19 Pułk Piechoty Obrony Krajowej

19 Pułk Piechoty Obrony Krajowej Lwów – pułk piechoty cesarsko-królewskiej Obrony Krajowej.

Ten artykuł dotyczy 19 Pułku Piechoty Austro-Węgier. Zobacz też: 19 Pułk Piechoty – inne pułki piechoty z numerem 19.

19 Pułk Piechoty Obrony Krajowej Lwów

19 Landwehr Infanterie-Regimenter Lemberg

Historia
Państwo	Austro-Węgry
Sformowanie	1889
Rozformowanie	1918
Tradycje
Kontynuacja	19 Pułk Strzelców
Działania zbrojne
I wojna światowa
Organizacja
Dyslokacja	garnizon Lwów
Rodzaj sił zbrojnych	c. i k. Obrona Krajowa
Rodzaj wojsk	piechota

Historia

19 Pułk Piechoty Obrony Krajowej Lwów został sformowany 1 maja 1889 roku we Lwowie z połączenia czterech samodzielnych batalionów Obrony Krajowej, utworzonych w 1869 roku, a mianowicie:

• Batalionu Obrony Krajowej Lwów Nr 63,
• Batalionu Obrony Krajowej Żółkiew Nr 64,
• Batalionu Obrony Krajowej Złoczów Nr 67,
• Batalionu Obrony Krajowej Tarnopol Nr 71.

1 października 1898 roku ze składu pułku zostały wyłączone dwa bataliony, które stały się bazą nowego 35 Pułku Piechoty OK w Złoczowie. Był to III/19 pp (były Batalion OK Złoczów Nr 67) i IV/19 pp (były Batalion OK Tarnopol Nr 71). W miejsce wymienionych, został utworzony nowy III batalion. Od tego roku w składzie pułku były trzy bataliony i kadra batalionu zapasowego.

Kolory pułkowe: trawiasty (grasgrün), guziki srebrne z oznaczeniem „19”. W lipcu 1914 roku skład narodowościowy pułku: 59% – Ukraińcy, 31% – Polacy^[1].

W latach 1903–1914 komenda pułku oraz wszystkie bataliony stacjonowały we Lwowie. Okręg uzupełnień – Lwów i Brzeżany.

W 1914 roku pułk wchodził w skład 85 Brygady OK należącej do 30 Dywizji Piechoty, a ta z kolei do XI Korpusu^[2].

W czasie I wojny światowej pułk walczył z Rosjanami w 1914 i 1915 roku w Galicji między innymi w okolicach Limanowej, Bochni i Gorlic. Największe straty jednostka poniosła w bitwie pod Gorlicami. Żołnierze pułku są pochowani m.in. na cmentarzach: Cmentarz wojenny nr 224 – Brzostek, Cmentarz wojenny nr 31 – Szerzyny, Cmentarz wojenny nr 34 – Ołpiny.

11 kwietnia 1917 roku pułk został przemianowany na 19 Pułk Strzelców (niem. 19 Schützen-Regimenter Lemberg).

Żołnierze pułku

Komendanci pułku

• płk Emil Rycerz Versbach von Hadamar (1899)
• płk Josef Hielle (1903-1904)
• płk Franz Daute (1905-1909)
• płk Artur Kaltneker (1910-1912)
• płk Karl Jent (1913-1914)

Oficerowie

• kpt. Mykoła Marynowycz (1889-1908)
• por. Geza Szczyrkowski
• por. Władysław Śniadowski
• por. rez. Ferdynand Andrusiewicz
• por. rez. Stanisław Peszkowski
• por. rez. Alfred Riesser
• por. rez. Jan Schramm
• ppor. rez. Stefan Manasterski^{[uwaga 1]}
• ppor. rez. Tadeusz Mitraszewski
• ppor. rez. Adam Próchnik
• ppor. rez. Stanisław Toruń
• ppor. nieakt. Mieczysław Stefko
• chor. rez. Tadeusz Kirchner
• chor. rez. Egon Krulisz
• asyst. lek. Izaak Chotiner vel Chartiner

Obsada personalna w 1914 roku

• komendant pułku – płk Karl Jent
• adiutant – por. Karl Huder
• komendant I batalionu – mjr Franz Springisfeld
• komendant II batalionu – mjr Franciszek Paulik
• komendant III batalionu – mjr Alexander Süß
• komendant kadry batalionu zapasowego – mjr Kajetan Amirowicz
• komendant okręgu uzupełnień – ppłk Ludwik Trexler
• komendant okręgu pospolitego ruszenia Lwów nr 19 – mjr Johann Opletal
• kpt. Ryszard Hausner
• kpt. Kazimierz Horoszkiewicz
• kpt. Mieczysław Linde
• komendant oddziału karabinów maszynowych I batalionu – por. Anton Treybal
• komendant oddziału karabinów maszynowych II batalionu – por. Wenzel Balzer
• komendant oddziału karabinów maszynowych III batalionu – por. Anton Grießl

Uwagi

1. Stefan Manasterski ur. 29 września 1893 w Dublanach, w ówczesnym powiecie samborskim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Piotra Pawła (ur. 1846), adiunkta Krajowej Wyższej Szkoły Rolniczej, i Kornelii z domu Freund (1859–1915)^[3][4], kapitan saperów rezerwy Wojska Polskiego, inżynier architekt. Był bratem bliźniakiem Tadeusza, ps. „Kordian” (1893–1915), porucznika Legionów Polskich, działacza niepodległościowego, kawalera Orderu Virtuti Militari. W czerwcu 1911 zakończył naukę w klasie VIIb i zdał maturę w c. k. I Wyższej Szkole Realnej we Lwowie. Został odznaczony Krzyżem Zasługi Wojskowej 3 klasy z dekoracją wojenną i mieczami oraz Srebrnym Medalem Waleczności 2 klasy^[5]. 30 stycznia 1921 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu kapitana, w budownictwie wojskowym, w grupie oficerów byłej armii austro-węgierskiej^[6]. W 1922 został zdemobilizowany^[7]. Poległ 18 czerwca 1940 jako oficer Ośrodka Wyszkolenia Oficerów Saperów w Thouars we Francji.

Przypisy

1. Landwehr-Infanterie-Regimenter as at July 1914.. [dostęp 2010-03-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-10)].
2. Landwehr Infanterieregimenter as at August 1914. austro-hungarian-army.co.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-03)]..
3. Maciej Zaczek: Piotr Paweł Manasterski. MyHeritage. [dostęp 2024-04-21].
4. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-04-19].
5. Ranglisten 1918 ↓, s. 114, 289, jako Monasterski.
6. Dz. Pers. MSWojsk. Nr 6 z 12 lutego 1921, s. 259.
7. Druga lista oficerów rezerwowych WP.

Bibliografia

• Ranglisten der K. K. Landwehr und der K. K. Gendarmerie 1916. Wiedeń: 1916.
• Ranglisten der K. K. Landwehr und der K. K. Gendarmerie 1918. Wien: K. K. Hof und Staatsdruckerei, 1918. (niem.).
• www.mlorenz.at: Österreich-Ungarns bewaffnete Macht 1900–1914. [dostęp 2010-03-14]. (niem.).
• Glenn Jewison & Jörg C. Steiner: Austro-Hungarian Land Forces 1848–1918. [dostęp 2010-03-14]. (niem.).
• Waldemar Fronczak i in.: Polegli na ziemiach polskich z K.K. Landwehr-Infanterieregiment Nr 19. [dostęp 2015-05-02]. (pol.).