Zbrodnia w Dermance (powiat kostopolski)

Zbrodnia w Dermance – zbrodnia dokonana 16 czerwca 1943 roku na ludności polskiej przez bojówkę UPA. Miejscem zbrodni była wieś Dermanka położona w powiecie kostopolskim województwa wołyńskiego. W jej wyniku zginęło około 100 Polaków.

Zbrodnia w Dermance

Tablica Pomnika ofiar zbrodni dokonanej na obywatelach polskich przez OUN-UPA wymieniająca Dermankę
Państwo	Polska (okupowana przez III Rzeszę - Komisariat Rzeszy Ukraina)
Miejsce	Dermanka
Data	16 czerwca 1943
Liczba zabitych	około 100
Typ ataku	ludobójstwo
Sprawca	Ukraińska Powstańcza Armia
Położenie na mapie Polski w 1939 Dermanka
50°46′56″N 27°09′48″E

Okoliczności zbrodni

Pod wpływem doniesień o atakach UPA na polskie wsie na Wołyniu, polscy mieszkańcy Dermanki, wsi o mieszanym składzie narodowościowym (40-50 rodzin polskich i 30 ukraińskich) począwszy od 22 kwietnia 1943 (Wielki Czwartek) unikali nocowania w swoich domach. Spodziewając się ataku w nocy, spali w lesie, a w późniejszym czasie w zbożu. Krótko przed napadem część ludności przeniosła się do Budek Ujściańskich, jednak gdy atak nie następował, powrócono do Dermanki^[1].

Osobny artykuł: rzeź wołyńska.

16 czerwca 1943 roku oddział UPA zaatakował Dermankę od strony Marenina. Napastnicy podszywali się pod partyzantkę sowiecką, nosząc czerwone kokardki. Początkowo zamordowano 12 osób z dwóch rodzin mieszkających na skraju wsi. We wsi wszczęto alarm. Polacy rzucili się do ucieczki na wschód, w stronę dawnej granicy polsko-sowieckiej. Dopadniętych Polaków zabijano głównie za pomocą broni białej, strzelano do uciekających^[1]. Zabito około 100 osób^[2]; 75 z nich zostało pochowanych później w zbiorowej mogile, pozostałych grzebano na miejscu zbrodni^[1].

Uciekinierzy z Dermanki znaleźli schronienie w Korcu i Janówce, a później w Hucie Starej^[1].

Podczas tego napadu napastnicy nie dokonywali podpaleń. Kościół parafialny pw. św. Izydora Rolnika w Dermance UPA spaliła dopiero w lipcu 1943^[3]. Dermanka uległa spaleniu w styczniu 1944 podczas przejścia frontu^[1].

Przypisy

1. WładysławW. Siemaszko WładysławW., EwaE. Siemaszko EwaE., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945, t. 1, Warszawa: „von borowiecky”, 2000, s. 249-250, ISBN 83-87689-34-3, OCLC 749680885.
2. Grzegorz Motyka, Ukraińska partyzantka 1942-1960, Warszawa 2006, s. 321.
3. Czesław Piotrowski, „Zniszczone ślady polskości na Wołyniu”, „Na Rubieży” nr 19, s. 8.

Linki zewnętrzne

• Wspomnienia o. Serafina Kaszuby z Dermanki. lwow.com.pl. [dostęp 2014-06-20]. (pol.).