12 Kołobrzeski Pułk Piechoty

12 Kołobrzeski Pułk Piechoty (12 pp) – oddział piechoty ludowego Wojska Polskiego.

Ten artykuł dotyczy 12 pp ludowego Wojska Polskiego. Zobacz też: 12 Pułk Piechoty – inne pułki piechoty z numerem 12.

12 Pułk Piechoty

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1944
Nazwa wyróżniająca	Kołobrzeski[1]
Tradycje
Święto	18 marca[2]
Nadanie sztandaru	5 lipca 1947 i 11 maja 1958
Kontynuacja	12 Pułk Zmechanizowany 4 Brygada Zmechanizowana
Dowódcy
Pierwszy	płk Dymitr Warionczyk
Organizacja
Numer	JW 2635[3][4]
Dyslokacja	Oborniki; Pleszew[5]; Gorzów Wielkopolski
Rodzaj wojsk	Piechota
Podległość	4 Pomorska Dywizja Piechoty[5] 5 Saska Dywizja Piechoty
Odznaczenia

Formowanie i zmiany organizacyjne

Pułk sformowany został we wsi Baranówka w rejonie Sum^[6] na podstawie z rozkazu nr 01 dowódcy 1 Armii Polskiej w ZSRR z 1 kwietnia 1944, w oparciu o sowiecki etat pułku strzeleckiego nr 04/501.

Wchodził w skład 4 Pomorskiej Dywizji Piechoty im. Jana Kilińskiego z 1 Armii WP. 21 czerwca 1945 rozkazem ND WP nr 130 pułk odznaczony został Krzyżem Orderu Virtuti Militari V klasy.

Uchwałą Rządu Tymczasowego 26 maja 1945 skład osobowy i sprzęt pułku posłużył jako zalążek do sformowania oddziałów Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Na bazie 12 pp w czerwcu 1945 sformowano 2 zmotoryzowany pułk KBW w Krakowie (przeniesiony do Warszawy, a jesienią 1945 do Góry Kalwarii) oraz 6 samodzielny batalion ochrony w Górze Kalwarii.

Żołnierze pułku

Z tym tematem związana jest kategoria: żołnierze 12 Kołobrzeskiego Pułku Piechoty.

Dowódcy pułku

Pomnik ku czci żołnierzy pułku w Gorzowie Wielkopolskim

• ppłk/płk Dymitr Wariończyk 28 maja 1944–1945
• płk Edmund Kolendowski 1945-1945
• ppłk Napoleon Naruszewicz 1946-1948
• mjr Izaak Wilbrant 1948-1949
• ppłk/płk Stefan Orliński 1949-1952
• mjr Henryk Gruszewski 1952-1953
• mjr/ppłk Stanisław Żmijewski 1953-1955
• mjr Władysław Pieczora 1955-1955
• mjr Czesław Kowalczyk 1955-1957
• ppłk Stanisław Pinkowski 1957-1957
• ppłk/płk dypl. Kazimierz Nicewicz 1957-1961
• ppłk dypl. Eugeniusz Łozowski 1961-1962
• ppłk dypl. Aleksander Jóźwiak 1962-1962

Skład etatowy

dowództwo i sztab

• 3 bataliony piechoty
• kompanie: dwie fizylierów, przeciwpancerna, rusznic ppanc, łączności, sanitarna, transportowa
• baterie: działek 45 mm, dział 76 mm, moździerzy 120 mm
• plutony: zwiadu konnego, zwiadu pieszego, saperów, obrony pchem, żandarmerii

Razem:

żołnierzy 2915 (w tym oficerów – 276, podoficerów 872, szeregowców – 1765).

Sprzęt: 162 rkm, 54 ckm, 66 rusznic ppanc, 12 armat ppanc 45 mm, 4 armaty 76 mm, 18 moździerzy 50 mm, 27 moździerzy 82 mm, 8 moździerzy 120 mm.

Marsze i działania bojowe

Najcięższe walki toczył na Wale Pomorskim zdobywając Złotów i nacierając w pierwszym rzucie na południe od Nadarzyc. Uczestniczył w walkach o Kołobrzeg zdobywając węzeł kolejowy (po przełamaniu linii niemieckich 13 marca 2 batalion 12 pp, jako pierwszy pododdział Wojska Polskiego, wyszedł na plaże Bałtyku). W czasie forsowania Odry wszedł do walki w rejonie Wriezen. Walczył na terenie Brandenburgii i osiągnął Łabę w rejonie Arneburga.

Pułk w okresie pokoju

Byłe koszary 12 pułku

W sierpniu 1945 odtworzono 4 Dywizję Piechoty (w tym 12 pp) formując ją w rejonie Poznania i Biedruska na bazie 3 i 5 Zapasowego Pułku Piechoty.

W latach 1950–1957 wchodził w skład 5 Saskiej Dywizji Piechoty, a później w skład 4 Pomorskiej Dywizji Piechoty.

W wykonaniu rozkazu Ministra Obrony Narodowej nr 0045/org. z 17 maja 1951, 12 pułk piechoty w terminie do 1 grudnia 1951 przeformowany został na etat nr 2/120 o stanie 1974 wojskowych i 35 kontraktowych^[7]. W 1952, będąc w składzie 2 KA, stacjonował w Gorzowie Wielkopolskim^[8].

11 maja 1958 na gorzowskim placu Grunwaldzkim pułk otrzymał nowy sztandar. Wręczył go dowódcy pułku Kazimierzowi Nicewiczowi w imieniu Rady Państwa zastępca dowódcy ŚOW gen. bryg. Franciszek Księżarczyk.

Miejsce stacjonowania jednostki

JW 2635, a od 1958 r. – JW 2870

• Oborniki Wielkopolskie (1945)
• Pleszew ul. Marcinkowskiego 23 (do maja 1950)
• Gorzów Wielkopolski ul. Myśliborska

Przypisy

1. Rozkaz ND AR nr 079 z 4 maja 1945 i rozkaz ND 1 AWP nr 0188 z 6 maja 1945
2. Obchodzone od 1958 w rocznicę zdobycia Kołobrzegu i zaślubin z morzem.
3. Rozkaz organizacyjny Naczelnego Dowódcy WP nr 053/Org. z 30.3.1946
4. Spis zespołów archiwalnych Archiwum Wojskowego w Oleśnicy
5. Kajetanowicz 2005 ↓, s. 427.
6. Radziwończyk 1986 ↓, s. 108.
7. Piotrowski 2003 ↓, s. 125.
8. Kajetanowicz 2005 ↓, s. 429.

Bibliografia

• Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej, T. 1, Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego: formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek piechoty. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1965.
• Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
• Paweł Piotrowski: Śląski Okręg Wojskowy: przekształcenia organizacyjne 1945-1956. Warszawa: Wydawnictwo TRIO: Instytut Pamięci Narodowej, 2003. ISBN 83-88542-53-2.
• Kazimierz Radziwończyk. 4 Dywizja Piechoty im. Jana Kilińskiego. Formowanie i szkolenie. cz.I. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3, s. 101-128, 1986. Warszawa: Wydawnictwo Czasopisma Wojskowe. ISSN 0043-7182.