1 Armia Polska w ZSRR

1 Armia Polska w ZSRR – związek operacyjny Wojska Polskiego sformowany w ZSRR w 1944.

1 Armia Polska w ZSRR

Historia
Państwo	Rzeczpospolita Polska
Sformowanie	16 marca 1944
Rozformowanie	21 lipca 1944
Tradycje
Rodowód	1 Korpus Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR
Dowódcy
Pierwszy	Zygmunt Berling
Ostatni	Zygmunt Berling
Działania zbrojne
II wojna światowa front wschodni walki pod Darnicą
Organizacja
Dyslokacja	Sumy, Żytomierz
Rodzaj sił zbrojnych	lądowe

122 mm haubica wz. 1938 (M-30) – typ uczestniczący w walkach nad Turią

37 mm armata przeciwlotnicza wz. 1939 (61-K) – typ uczestniczący w obronie Darnicy

16 marca 1944 roku władze radzieckie wyraziły zgodę na przekształcenie 1 Korpusu w 1 Armię Polską^[1]. Dowódcą armii mianowano gen. dyw. Zygmunta Berlinga. Ośrodkiem formowania od marca do lipca 1944 rok był rejon Sum koło Charkowa, a od lipca do września – rejon Żytomierza.

Skład armii czynnej

• Dowództwo 1 Armii Polskiej w ZSRR
• 1 Polska Dywizja Piechoty im. Tadeusza Kościuszki
• 2 Polska Dywizja Piechoty im. Henryka Dąbrowskiego
• 3 Polska Dywizja Piechoty im. Romualda Traugutta
• 4 Polska Dywizja Piechoty im. Jana Kilińskiego
• 1 Polska Dywizja Artylerii Przeciwlotniczej
• 1 Polska Brygada Pancerna im. Bohaterów Westerplatte
• 1 Polska Brygada Artylerii Ciężkiej im. Józefa Bema
• 2 Polska Brygada Artylerii Haubic
• 3 Polska Brygada Artylerii Haubic

Osobny artykuł: Ordre de Bataille 1 Armii Polskiej w ZSRR.

Walki oddziałów 1 Armii Polskiej

7 kwietnia na stacji kolejowej Darnica pod Kijowem 1 samodzielny dywizjon artylerii przeciwlotniczej stoczył nocną walkę z nieprzyjacielskim lotnictwem atakującym stację zapełnioną transportami wojskowymi. Spośród około 50 atakujących samolotów Ju-88 strącono 5 samolotów.

W dniach 18–21 lipca zgrupowanie artylerii polskiej w składzie 1 i 5 Brygady Artylerii Ciężkiej, 1, 2 i 3 pułku artylerii lekkiej oraz 8 pułku artylerii haubic, 1 pułku moździerzy, 4 pułku artylerii przeciwpancernej i 5 dywizjonu pomiarów artyleryjskich, w łącznej sile 21 dywizjonów, wspierało wojska sowieckiej 69 Armii podczas walk nad rzekami Turią i Bugiem^[2] w rejonie Dolska i Dorohuska. 23 lipca 69 Armia kontynuowała pościg za nieprzyjacielem, a zgrupowanie polskiej artylerii pod Husynnem dołączyło do przeprawiających się przez Bug związków 1 AP.

Przeformowanie

21 lipca Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego, wydał w imieniu Krajowej Rady Narodowej dekret scalający Armię Polską w ZSRR z Armią Ludową w Wojsko Polskie, a 22 lipca powołał Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego.

Naczelnym Dowódcą WP został gen. Michał Żymierski, który w rozkazie wydanym 29 lipca nakazał używanie terminu – Wojsko Polskie – w podległych sobie wojskach.

8 sierpnia 1944 Naczelne Dowództwo WP wydało rozkaz nr 003, w którym rozwiązano Radę Wojenną Armii Polskiej w ZSRR^[2]. Rozkaz ten ostatecznie kończy działalność AP w ZSRR.

Zobacz też

• 1 Armia Wojska Polskiego
• Polskie Siły Zbrojne w ZSRR (1943–1944)

Przypisy

1. Józef Margules (red.): Z zagadnień rozwoju ludowego Wojska Polskiego. s. 79-86.
2. Kazimierz Sobczak (red.): Encyklopedia II wojny światowej. s. 30-31.

Bibliografia

• Józef Margules (red.): Z zagadnień rozwoju ludowego Wojska Polskiego. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1964. Brak numerów stron w książce
• Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej, T. 1, Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego: formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek piechoty. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej Warszawa 1965
• Kazimierz Sobczak (red.): Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975. Brak numerów stron w książce
• Organizacja i działania bojowe Ludowego Wojska Polskiego w latach 1943-1945. Wybór materiałów źródłowych, tom I, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1958
• Polski czyn zbrojny w II wojnie światowej, tom III Ludowe Wojsko Polskie 1943-1945, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1973, wyd. I