![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Global_European_Union.svg/langpl-640px-Global_European_Union.svg.png&w=640&q=50)
Unia Europejska
gospodarczo-polityczny związek 27 państw europejskich / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Unia Europejska?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Unia Europejska, UE (ang. European Union, EU) – gospodarczo-polityczny związek 27 demokratycznych państw europejskich. Unia powstała 1 listopada 1993 roku na mocy podpisanego 7 lutego 1992 traktatu z Maastricht[8] – jako efekt wieloletniego procesu integracji politycznej, gospodarczej i społecznej. Korzenie współczesnej integracji europejskiej sięgają okresu powojennego i ograniczały się do 6 państw zachodnioeuropejskich. Państwa te tworzyły wiele form i mechanizmów współpracy, powoływały organizacje, instytucje i organy, których celem było wzmocnienie jedności między nimi. W 1993 nadrzędną wobec wszystkich poprzednich organizacji została Unia Europejska, sama otrzymując nieznaną wcześniej hybrydową formułę sui generis[10].
| |||
Dewiza: In varietate concordia[1] (Zjednoczona w różnorodności[1]) | |||
Hymn: Ode „An die Freude” (Oda do radości) | |||
Konstytucja |
Traktat z Maastricht, Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej | ||
---|---|---|---|
Stolica |
Bruksela (egzekutywa i legislatywa) | ||
Data powstania |
1 listopada 1993[2] | ||
Powierzchnia |
4 233 262 km² | ||
Populacja (2020) • liczba ludności |
| ||
• gęstość |
105,8 os./km² | ||
Waluta | |||
Domena internetowa | |||
Strefa czasowa |
UTC −4 do +4 (0 do +2, uwzględniając tylko kontynent europejski) | ||
Język urzędowy | |||
Religia dominująca | |||
PKB (2019) • całkowite |
|||
PKB (PSN) (2019) • całkowite • na osobę |
| ||
Położenie na mapie![]() | |||
| |||
| |||
| |||
| |||
|
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/Belgique_-_Bruxelles_-_Schuman_-_Berlaymont_-_01.jpg/640px-Belgique_-_Bruxelles_-_Schuman_-_Berlaymont_-_01.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/European_Parliament_Strasbourg_Hemicycle_-_Diliff.jpg/640px-European_Parliament_Strasbourg_Hemicycle_-_Diliff.jpg)
Unia Europejska jako organizacja międzynarodowa (w międzynarodowoprawnym tego słowa znaczeniu) funkcjonuje od 1 grudnia 2009. Równocześnie zastąpiła ona kilka form współpracy, w tym m.in. Wspólnotę Europejską. Proces integracji wykracza poza ściśle określone ramy geograficzne Europy[11]. W określeniu europejskości Unii naczelną rolę odgrywają czynniki historyczne i kulturowe oraz wspólna tożsamość i identyfikacja z wartościami demokratycznymi[12].
Uważa się, że UE funkcjonuje na zasadach wywodzących się z filozofii i demokracji greckiej, prawa rzymskiego i tradycji chrześcijańskiej[13].
Początkiem powojennej integracji europejskiej było powstanie w 1952 Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. W 1958 została utworzona Europejska Wspólnota Gospodarcza i to jej bezpośrednią następczynią jest Unia Europejska. Od czasu wejścia w życie traktatu lizbońskiego, tj. 1 grudnia 2009, podstawę prawną funkcjonowania stanowią Traktat o Unii Europejskiej (znany także jako traktat z Maastricht) oraz Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Integralną część Traktatów stanowią tabele ekwiwalencyjne, protokoły i wyjaśnienia. Duże znaczenie dla unijnego porządku prawnego ma też Karta praw podstawowych UE. Prawem wiążącym są również umowy międzynarodowe z państwami trzecimi (w tym układy stowarzyszeniowe), których stroną były Europejska Wspólnota Gospodarcza i Unia Europejska przed 2009 r. Dokończeniem acquis Unii są akty prawa wtórnego powstałe w oparciu o Traktaty i umowy międzynarodowe.