Wenus – druga według oddalenia od Słońca planeta Układu Słonecznego. Wenus jest trzecim pod względem jasności ciałem niebieskim po Słońcu i Księżycu widocznym na niebie. Ponieważ obserwacje tej planety są możliwe tylko wieczorem i rano, nazywana jest także: Jutrzenką, Gwiazdą Poranną lub Gwiazdą Wieczorną (starożytni Grecy nazywali ją odpowiednio: Phosphorus i Hesperos). Jest skalnym globem osnutym gęstymi chmurami, które odbijają większość światła słonecznego. Żółtawy kolor chmur atmosfery pochodzi od kwasu siarkowego. Nie posiada naturalnego satelity (odnaleziono ciało o średnicy blisko kilometra, które znajduje się w punkcie Lagrange'a L1 trójkąta Wenus-Słońce-to ciało, które można by traktować jako naturalnego satelitę Wenus). Znak Wenus oznacza płeć kobiety. Jej nazwa wzięła się od rzymskiej bogini miłości, Wenus.
 Planeta Wenus w naturalnych kolorach | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Odkrycie | |||||||
| Odkrywca | Nieznany | ||||||
| Data odkrycia | Znana w starożytności | ||||||
| Charakterystyka orbity (J2000) | |||||||
| Średnia odległość od Słońca |
108 208 926km 0,723 331 99 AU | ||||||
| Obwód orbity | 0,680 Tm 4,545 AU | ||||||
| Mimośród | 0,0067 | ||||||
| Peryhelium | 107 476 002 km 0,718 432 70 AU | ||||||
| Aphelium | 108 941 849 km 0,728 231 28 AU | ||||||
| Rok gwiazdowy | 224,700 96 dni (0,615 197 7 lat) | ||||||
| Synodyczny okres obiegu | 583,92 d | ||||||
| Średnia prędkość orbitalna | 35,020 km/s | ||||||
| Maksymalna prędkość orbitalna | 35,259 km/s | ||||||
| Minimalna prędkość orbitalna | 34,784 km/s | ||||||
| Nachylenie orbity względem ekliptyki | 3,394 71° (3,86° względem równika słonecznego) | ||||||
| Satelity naturalne | brak | ||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||
| Średnica wokół równika | 12 103,7 km (0,949 średnicy Ziemi) | ||||||
| Powierzchnia | 4,60×108 km² (0,902 powierzchni Ziemi) | ||||||
| Objętość | 9,28×1011 km3 (0,857 objętości Ziemi) | ||||||
| Masa | 4,8685×1024 kg (0,815 masy Ziemi) | ||||||
| Gęstość | 5,204 g/cm³ | ||||||
| Przyspieszenie grawitacyjne na równiku | 8,87 m/s2 (0,904 g) | ||||||
| Prędkość ucieczki | 10,36 km/s | ||||||
| Okres obrotu | -243,0185 d | ||||||
| Prędkość kątowa | 6,52 km/h (na równiku) | ||||||
| Nachylenie osi | 2,64° | ||||||
| Deklinacja | 67,16° | ||||||
| Albedo | 0,65 | ||||||
| Temp. powierzchni* |
| ||||||
| (*minimalna temperatura dotyczy jedynie górnych warstw atmosfery) | |||||||
| Skład atmosfery | |||||||
| Ciśnienie atmosferyczne | 9321,9 kPa | ||||||
| Dwutlenek węgla | 96% | ||||||
| Azot | 3% | ||||||
| Dwutlenek siarki Para wodna |
śladowe | ||||||
Charakterystyka fizyczna
Wenus tylko nieznacznie ustępuje Ziemi pod względem rozmiarów. Masa planety wynosi 0,82 masy Ziemi, a promień na równiku (wynoszący 6 051 km) jest o 327 kilometrów krótszy od ziemskiego. Planeta ma także tylko nieco mniejszą gęstość równą 5,25g cm³. Z tego powodu określa się te planety mianem bliźniaczych. Glob wenusjański bardzo wolno obraca się wokół osi. Pełen obrót trwa 243 dni. Kąt nachylenia płaszczyzny równika do płaszczyzny ekliptyki wynosi 177,4°, czyli kierunek obrotu jest przeciwny do kierunku ruchu orbitalnego. Doba wenusjańska trwa 117 dób ziemskich (efekt złożenia się ruchu wokół własnej osi z obiegiem wokół Słońca). Słońce wschodzi na Wenus na zachodzie, a zachodzi na wschodzie.
Pole magnetyczne
W 1981, Pioneer Venus Orbiter badał pole magnetyczne Wenus. Jest ono o trzy rzędy wielkości słabsze od ziemskiego. Uważa się, że słabe pole magnetyczne Wenus powstaje w wyniku działania wiatru słonecznego z jonosferą planety,[1] inaczej niż ziemskie pole magnetyczne powstające z dynama magnetohydrodynamicznego w płynnym jądrze Ziemi. Wenusjańska magnetosfera jest zbyt słaba, by ochronić atmosferę planety przed cząstkami niesionymi przez wiatr słoneczny. Dlatego Wenus utraciła wodór, a pośrednio wodę.
