Znaki kierunku i miejscowości

Znaki kierunku i miejscowości – znaki drogowe wyrażające ustalenia organizacji ruchu w postaci drogowskazów wskazujących kierunek gdzie jest dana miejscowość, dzielnica, miejsca publiczne, atrakcje turystyczne i inne miejsca do których można się zorientować, ale głównie prowadzą do innych miast.

Znak kierunku i miejscowości E-3 „drogowskaz w kształcie strzały do miejscowości wskazujący numer drogi”

W Polsce znaki kierunku i miejscowości są określone przez Rozporządzenie w sprawie znaków i sygnałów drogowych (Dz.U. z 2019 r. poz. 2310), a zakres ich stosowania – załącznik nr 1 do Rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach (Dz.U. z 2016 r. poz. 2311). Mają kształt prostokąta z zielonym i niebieskim tłem (te które dotyczą autostrad) z białymi napisami lub przedstawiają znaki drogowe w danym kierunku. W całej Europie stosowany jest jednolity system symboli zgodny z Konwencją wiedeńską o znakach i sygnałach drogowych z 1968 r. (Dz.U. z 1988 r. nr 5, poz. 42).

Od lat 30.^[1] do 1 kwietnia 1975 roku^[2] tablice drogowskazowe miały kształt żółtego prostokąta z czarnym obramowaniem i napisami^[3]. Tego samego dnia wprowadzono drogowskazy do miejscowości w formie strzały, nie zawierające odległości w kilometrach oraz tablice kierujące do miejscowości za pomocą strzałek (obecny znak E-2a)^[2]. Do 30 czerwca 1981 roku obowiązywał okres przejściowy, związany z wymianą oznakowania.

Znaki E-15e (numer drogi wojewódzkiej o dopuszczalnym nacisku osi pojazdu do 10 t), E-15f (numer drogi krajowej o dopuszczalnym nacisku osi pojazdu do 10 t), E-15g (numer drogi krajowej o dopuszczalnym nacisku osi pojazdu do 8 t) i E-15h (numer drogi wojewódzkiej o dopuszczalnym nacisku osi pojazdu do 11,5 t), pomimo unieważnienia na mocy przepisów wchodzących w życie w marcu 2021 roku^[4], wciąż znajdują się przy niektórych drogach (np. wielkopolski odcinek DK24). Mogą nadal pełnić swoje funkcje do momentu zmiany organizacji ruchu, przewidującej wymianę znaków^[5].

