Ziemia łęczycko-sieradzka
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Ziemia łęczycko-sieradzka – kraina historyczna wyróżniania przez niektórych historyków w środkowej Polsce, obejmująca ziemię łęczycką, ziemię sieradzką i ziemię wieluńską. Zajmuje obszar pomiędzy Wielkopolską a Małopolską, położony w dorzeczu górnej i środkowej Warty, na lewym górnym i lewym środkowym brzegu Pilicy oraz w górnym dorzeczu Bzury. Część historyków nie traktuje tego obszaru jako samodzielnej krainy i włącza go w obręb Wielkopolski[1].
|
Trwa dyskusja nad usunięciem tego artykułu, kliknij i weź w niej udział. |
Państwa | |
---|---|
Ważniejsze miejscowości | |
Położenie na mapie Ziemia łęczycko-sieradzka oznaczona kolorem jasnoróżowym wśród krain historycznych Polski, na tle współczesnych granic administracyjnych |
Kraina w średniowieczu stanowiła zwornik geograficzno-polityczny ziem polskich, nie posiada jednak utrwalonej nazwy własnej w literaturze. Obok określenia ziemia łęczycko-sieradzka i podobnych, jak dzielnica sieradzko-łęczycka[2], funkcjonują też takie terminy, jak ziemie łęczycka i sieradzka[3], ziemia łęczycka w szerszym znaczeniu (z Łęczycą oraz Sieradzem)[4] czy Polska środkowa[5]. Wszystkie wymienione sformułowania odnoszą się do tego samego regionu, choć w szczegółach różnie definiowanego dla różnych okresów czasu.
Terytorium łęczycko-sieradzkie pierwotnie było częścią prowincji wielkopolskiej w Polsce wczesnopiastowskiej, zanim przypuszczalnie w XII w. zostało samodzielną prowincją administracyjną państwa. W epoce rozbicia dzielnicowego zaistniało jako księstwo łęczyckie, z którego wyodrębniło się osobne księstwo sieradzkie[6]. Póżniej Łęczyca i Sieradz były ośrodkami ziem i województw w zjednoczonym Królestwie Polskim. Ważnym miastem regionu stał się Piotrków, gdzie w XV i XVI w. odbywały się elekcje królewskie, sejmy walne czy trybunały koronne[7].
Wieluń był dłużej związany z Wielkopolską i jej jednostkami administracyjnymi, gdyż dopiero na początku XV w. przyłączono go do województwa sieradzkiego, z zachowaniem odrębnego sądu ziemskiego[8] oraz sejmiku dla miejscowej szlachty[9]. Stąd ziemia wieluńska jest zazwyczaj traktowna jako część Wielkopolski do XIV w.[10], a od XV w. jako część ziemi łęczycko-sieradzkiej[11].
W okresie porozbiorowym Łęczyca, Sieradz i Wieluń znalazły się docelowo w obrębie guberni kaliskiej, a Piotrków został siedzibą guberni piotrkowskiej w Królestwie Kongresowym. W XIX w. na omawianym obszarze nastąpił dynamiczny rozwój przemysłowy Łodzi, co doprowadziło do przesunięcia w kierunku tego miasta środka ciężkości najpierw życia społeczno-gospodarczego, a następnie i politycznego regionu. Ziemia łęczycko-sieradzka bywa niekiedy uznawana za protoplastę współczesnego województwa łódzkiego[12].