Zbrodnie w Podkamieniu (powiat rohatyński)

Zbrodnie w Podkamieniu – dwie masowe zbrodnie dokonane w lutym 1944 r. na około 80 polskich mieszkańcach wsi Podkamień, położonej w powiecie rohatyńskim województwa stanisławowskiego, popełnione przez oddział Ukraińskiej Powstańczej Armii^[1][2][3].

Ten artykuł dotyczy zbrodni na mieszkańcach Podkamienia w powiecie rohatyńskim. Zobacz też: Zbrodnia w Podkamieniu w powiecie brodzkim.

Zbrodnie w Podkamieniu

Tablica Pomnika ofiar zbrodni dokonanej na obywatelach polskich przez OUN-UPA wymieniająca Podkamień Rohatyński
Państwo	Polska (okupowana przez III Rzeszę)
Miejsce	Podkamień
Data	9–19 lutego 1944
Liczba zabitych	około 80
Typ ataku	ludobójstwo
Sprawca	sotnia UPA “Siromancy”
Położenie na mapie Polski w 1939 Podkamień
49°27′03″N 24°28′34″E

Przed zbrodnią

Według wspomnień zgromadzonych przez Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów Podkamień leżący w powiecie rohatyńskim województwa stanisławowskiego przed II wojną światową był wsią zamieszkaną po połowie przez Polaków i Ukraińców. Po nastaniu okupacji niemieckiej Polacy zostali poddani różnym szykanom, także przez miejscowych Ukraińców kolaborujących z okupantem (rewizje ukraińskiej policji, wywózki na roboty przymusowe w III Rzeszy). Wraz z narastaniem fali zbrodni ukraińskich nacjonalistów w drugiej połowie 1943 roku Polacy z Podkamienia wyjeżdżali do bezpieczniejszego Rohatyna. Ci, którzy pozostali na miejscu w obawie przed napadem nocowali w różnych kryjówkach lub u ukraińskich sąsiadów. We wsi nie zdołano zawiązać samoobrony z powodu ciągłej kontroli ukraińskiej policji.

Osobny artykuł: Czystka etniczna w Małopolsce Wschodniej.

Przebieg napadów

Pierwszy napad na wieś nastąpił 9 lutego 1944 r. Sprawcą napadu była prawdopodobnie sotnia UPA “Siromancy”, która zabiła 16 Polaków.

19 lutego 1944 ukraińska policja przeprowadziła w Podkamieniu rewizję w poszukiwaniu broni u Polaków. Gdy jej nie znaleziono, wieczorem około godziny 18-20 do miejscowości przybyła ponownie sotnia “Siromancy”. Intruzi, którym towarzyszyli także miejscowi Ukraińcy, rozeszli się po wsi, wchodzili do domów i z reguły zabijali napotkanych polskich mężczyzn. Mordowano za pomocą noży, siekier, młotów i wideł, jedynie do uciekających strzelano. Niektórzy napadnięci próbowali bronić się siekierami. Według meldunku UPA wielu Polaków nie zdołano zabić, gdyż znaleźli schronienie u niektórych miejscowych Ukraińców. Napastnicy zakończyli napad o godzinie 2 w nocy. Tej nocy zamordowano około 60 osób i spalono 6 zagród.

Dzień po zbrodni do Podkamienia przybyła niemiecka policja, która zrobiła zdjęcia ofiar i odjechała. Zwłoki pochowano w zbiorowej mogile, którą ukraińscy nacjonaliści później zrównali z ziemią.

Zobacz też

• Rzeź wołyńska

Przypisy

1. Komański, Siekierka I Różański podają, że podczas pierwszego napadu zginęło 16 osób a ogółem w Podkamieniu 80 osób – zob. Szczepan Siekierka, Henryk Komański, Eugeniusz Różański, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie stanisławowskim 1939-1946, Wydanie I, ISBN 978-83-85865-13-1, ss. 404, 426, 449, 450
2. G. Hryciuk pisze jedynie o napadzie z 19 lutego i 52-80 ofiarach – zob. Grzegorz Hryciuk, "Przemiany narodowościowe i ludnościowe w Galicji Wschodniej i na Wołyniu w latach 1931-1948", Toruń 2005, ISBN 83-7441-121-X, s.250
3. Według G.Motyki 16 lutego w Podkamieniu zginęło 16 Polaków a 19 lutego od 40 do 80. O 32 zabitych mężczyznach, 6 kobietach i 2 dzieciach mówi raport UPA, polskie źródła podają liczbę ofiar 60-80; zob. Grzegorz Motyka, Od rzezi wołyńskiej do akcji „Wisła”, Kraków 2011, ISBN 978-83-08-04576-3, s.236-238