Opisy znaków

Tarcza znaku	Nazwa	Szczegóły
	E-1: tablica przeddrogowskazowa	Uprzedza o skrzyżowaniu. Umieszczone na tym znaku wzory innych znaków informują o występowaniu tych znaków na drogach, wskazanych na znaku. Odmiany E-1: znak informacja E-1: tablica przed trzyramiennym skrzyżowaniem dróg międzynarodowych E-1: tablica przed trzyramiennym skrzyżowaniem dróg krajowych E-1: tablica przed skrzyżowaniem o ruchu okrężnym E-1: tablica podająca informację lokalną
	E-1a: tablica przeddrogowskazowa na autostradzie	Uprzedza o wyjeździe z autostrady. Umieszczone na tym znaku wzory innych znaków informują o występowaniu tych znaków na drogach, wskazanych na znaku. Odmiany E-1a: znak informacja E-1a I: tablica na autostradzie przed skrzyżowaniem z drogą krajową (umieszczana w odległości 1500 m przed początkiem pasa wyłączania)
	E-1b: tablica przeddrogowskazowa przed wjazdem na autostradę	Uprzedza o skrzyżowaniu z wjazdem na autostradę lub drogą prowadzącą do autostrady. Umieszczone na tym znaku wzory innych znaków informują o występowaniu tych znaków na drogach, wskazanych na znaku. Odmiany E-1b: znak informacja E-1b: tablica przed węzłem, na którym rozpoczyna się droga ekspresowa i następuje wjazd na autostradę
	E-2a: drogowskaz tablicowy umieszczany obok jezdni	Wskazuje na skrzyżowaniu lub bezpośrednio przed nim kierunki do miejscowości lub dzielnic miast. Odmiany E-2a: znak informacja E-2a: drogowskaz na skrzyżowaniach typu „Y” E-2a: drogowskaz z nazwami dwóch miejscowości kierunkowych na jednym kierunku
	E-2b: drogowskaz tablicowy umieszczany nad jezdnią	Wskazuje na skrzyżowaniu lub bezpośrednio przed nim kierunki do miejscowości lub dzielnic miast.
	E-2c: drogowskaz tablicowy umieszczany obok jezdni na autostradzie	Wskazuje na skrzyżowaniu lub bezpośrednio przed nim kierunki do miejscowości lub dzielnic miast.
	E-2d: drogowskaz tablicowy umieszczany nad jezdnią na autostradzie	Wskazuje na skrzyżowaniu lub bezpośrednio przed nim kierunki do miejscowości lub dzielnic miast.
	E-2e: drogowskaz tablicowy umieszczony obok jezdni przed wjazdem na autostradę	Wskazuje na skrzyżowaniu lub bezpośrednio przed nim kierunki do miejscowości lub dzielnic miast.
	E-2f: drogowskaz tablicowy umieszczany nad jezdnią przed wjazdem na autostradę	Wskazuje na skrzyżowaniu lub bezpośrednio przed nim kierunki do miejscowości lub dzielnic miast.
	E-3: drogowskaz w kształcie strzały do miejscowości wskazujący numer drogi	Wskazuje na skrzyżowaniu lub bezpośrednio przed nim kierunki do miejscowości lub dzielnic miast. Odmiany E-3: znak informacja E-3a: drogowskaz w kształcie strzały do miejscowości wskazujący numer drogi – wersja z dwiema miejscowościami kierunkowymi
	E-4: drogowskaz w kształcie strzały do miejscowości podający do niej odległość	Wskazuje na skrzyżowaniu lub bezpośrednio przed nim kierunki do miejscowości lub dzielnic miast.
	E-5: drogowskaz do miejscowości lub dzielnicy miasta nie podający do niej odległości	Wskazuje na skrzyżowaniu lub bezpośrednio przed nim kierunek do miejscowości lub dzielnic miast. Drogowskaz nie podaje odległości do miejscowości.
	E-5a: drogowskaz do centrum miasta	Wskazuje dojazd do centrum miasta lub dzielnicy śródmiejskiej.
	E-6: drogowskaz do lotniska	Wskazuje kierunek do obiektu komunikacyjnego wskazanego na znaku.
	E-6a: drogowskaz do dworca lub stacji kolejowej	Wskazuje kierunek do obiektu komunikacyjnego wskazanego na znaku.
	E-6b: drogowskaz do dworca autobusowego	Wskazuje kierunek do obiektu komunikacyjnego wskazanego na znaku.
	E-6c: drogowskaz do przystani promowej	Wskazuje kierunek do obiektu komunikacyjnego wskazanego na znaku, może ponadto oznaczać dworzec morski.
	E-7: drogowskaz do przystani wodnej lub żeglugi	Wskazuje kierunek do obiektu turystycznego lub wypoczynkowego wskazanego na znaku.
	E-8: drogowskaz do plaży lub miejsca kąpielowego	Wskazuje kierunek do obiektu turystycznego lub wypoczynkowego wskazanego na znaku.
	E-9: drogowskaz do muzeum	Wskazuje kierunek do obiektu turystycznego lub wypoczynkowego wskazanego na znaku. Umieszczony na znaku obok symbolu muzeum, po prawej stronie[6], symbol światowego dziedzictwa UNESCO oznacza, że obiekt turystyczny znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO[7].
