![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Ho%25C3%25A0ng_%25C4%2590%25E1%25BA%25A7u_%25E1%25BA%25A4n_%2528Xyris_indica%2529_%25E1%25BB%259F_VQGTC.jpg/640px-Ho%25C3%25A0ng_%25C4%2590%25E1%25BA%25A7u_%25E1%25BA%25A4n_%2528Xyris_indica%2529_%25E1%25BB%259F_VQGTC.jpg&w=640&q=50)
Xyris
rodzaj roślin / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Xyris?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Xyris – rodzaj roślin jednoliściennych z rodziny łuczydłowatych. Obejmuje co najmniej 250 gatunków[5], a według The Plants of World Online nawet 380[6]. Rośliny te są szeroko rozprzestrzenione w strefie tropikalnej, subtropikalnej i ciepłego klimatu umiarkowanego[5] na wszystkich kontynentach poza Europą, we wschodniej części Ameryki Północnej sięgają na północy po Kanadę[6]. Główne ośrodki zróżnicowania znajdują się na Wyżynie Gujańskiej oraz w Amazonii[5][4] (w Brazylii rośnie 150 gatunków[2]), a mniejsze w Afryce subsaharyjskiej (występuje tam co najmniej 25 gatunków[5]) i Australazji[4] (w Australii obecnych jest 20 gatunków, z czego 17 to endemity[5], w południowo-wschodniej Azji – 18 gatunków[7]). Rośliny siedlisk mokradłowych[8]. Ich kwiaty zapylane są przez owady, a drobne nasiona roznoszone są przez wiatr[9].
![]() Xyris indica | |||
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj |
Xyris | ||
Nazwa systematyczna | |||
Xyris Gronovius in Linnaeus Sp. Pl. 42. 1 Mai 1753[3] | |||
Typ nomenklatoryczny | |||
X. indica Linnaeus[3] | |||
Synonimy | |||
| |||
| |||
|
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Slender_yellow-eye_%285233650251%29.jpg/640px-Slender_yellow-eye_%285233650251%29.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Xyris_complanata_flower_1.jpg/640px-Xyris_complanata_flower_1.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Xyris_stand.jpg/640px-Xyris_stand.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Xyris_difformis_%284729327757%29.jpg/640px-Xyris_difformis_%284729327757%29.jpg)
Kilka gatunków z tego rodzaju sadzonych jest jako rośliny ozdobne[5]. Liście X. indica z południowej i południowo-wschodniej Azji oraz liście i korzenie innych gatunków z Ameryki Południowej wykorzystywane są do leczenia chorób skóry[9]. Z pędów X. capensis wykonywane są figurki wystawiane w świątyniach hinduistycznych na Jawie[5]. Ten sam gatunek służy także do wyplatania mat i wyrobu sitek do cedzenia piwa. W południowej Afryce z jego korzeni sporządza się wyciąg zwany iNgxambothi, który przez młodych mężczyzn jest stosowany w czasie zalotów do wywoływania wymiotów[uwaga 1][12]. X. indica i X. pauciflora są chwastami pól ryżowych w Azji[13].
W XIX wieku zaproponowane zostały dla rodzaju polskie nazwy zwyczajowe – łositno i łuszczydło[14], ale nie są używane (obecna w źródłach współczesnych nazwa rodziny sugeruje nazwę łuczydło, ale i ona nie jest stosowana)[9].