Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zespół podkradania tętnicy podobojczykowej (ang. subclavian steal syndrome) – zespół objawów klinicznych spowodowany niedrożnością proksymalnego odcinka tętnicy podobojczykowej i wytworzeniem krążenia obocznego z udziałem tętnicy kręgowej i tętnicy podstawnej. W wyniku „podkradania” krwi z tętnicy podstawnej dochodzi do rozwoju niewydolności kręgowo-podstawnej i niedokrwienia mózgu.
Mózg jest zaopatrywany przez cztery duże tętnice: dwie tętnice szyjne wewnętrzne i dwie tętnice kręgowe, które na stoku kości potylicznej łączą się w tętnicę podstawną.
Tętnice szyjne wewnętrzne pochodzą z podziału tętnicy szyjnej wspólnej, a ta po lewej stronie odchodzi bezpośrednio z łuku aorty, a po prawej z podziału pnia ramienno-głowowego na tętnicę podobojczykową i tętnicę szyjną wspólną. Tętnica kręgowa jest odgałęzieniem tętnicy podobojczykowej, która również powstaje z pnia ramienno-głowowego. Zarówno tętnice szyjne wewnętrzne, jak i podstawna poprzez mniejsze naczynia łączą się w koło tętnicze mózgu, które ma za zadanie przeciwdziałać niedokrwieniu mózgu w przypadku niedrożności jednej z tętnic doprowadzających[1].
W przypadku niedrożności tętnicy podobojczykowej przed odejściem tętnicy kręgowej w wyniku spadku ciśnienia w naczyniu dochodzi do „wstecznego” odgłowowego przepływu krwi. Krew do kończyny górnej dochodzi krążeniem obocznym. Tylko przez tętnice szyjne krew dochodzi do koła tętniczego, które zasila mózg. W wyniku różnicy ciśnień z tętnicy kręgowej po stronie bez zwężenia w miejscu połączenia w tętnicę podstawną dochodzi do odpływu krwi do tętnicy kręgowej po stronie zwężenia, co uszczupla przepływ do mózgu[2][3]. Dochodzi do rozwoju niewydolności kręgowo-podstawnej.
Pierwotną przyczyną jest zwężenie tętnicy podobojczykowej najczęściej w wyniku miażdżycy[4]. Zwężenie jest zwykle jednostronne i najczęściej po lewej stronie[4]. Prawdopodobnie wynika to z ostrego kąta odejścia lewej tętnicy podobojczykowej, co zwiększa turbulentny przepływ krwi i nasila rozwój miażdżycy[4]. Mężczyźni chorują dwukrotnie częściej od kobiet[4], choroba zwykle dotyczy pacjentów po 50 roku życia[4]. Rzadszą przyczyną jest choroba Takayasu, który wiąże się z młodszym wiekiem zachorowania (około 30 roku życia), płcią żeńską, w Azji może stanowić nawet do 36% zachorowań[4][5]. Inne przyczyny zespołu to rozwarstwienie aorty[6], zakrzep[7], zator[3], uraz, zespół żebra szyjnego[8] i anomalie naczyniowe[4][9][10].
Najczęstszą przyczyną choroby jest miażdżyca, dlatego czynnikami ryzyka tej choroby są wszystkie czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego.
Objawy wynikają z niedokrwienia kończyny górnej oraz niewydolności kręgowo-podstawnej.
Objawy niedokrwienia kończyny górnej[2]:
Objawy niewydolności kręgowo-podstawnej[2][4]:
W przypadku współistniejącym zwężeniu tętnicy szyjnej mogą również występować inne objawy neurologiczne, charakterystyczne dla tego zespołu. Nie występuje zwiększone ryzyko udaru[11].
Zespół podkradania tętnicy podobojczykowej jest rzadką przyczyną nawracającego niedokrwienia mięśnia sercowego po pomostowaniu aortalno-wieńcowym (CABG) za pomocą tętnicy piersiowej wewnętrznej[12][13]. Taki zespół objawów jest nazywany zespołem podkradania wieńcowo-podobojczykowego (ang. coronary-subclavian steal syndrome)[14]. Leczenie zespołu jest chirurgiczne lub za pomocą angioplastyki przeskórnej[12][15].
Objawy kliniczne, szczególnie brak tętna i różnica ciśnień powyżej 20 mmHg, pozwalają ustalić rozpoznanie. USG dopplerowskie ukazują odwrócony przepływ w tętnicy kręgowej, jest to jednak badanie o charakterze przesiewowym[4]. Badaniami potwierdzającymi rozpoznanie są arteriografia, angio-TK i angio-MR. Badania pomagają ustalić lokalizację zwężenia lub niedrożności oraz ocenę przepływu wstecznego[4].
Wskazanie do leczenia obejmują objawy niewydolności kręgowo-podstawnej pogarszające jakość życia lub objawy znacznego niedokrwienia kończyny górnej: ból spoczynkowy, martwica.
Najczęstszymi wykonywanymi operacjami są transpozycja tętnicy podobojczykowej, zwykle do tętnicy szyjnej wspólnej, pomost szyjno-obojczykowy[2], pomost obojczykowo-obojczykowy[16] oraz zabiegi przeskórnej angioplastyki z wszczepieniem stentu[2][17][18][19]. Istnieją doniesienia o skuteczności aterektomii[20][18].
Leczenie zachowawcze polega na zwalczaniu czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, podawaniu kwasu acetylosalicylowego lub leków przeciwzakrzepowych[2].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