	E-10: drogowskaz do zabytku jako dobra kultury	Wskazuje kierunek do obiektu turystycznego lub wypoczynkowego wskazanego na znaku. W przypadku gdy zabytek jako dobro kultury znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO umieszcza się obok symbolu obiektu, po prawej stronie[6], symbol światowego dziedzictwa UNESCO[7].
	E-11: drogowskaz do zabytku przyrody	Wskazuje kierunek do obiektu turystycznego lub wypoczynkowego wskazanego na znaku. W przypadku gdy obiekt uznany za zabytek przyrody występuje na liście światowego dziedzictwa UNESCO umieszcza się obok symbolu obiektu, po prawej stronie[6], symbol światowego dziedzictwa UNESCO[7].
	E-12: drogowskaz do punktu widokowego	Wskazuje kierunek do obiektu turystycznego lub wypoczynkowego wskazanego na znaku.
	E-12a: drogowskaz do szlaku rowerowego	Wskazuje kierunek do obiektu turystycznego lub wypoczynkowego wskazanego na znaku.
	E-13: tablica kierunkowa	Wskazuje kierunek i odległość do głównych miejscowości położonych przy danej drodze.
	E-14: tablica szlaku drogowego	Wskazuje numer drogi i odległość do głównych miejscowości położonych przy danym szlaku drogowym. Do początku lat 2000. ostatnia miejscowość docelowa zapisywana była większym drukiem[uwaga 1]. Odmiany E-14: znak informacja E-14: tablica szlaku drogowego z nazwami dwóch miejscowości kierunkowych
	E-14a: tablica szlaku drogowego na autostradzie	Jest taki sam jak E-14, ale E-14a jest tablicą na autostradzie, która pokazuje odległość od głównych miejscowości. Do początku lat 2000. ostatnia miejscowość docelowa zapisywana była większym drukiem[uwaga 1].
	E-15a: numer drogi krajowej[10]	Wskazuje numer i rodzaj (kategorię) drogi — krajowa.
	E-15b: numer drogi wojewódzkiej[10]	Wskazuje numer i rodzaj (kategorię) drogi — wojewódzka.
	E-15c: numer autostrady	Wskazuje numer i rodzaj (kategorię) drogi — autostrada.
	E-15d: numer drogi ekspresowej	Wskazuje numer i rodzaj (kategorię) drogi — ekspresowa.
	E-16: numer szlaku międzynarodowego	Wskazuje numer i rodzaj (kategorię) drogi — międzynarodowa.
	E-17a: miejscowość	Oznacza wjazd do miejscowości. Do 1999 roku[8] znak miał oznaczenie E-19 oraz oznaczał wjazd do miejscowości nie stanowiącej obszaru zabudowanego[11].
	E-18a: koniec miejscowości	Oznacza wyjazd z miejscowości. Znak ten został wprowadzony w 1999 roku[8]; wcześniej informację o wyjeździe z miejscowości stanowił znak E-13[12], umieszczany na odwrotnej stronie znaku wjazdu do miejscowości.
	E-19a: obwodnica	Wskazuje na skrzyżowaniu kierunek do obwodnicy miasta.
	E-20: tablica węzła drogowego na autostradzie	Informuje o zbliżaniu się do wyjazdu z autostrady; liczby umieszczone na znaku wskazują: górna – numer wyjazdu, dolna – odległość tablicy od wyjazdu; zamiast liczby wskazującej numer wyjazdu na znaku może być podana nazwa węzła. Odmiany E-20: znak informacja E-20a: tablica węzła drogowego na autostradzie z nazwą i oznaczeniem węzła E-20a: tablica węzła drogowego z nazwą i oznaczeniem węzła – wersja stosowana na drogach ekspresowych
	E-21: dzielnica (osiedle)	Informuje o wjeździe do dzielnicy, miejscowości lub osiedla; znak z napisem „Centrum” informuje o wjeździe do centrum miasta.
	E-22a: samochodowy szlak turystyczny	Wskazuje początek wyznaczonego samochodowego szlaku turystycznego; na znaku obok nazwy szlaku mogą być umieszczone symbol szlaku oraz symbol organizacji turystycznej, wytyczającej szlak.
	E-22b: obiekt na samochodowym szlaku turystycznym	Wskazuje obiekt turystyczny na samochodowym szlaku turystycznym; na znaku umieszcza się symbol obiektu turystycznego lub wypoczynkowego. W przypadku gdy obiekt występuje na liście światowego dziedzictwa UNESCO dopuszczalne jest umieszczenie obok symbolu obiektu turystycznego, po prawej stronie[6], symbol światowego dziedzictwa UNESCO[7].
	E-22c: informacja o obiektach turystycznych	Informuje o występujących obiektach turystycznych na terenie wskazanym na znaku. W przypadku gdy obiekty turystyczne, których symbole przedstawione są na znaku, występują na liście światowego dziedzictwa UNESCO, obok nazwy obszaru (lub miasta), po prawej stronie[6], dopuszczalne jest umieszczenie symbolu światowego dziedzictwa UNESCO[7].