Atmosfera
Wenus posiada bardzo gęstą atmosferę, ciśnienie przy powierzchni jest 93 razy większe niż na Ziemi. Jej odkrywcą jest Michaił Łomonosow, który obserwował przejście Wenus przed tarczą Słońca w 26 maja 1761 roku. Atmosfera składa się głównie z dwutlenku węgla (96,5 %) oraz, w znacznie mniejszym stopniu, z azotu (ok 3,5 %). Inne pierwiastki i związki chemiczne występujące w śladowych ilościach to dwutlenek siarki, tlenek węgla, argon, neon, chlorowodór, fluorowodór i para wodna.
- Temperatura na powierzchni globu oscyluje w granicach 400 °C, a w niektórych miejscach nawet 500 °C (jest ona wyższa niż temperatura topnienia ołowiu). Różnice między stroną dzienną i nocną nie przekraczają 25 °C. Mimo że Wenus znajduje się prawie dwa razy dalej od Słońca niż Merkury, to jest najgorętszą planetą w Układzie Słonecznym. Tak wysoka temperatura jest spowodowana przez efekt cieplarniany, który powstaje, ponieważ związki chemiczne atmosfery Wenus blokują emisję promieniowania na długości fal podczerwonych. Szacuje się, że maksymalna możliwa temperatura przy powierzchni może wynosić 650 °C, gdyż rozgrzewając się atmosfera wypromieniowuje więcej ciepła. Być może taka sytuacja miała już miejsce w historii Wenus. Ciekawą tego konsekwencją jest fakt, że chmury ulegają wtedy rozproszeniu, odsłaniając powierzchnię. Po ochłodzeniu chmury pojawiają się ponownie.
- W atmosferze Wenus odnaleziono wiele związków chemicznych, które zaciekawiły naukowców i skłoniły do spekulacji na temat ich pochodzenia. Należą do nich takie substancje jak: siarkowodór i dwutlenek siarki, które bardzo rzadko występują obok siebie, gdyż wchodzą ze sobą szybko w reakcje. Innym związkiem jest siarczek karbonylu, powstający niezwykle rzadko w sposób nieorganiczny. Jednym z wyjaśnień może być obecność organizmów żywych, które produkują te substancje. Dodatkowym dowodem jest niewielka zawartość tlenku węgla, który powstaje w dużych ilościach przez oddziaływanie z wiatrem słonecznym. Substancje te znaleziono na wysokości 50 kilometrów nad powierzchnią, gdzie temperatura spada do 70 °C
- W 1978 roku rosyjska sonda Wenera 11 odebrała sygnały radiowe o niskich częstotliwościach (poniżej 1Mhz), które zostały zinterpretowane jako błyskawice. Od tamtej pory próbowano znaleźć sygnały o wysokich częstotliwościach, które są wytwarzane przez błyskawice na Ziemi. Próby te nie zostały jak dotąd zakończone powodzeniem. Sugeruje to, że jeżeli aktywność elektryczna występuje na Wenus, to jest ona bardzo słaba i zachodzi między chmurami, lub między chmurami i jonosferą.
Geologia
Przypuszcza się, że wnętrze Wenus jest podobne do ziemskiego. Jądro o promieniu 3000 km jest zbudowane z żelaza i niklu. Otacza je gruby skalisty płaszcz, pokryty skorupą o kilkudziesięciokilometrowej grubości. Powierzchnia, jak wynika z map sporządzonych przez sondę Magellan, została w 85% ukształtowana w trakcie procesów o charakterze wulkanicznym. Świadczą o tym: różne struktury koliste, kopuły, potoki zastygłej lawy, kratery o asymetrycznych kształtach. Na zdjęciach radarowych można znaleźć także gęstą sieć rowów i szczelin, zmarszczki i fałdy, których obecność wyraźnie świadczy o aktywności tektonicznej. Bardzo niewiele jest za to kraterów uderzeniowych, ponieważ większość spadających na Wenus meteorów spala się w gęstej atmosferze.
Obserwacja planety
8 czerwca 2004 miał miejsce tranzyt Wenus, czyli obserwowane z Ziemi przejście planety przed tarczą Słońca. Słońce, Wenus i Ziemia znalazły się na jednej linii. Wenus była widoczna na tle Słońca jako niewielka, czarna plamka. Ostatnio takie zjawisko miało miejsce w roku 1882, a w przyszłości wystąpi w latach 2012 i 2117 r. Jednak dopiero w 2247 będzie ponownie w całości widoczne w Polsce.
Wenus na tle tarczy Słońca
Wenus widziana gołym okiem na wieczornym niebie
Przypisy
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
