![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/World_map_with_tropic_of_cancer.svg/langpl-640px-World_map_with_tropic_of_cancer.svg.png&w=640&q=50)
Zwrotnik Raka
równoleżnik / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Zwrotnik Raka (także zwrotnik północny[1]) – równoleżnik na północnej półkuli Ziemi, wyznaczany przez najdalej na północ wysunięte punkty, nad którymi Słońce może podczas pozornej wędrówki po sklepieniu niebieskim znaleźć się w zenicie, zatem określony jest przez najdalej wysunięte na północ możliwe punkty podsłoneczne. Górowanie Słońca w zenicie nad zwrotnikiem Raka występuje tylko raz w czasie roku astronomicznego – w dniu przesilenia letniego na północnej półkuli (21–22 czerwca)[2]. Poza tym dniem Słońce w momencie południa słonecznego na zwrotniku Raka znajduje się na południe od zenitu.
![]() |
Zobacz też: Zwrotnik Raka (powieść). |
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/World_map_with_tropic_of_cancer.svg/640px-World_map_with_tropic_of_cancer.svg.png)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Earth-lighting-summer-solstice_PL.png/640px-Earth-lighting-summer-solstice_PL.png)
Szerokość geograficzna zwrotnika Raka jest równa kątowi nachylenia ekliptyki do równika niebieskiego, w związku z czym podlega wahaniom zarówno długookresowym na skutek precesji osi ziemskiej, jak i krótkookresowym w wyniku nutacji. Na skutek tych zjawisk zwrotnik Raka przemieszcza się z prędkością kątową 0",47 rocznie w kierunku równika, co odpowiada przesunięciu o ok. 14 metrów na południe[3][4]. W przybliżeniu szerokość geograficzna zwrotnika Raka wynosi 23°26′22″N (23.4394°)[5].
Nazwa „zwrotnik Raka” pochodzi od faktu, że w momencie górowania w zenicie nad tym równoleżnikiem Słońce znajdowało się niegdyś właśnie w gwiazdozbiorze Raka. Obecnie na skutek precesji Słońce w czasie przesilenia letniego znajduje się w gwiazdozbiorze Bliźniąt. Na skutek zmiany nachylenia osi Ziemi Słońce ponownie znajdzie się w momencie przesilenia letniego w gwiazdozbiorze Raka za ok. 24 tys. lat[2].
Zwrotnik Raka przebiega przez trzy kontynenty: Afrykę, Azję i Amerykę Północną, przez oceany: Atlantycki, Indyjski i Spokojny oraz przez terytorium lądowe szesnastu państw: Algierii, Libii, Nigru, Czadu, Egiptu, Arabii Saudyjskiej, Zjednoczonych Emiratów Arabskich, Omanu, Indii, Bangladeszu, Mjanmy, Chin, Meksyku, Bahamów, Mauretanii i Mali, a także państw nieuznawanych Sahary Zachodniej i Republiki Chińskiej.