Zobacz też

• Polskie liternictwo znaków drogowych

Uwagi

1. Porównaj rysunki wzorcowe znaków E-14 oraz E-14a w rozporządzeniach z lat 1999^[8] i 2002^[9].

Przypisy

1. VII. POZOSTAŁE ZNAKI INFORMACYJNE.
   1. Drogowskazy.
   (...)
   b) Wymiary i kolory ramion drogowskazów.
   Szczegółowe wymiary ramion drogowskazów oraz ich kolory podaje załączony rysunek 37. Przyjęto w nim czarne napisy na żółtym tle ze względu na stwierdzoną powszechnie najlepszą widoczność tego rodzaju napisów; należy jednak zwrócić uwagę, aby żółty kolor tła tak tych znaków, jak i znaków ostrzegawczych, dawał powierzchnię matową, nie odbijającą świateł reflektorów samochodowych.

   Instrukcja nr K2 o znakach drogowych i urządzeniach ostrzegawczo-zabezpieczających na drogach publicznych, Warszawa: Ministerstwo Komunikacji, 1938. Brak numerów stron w książce
2. Zarządzenie Ministrów Komunikacji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska oraz Spraw Wewnętrznych z dnia 16 grudnia 1974 r. w sprawie znaków i sygnałów na drogach (M.P. z 1974 r. nr 42, poz. 264)
3. Rozporządzenie Ministrów Komunikacji i Spraw Wewnętrznych z dnia 20 lipca 1968 r. w sprawie ruchu na drogach publicznych (Dz.U. z 1968 r. nr 27, poz. 183)
4. Rozporządzenie Ministrów Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 8 marca 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie znaków i sygnałów drogowych (Dz.U. z 2021 r. poz. 433)
5. jm: Tych znaków drogowych nie będzie. PrawoDrogowe.pl, 2021-01-08. [dostęp 2022-04-03]. (pol.).
6. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 14 października 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków umieszczania ich na drogach (Dz.U. z 2022 r. poz. 2377)
7. Rozporządzenie Ministrów Infrastruktury oraz Administracji i Spraw Wewnętrznych z dnia 14 października 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie znaków i sygnałów drogowych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2372)
8. Rozporządzenie Ministrów Transportu i Gospodarki Morskiej oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 czerwca 1999 r. w sprawie znaków i sygnałów drogowych. (Dz.U. z 1999 r. nr 58, poz. 622)
9. Rozporządzenie Ministrów Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 lipca 2002 r. w sprawie znaków i sygnałów drogowych. (Dz.U. z 2002 r. nr 170, poz. 1393)
10. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 8 marca 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach (Dz.U. z 2021 r. poz. 438)
11. Rozporządzenie Ministrów Transportu i Gospodarki Morskiej oraz Spraw Wewnętrznych z dnia 11 stycznia 1993 r. w sprawie znaków i sygnałów drogowych. (Dz.U. z 1993 r. nr 32, poz. 145)
12. 6.3.3. Tablica kierunkowa, [w:] 6. Znaki kierunku i miejscowości, [w:] Instrukcja o znakach drogowych pionowych. Tom I: Zasady stosowania znaków i urządzeń bezpieczeństwa ruchu, Załącznik nr 1 do zarządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 3 marca 1994 r. (poz. 120)., Kraków: Explotrans SA Centrum rozwoju eksploatacji transportu, s. 154.???