety 50 groszy 1923[9].
Monetę wybito w mennicy w Warszawie, na krążkach stalowych bądź stalowych niklowanych, o średnicy 23 mm, masie 5 gramów, z rantem gładkim. Całkowity nakład monety wyniósł 32 260 000 sztuk[3], z czego 95% to monety niklowane[5].
Godło na monecie jest zgodne ze wzorem Godła Rzeczypospolitej Polskiej wprowadzonym 13 grudnia 1927 r. (Dz.U. z 1927 r. nr 115, poz. 980)[3].
Pomimo podpisania przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej odpowiedniego aktu dopiero na 5 dni przed wybuchem II wojny światowej, stwierdzono udokumentowane przypadki obecności tej monety w wojskowych garnizonach Wielkopolski już w pierwszym kwartale 1939 roku (Wągrowiec)[3]. Najprawdopodobniej wypłacano nimi żołd, w związku z brakami groszowych monet niklowych, naruszając w ten sposób zapasy rozlokowane w tajemnicy, w ramach przygotowań do przewidywanej wojny[3].
W części katalogów zamieszczona jest informacja o odmianach bez znaku mennicy bitych zarówno w stali jak i w stali niklowanej[10]. Jednak w Przeglądzie Numizmatycznym 1/1998, w artykule Roberta Kotera, zostało wykazane na podstawie badań mikroskopowych, że znak mennicy występuje na wszystkich monetach tego rocznika, ale czasami jest wybity bardzo słabo, wręcz niezauważalnie gołym okiem[3][8].
Istnieją trzy wersje stempla rewersu – cecha dystynktywna to połączenie bądź nie, na górze lub na dole, liter G i R[11].
Katalogi podają informację o istnieniu próbnej wersji monety w stali (100 sztuk), stali niklowanej i aluminium, jak również w stali i stali niklowanej na krążku o średnicy zwiększonej do 24,5 mm[8].
Wg katalogów powstały dwa konkurencyjne projekty pięćdziesięciogroszówki z 1938 r.[8]:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.