12 Dywizja Pancerna (III Rzesza)

12 Dywizja Pancerna (niem. 12. Panzer-Division) – niemiecka dywizja pancerna z okresu II wojny światowej.

12 Dywizja Pancerna

12. Panzer-Division

Czołg PzKpfw IV z 29 pułku pancernego 12 Dywizji Pancernej (numer taktyczny 505), zdjęcie z lipca 1944
Historia
Państwo	III Rzesza
Sformowanie	1940
Rozformowanie	1945
Tradycje
Rodowód	12 Dywizja Piechoty
Dowódcy
Pierwszy	gen. płk Josef Harpe
Ostatni	płk von Usedom
Działania zbrojne
II wojna światowa
Organizacja
Dyslokacja	Szczecin
Rodzaj sił zbrojnych	wojska lądowe
Formacja	Wehrmacht
Rodzaj wojsk	wojska pancerne
Podległość	11 Armia

Formowanie i walki

Dywizja została sformowana w Szczecinie na podstawie rozkazu z 15 października 1935 jako 12 Dywizja Piechoty. Rozkazem z dnia 5 października 1940 przeformowano ją w 12 Dywizję Pancerną .Początkowo wchodziła w skład 11 Armii i stacjonowała w Szczecinie.

W maju 1941 roku włączona została w skład 3 Grupy Pancernej i wraz z nią w czerwcu 1941 roku wchodziła w skład Grupy Armii Środek. Następnie wzięła udział w operacji Barbarossa walcząc w rejonie Mińska i Smoleńska.

We wrześniu 1941 roku dywizja została przerzucona na północ i włączona w skład Grupy Armii Północ, gdzie walczyła w rejonie Leningradu do października 1942 roku.

W listopadzie 1942 roku włączona ponownie w skład Grupy Armii Środek, walczyła na środkowym odcinku frontu wschodniego m.in. pod Orłem i rzeką Dniepr. Na tym odcinku frontu pozostała do lutego 1944 roku.

W lutym 1944 roku została przerzucona ponownie na północ, gdzie walczyła początkowo pod Leningradem, a następnie od września 1944 roku w Kurlandii. Tam pozostała do zakończenia wojny i tam skapitulowała pod koniec kwietnia 1945 roku.

Oficerowie dowództwa dywizji

Dowódcy dywizji^[1]

• gen. płk Josef Harpe (1940–1942)
• gen. por. Walter Wessel (1942–1943)
• gen. por. Erpo Freiherr von Bodenhausen (1943–1944)
• gen. mjr Gerhard Müller (1944)
• gen. por. Erpo Freiherr von Bodenhausen (1944–1945)
• płk von Usedom (1945)

Skład

1941

• 29 pułk pancerny (Panzer Regiment 29)
• 12 Brygada Strzelców (Schützen Brigade 12)
  • 5 pułk strzelców (Schützen Regiment 5)
  • 25 pułk strzelców (Schützen Regiment 25)
  • 22 batalion motocyklowy (Kradschützen Bataillon 22)
• 2 pułk artylerii (Artillerie Regiment 2)
• 2 batalion rozpoznawczy (Aufklärungs Abteilung 2)
• 2 dywizjon przeciwpancerny (Panzerjäger Abteilung 2)
• 32 batalion pionierów (Pionier Bataillon 32)
• 2 batalion łączności (Nachrichten Abteilung 2)

1943

• 29 pułk pancerny (Panzer Regiment 29)
• 5 pułk grenadierów pancernych (Panzer Grenadier Regiment 5)
• 25 pułk grenadierów pancernych (Panzer Grenadier Regiment 25)
• 2 pułk artylerii pancernej (Panzer Artillerie Regiment 2)
• 12 pancerny batalion rozpoznawczy (Panzer-Aufklärungs Abteilung 12)
• 303 dywizjon artylerii przeciwlotniczej (Heeres Flak Artillerie Abteilung 303)
• 2 dywizjon przeciwpancerny (Panzerjäger Abteilung 2)
• 32 pancerny batalion pionierów (Panzer Pionier Abteilung 32)
• 2 batalion łączności (Nachrichten Abteilung 2)

W przededniu bitwy kurskiej dywizja liczyła 82 czołgi.

Przypisy

1. Rosado i Bishop 2012 ↓, s. 115.

Bibliografia

• Marcin Bryja: Panzerwaffe. Warszawa: Wydawnictwo Militaria, 1996. ISBN 83-86209-67-4. Brak numerów stron w książce
• Chris Bishop: Niemieckie wojska pancerne w II wojnie światowej. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2009. ISBN 978-83-11-11391-6. Brak numerów stron w książce
• Dariusz Jędrzejewski, Zbigniew Lalak: Niemiecka broń pancerna 1939-1945. Warszawa: Wyd. Lampart, 1998. ISBN 83-867-7636-6. Brak numerów stron w książce
• Jorge Rosado, Chris Bishop: Dywizje pancerne Wehrmachtu 1939–1945. Poznań: Wydawnictwo Vesper, 2012. ISBN 978-83-7731-130-1.
• Tadeusz Sawicki: Niemieckie wojska lądowe na froncie wschodnim. Warszawa: PWN, 1987. ISBN 83-01-06556-7. Brak numerów stron w książce
• Leksykon Wehrmachtu – 12 Dywizja Pancerna